mov⭑·/·i

mov⭑·i

   (tr)

   1.
          Trans·lok⭑·i io·n: ni ne⭑ pov⭑·is mov⭑·i tiu·n pez⭑·an ŝton⭑·on; mov⭑·u pli⭑
          rapid⭑·e la⭑ pied⭑·ojn, por⭑ ke⭑ ni ven⭑·u ĝust⭑·a+temp⭑·e ; mov⭑·u nenio·n en⭑ la⭑
          ĉambr⭑·o; la⭑ lokomotiv⭑·o mov⭑·as la⭑ vagon⭑·ar·on; bark⭑·o mov⭑·at·a de⭑ fort⭑·aj
          brak⭑·oj; ŝip⭑·o, kiu si·n mov⭑·as per⭑ vapor⭑·o ; la⭑ lun⭑·o si·n mov⭑·as sur⭑
          la⭑ ĉiel⭑·o; star⭑·ig·at·aj en⭑ vic⭑·oj […] tiel⭑ dens⭑·e, ke⭑ ili ne⭑ pov⭑·is
          mov⭑·i la⭑ brak⭑·ojn ; mal·rapid⭑·a konversaci³·o fal⭑·et·ant·e si·n mov⭑·as
          inter⭑ la⭑ kuŝ⭑·ant·aj hom⭑·oj; la⭑ nov⭑·a societ⭑·o sen·dub⭑·e potenc⭑·e ek·mov⭑·os
          ni⭑·an afer⭑·on.

   2.
          Ŝanĝ⭑·i la⭑ pozici¹·on de⭑ io aŭ⭑ de⭑ part⭑·oj de⭑ io rilat⭑·e al⭑ fiks¹·a
          punkt⭑·o: mov⭑·i la⭑ lip⭑·ojn, la⭑ okul⭑·ojn; mov⭑·i la⭑ buŝ⭑·on ; Mari⭑·on si·n
          ne⭑ mov⭑·is ; ili ĉe⭑ la⭑ plej⭑ mal·grand⭑·a flu⭑·o de⭑ la⭑ akv⭑·o si·n mov⭑·as,
          kiel⭑ viv⭑·aj est⭑·aĵ·oj ; se⭑ la⭑ vent⭑·o ne⭑ mov⭑·us la⭑ branĉ⭑·ojn kaj⭑ la⭑
          arb⭑·et·aĵ·ojn, oni pov⭑·us preskaŭ⭑ kred⭑·i, ke⭑ ili est⭑·as pentr⭑·it·aj ;
          vigl⭑·e mov⭑·ad·i si⭑·ajn pied⭑·ojn . {mov⭑·et·i}

   3.
          Ripet⭑·e kaj⭑ regul⭑·e ir⭑·ig·i kaj⭑ re·ir⭑·ig·i difin⭑·it·ajn pec⭑·ojn de⭑
          aparat¹·o; funkci¹·ig·i, {pel⭑·i} : akv⭑·o-fort⭑·o mov⭑·as la⭑ muel⭑·il·on.

   4.
          Instig⭑·i, decid⭑·ig·i al⭑ io: ebl⭑·e tio plaĉ⭑·us al⭑ li kaj⭑ mov⭑·us li·n io·n
          far⭑·i por⭑ ni⭑·a afer⭑·o; la⭑ pli·mult⭑·o el⭑ la⭑ hom⭑·oj est⭑·as mov⭑·at·a de⭑
          sent⭑·oj kaj⭑ antaŭ·juĝ⭑·oj.

mov⭑·o

          Ĉia ŝanĝ⭑·o de⭑ lok⭑·o, pozici¹·o aŭ⭑ stat⭑·o: la⭑ mov⭑·oj de⭑ la⭑ korp⭑·o, de⭑ la⭑
          brak⭑·oj; ĉe⭑ ĉiu mov⭑·o ŝi⭑·a bel⭑·ec·o pli⭑ mult⭑·e el·montr⭑·iĝ·ad·is ; la⭑ unu⭑·a
          mov⭑·o, kiu·n far⭑·is li⭑·a man⭑·o, est⭑·is tri⭑+angul⭑·a mov⭑·o de⭑ la⭑ dekstr⭑·a
          flank⭑·o al⭑ la⭑ mal·dekstr⭑·a kaj⭑ supr⭑·en al⭑ la⭑ brust⭑·o ; la⭑ fiŝ⭑·o
          ĵet⭑·ad·is si·n tie·n kaj⭑ re⭑·en kaj⭑ farad⁽⁺⁾·is la⭑ plej⭑ terur⭑·ajn mov⭑·ojn ;
          far⭑·int·e kapt⭑·an mov⭑·on per⭑ la⭑ buŝ⭑·o ; traf⭑·int·e lok⭑·on, kie du⭑
          mar⭑-mov⭑·oj si·n renkont⭑·as, ili sur·ter⭑·ig·is la⭑ ŝip⭑·on, kaj⭑ la⭑ antaŭ⭑·o
          fiks¹·iĝ·is kaj⭑ rest⭑·is ne·mov⭑·ebl·a, sed⭑ la⭑ mal·antaŭ⭑·o romp⭑·iĝ·is de⭑ la⭑
          fort⭑·o de⭑ la⭑ ond⭑·oj. ; mov⭑·o-plen⭑·a strat⭑·o ; la⭑ mov⭑·oj de⭑ la⭑ anim⭑·o (=
          ŝanĝ⭑·iĝ·oj en⭑ la⭑ sent⭑·oj).

mov⭑·a

          Mov⭑·ant·a: la⭑ mov⭑·aj kapabl⭑·oj fiks¹·iĝ·as precip⭑·e en⭑ la⭑ profund⭑·a dorm⭑·o
          ; en⭑ la⭑ ban⭑-lok⭑·oj oni kurac⭑·as mal·san⭑·ojn de⭑ la⭑ mov⭑·a aparat¹·o ;
          natur⭑·a selekt⁽⁺⁾·ad·o est⭑·as la⭑ mov⭑·a fort⭑·o de⭑ evoluci³·o .

mov⭑·ad·o

   1.
          Ag⭑·o {mov⭑·i^2} : reŭmatism²·o mal·facil⭑·ig·as al⭑ mi la⭑ mov⭑·ad·on de⭑ la⭑
          brak⭑·o; ŝi far⭑·is mov⭑·ad·on per⭑ ŝi⭑·aj okul⭑·oj, ĉar⭑ ŝi⭑·a nuk⭑·o est⭑·is tro⭑
          rigid⭑·a por⭑ tio .

   2.
          Seri⭑·o da⭑ mov⭑·oj per⭑ kiu·j okaz⭑·as ŝanĝ⭑·o de⭑ lok⭑·o aŭ⭑ stat⭑·o: akuzativ⭑·o
          montr⭑·as mov⭑·ad·on al⭑ ia⭑ lok⭑·o; viv⭑·o kaj⭑ mov⭑·ad·o reg⭑·is mal·supr⭑·e sur⭑
          la⭑ strat⭑·o ; est⭑·is grand⭑·a mov⭑·ad·o en⭑ la⭑ tut⭑·a ĉirkaŭ·aĵ⭑·o ; li […]
          ĉiu·n nov⭑·aĵ·on pri⭑ la⭑ mov⭑·ad·o de⭑ la⭑ egipt⁽⁺⁾·aj arme¹·oj kaj⭑ pri⭑ la⭑
          situaci⭑·o de⭑ la⭑ mal·amik⭑·o sign⭑·is sur⭑ kart⭑·o ; la⭑ mov⭑·ad·o de⭑ la⭑ ŝip⭑·o
          est⭑·is tre⭑ mal·rapid⭑·a.

   3.
          Tut⭑·o de⭑ la⭑ ag⭑·ad·o de⭑ iu organiz¹·o por⭑ ating⭑·i difin⭑·it·an cel⭑·on:
          politik¹·a mov⭑·ad·o; la⭑ mov⭑·ad·o esperant⭑·ist·a ; mi ne⭑ vol⭑·as mal·util⭑·i
          al⭑ ni⭑·a mov⭑·ad·o ; ni⭑·a mov⭑·ad·o ne⭑ est⭑·as oficial⭑·e lig⭑·it·a kun⭑ ia⭑
          special⭑·a ideal¹·o .

mov⭑·ad·um·i

          Part⭑·o-pren⭑·i en⭑ la⭑ aranĝ⭑·oj de⭑ la⭑ esperant⭑·ism·a mov⭑·ad·o: Lidi⁽⁺⁾·a
          Zamenhof est⭑·as la⭑ fam⭑·a fi·lin⭑·o de⭑ d-ro Zamenhof, kiu aktiv⭑·e
          mov⭑·ad·um·is, verk⭑·is kaj⭑ traduk⭑·is ; li, 73-jar⭑·a kurac⭑·ist·o, prefer⭑·as
          verk⭑·i ol⭑ mov⭑·ad·um·i .

mov⭑·ebl·a

          Ne⭑ fiks¹·it·a, kiu pov⭑·as est⭑·i mov⭑·at·a: vi hav⭑·as ĉi⭑ tie dorm⭑·o-ĉambr⭑·on
          kun⭑ mov⭑·ebl·a tegment⭑·o ; ĉiu pord⭑·o hav⭑·is du⭑ ferm⭑·o-plat⭑·ojn, kiu·j
          ambaŭ⭑ est⭑·is mov⭑·ebl·aj ; mov⭑·ebl·aj ŝtup⭑·ar·et·oj ; la⭑ grand⭑·aj
          EU-ŝtat⭑·oj favor⭑·is koncept²·on de⭑ rapid⭑·eg·e mov⭑·ebl·aj trup¹·oj .

mov⭑·ebl·aĵ·o

   1.
          Hav⭑·aĵ·o, kiu pov⭑·as est⭑·i trans·lok⭑·at·a, ekzempl⭑·e mebl⭑·o,
          valor⭑-paper⭑·oj. {ne·mov⭑·ebl·aĵ·o}

   2.
          Art⭑·a aranĝ⭑·o de⭑ mal·pez⭑·aj solid²·aj pec⭑·oj kiel⭑ balanc⭑·il·o ĉe⭑ faden⭑·oj,
          tiel⭑, ke⭑ ili facil⭑·e mov⭑·iĝ·as en⭑ vent⭑·et·o, oft⭑·e instal²·it·aj
          ĉe·plafon⭑·e aŭ⭑ ĉe⭑ pord⭑·o: Alexander Calder […] fam⭑·iĝ·is kiel⭑
          invent⁸·ist·o aŭ⭑ popular²·ig·ist·o de⭑ la⭑ mov⭑·ebl·aĵ·oj kiel⭑ art⭑·a figur⭑·o .

mov⭑·et·i

          Mov⭑·i nur⭑ iom⭑, nur⭑ part⭑·et·on: li mov⭑·et·is en⭑ la⭑ dorm⭑·ad·o la⭑ kap⭑·on ;
          la⭑ vost⭑·on ŝi mov⭑·et·is kvazaŭ⭑ metronom²·e dum⭑ ŝi parol⭑·is ; li
          rimark⭑·is varm⭑·on ĉe⭑ la⭑ femur⭑·oj, pro⭑ kiu li mov⭑·et·is la⭑ aparat¹·on de⭑
          temp⭑·o al⭑ temp⭑·o, sed⭑ la⭑ damaĝ⁽⁺⁾·on al⭑ si⭑·aj gener⁽⁺⁾·il·oj li rimark⭑·is nur⭑
          la⭑ sekv⭑·an tag⭑·on, kiam⭑ komenc⭑·is aper⭑·i dolor⭑·aj vezik⭑·oj, kiu·j post⭑·e
          infekt⭑·iĝ·is ; la⭑ pord⭑·o-kurten⭑·o […] mov⭑·et·iĝ·is ; nebul⭑+nub⭑·aĵ·oj
          mov⭑·et·iĝ·is super⭑ ili ; junt⁽⁺⁾·e mov⭑·iĝ·et·i .

mov⭑·et·iĝ·i, mov⭑·iĝ·et·i

          Iom⭑ mov⭑·iĝ·i, ne⭑ tre⭑ vast⭑·e: la⭑ pord⭑·o-kurten⭑·o […] mov⭑·et·iĝ·is ;
          nebul⭑+nub⭑·aĵ·oj mov⭑·et·iĝ·is super⭑ ili ; junt⁽⁺⁾·e mov⭑·iĝ·et·i .

mov⭑·ig·i

          Funkci¹·ig·i: ek·mov⭑·ig·i maŝin⭑·on.

mov⭑·iĝ·i

   1.
          Ne⭑ rest⭑·i sur⭑ si⭑·a lok⭑·o aŭ⭑ en⭑ la⭑ antaŭ⭑·a pozici¹·o, ŝanĝ⭑·i si⭑·an lok⭑·on
          aŭ⭑ si⭑·an pozici¹·on: mi ne⭑ kuraĝ⭑·is mov⭑·iĝ·i; la⭑ kompat⭑·ind·a
          mal·jun⭑·ul·in·o mov⭑·iĝ·is sur⭑ la⭑ seĝ⭑·o ; nenia vent⭑·et·o mov⭑·iĝ·is ; la⭑
          boat⭑·o balanc⭑·iĝ·as, ĝi tamen⭑ ne⭑ mov⭑·iĝ·as de⭑ si⭑·a lok⭑·o ; la⭑
          Izrael⭑-id⭑·oj el·mov⭑·iĝ·is el⭑ la⭑ dezert⭑·o ; ne·regul⭑·a mov⭑·iĝ·ad·o de⭑ la⭑
          kandel⭑·a flam⭑·o ; la⭑ branĉ⭑·oj de⭑ la⭑ arb⭑·oj mov⭑·iĝ·is ; la⭑ plum⭑·oj de⭑
          li⭑·a biret⁴·o mov⭑·iĝ·ad·is; en⭑ la⭑ strat⭑·o komerc⭑·aĉ·ant·e mov⭑·iĝ·as amas⭑·o;
          la⭑ vagon⭑·ar·o ek·mov⭑·iĝ·is.

   2.
          Ne⭑ rest⭑·i en⭑ la⭑ antaŭ⭑·a stat⭑·o: en⭑ li⭑·a kor⭑·o mov⭑·iĝ·is poet¹·aj pens⭑·oj .

mov⭑·iĝ·em·a

          Volont⭑·e aŭ⭑ facil⭑·e mov⭑·iĝ·ant·a: pint⭑·oj mov⭑·iĝ·em·aj de⭑ l'⭑ arb⭑·ar·et·o .

mov⭑·iĝ·em·o

          Em⭑·o, inklin⭑·o al⭑ oft⭑·a mov⭑·iĝ·o: posed⭑·ant·e grand⭑·eg·an mov⭑·iĝ·em·on, li
          pov⭑·is marŝ⭑·i dum⭑ unu⭑ tag⭑·o pli⭑ ol⭑ kvin⭑×dek⭑ kilometr⭑·ojn ; mov⭑·iĝ·em·o
          de⭑ li⭑·a karakter⭑·o .

mov⭑·il·o

          Aparat¹·o aŭ⭑ rimed⭑·o por⭑ mov⭑·i io·n: rem⭑·il·o, helic⁴·o, rad⭑·o est⭑·as
          mov⭑·il·oj, sed⭑ ili ne⭑ est⭑·as {motor¹·oj} ; raket¹·a mov⭑·il·o; rad⭑·--mov⭑·il·oj
          kiu·j pov⭑·as orient⭑·i la⭑ rad⭑·ojn en⭑ ali⭑·a direkt⭑·o ol⭑ tiu ordon⭑·it·a de⭑
          la⭑ stir⁹·il·o ; agrabl⭑·o kaj⭑ mal·agrabl⭑·o est⭑·as sol⭑·aj mov⭑·il·oj por⭑
          moral¹·ec·o, kaj⭑ sin⁸-am⭑·o est⭑·as sol⭑·a fundament⭑·o, sur⭑ kiu oni ver⭑·e
          pov⭑·us baz¹·ig·i moral¹·ec·on .

al·mov⭑·i

   (tr)

          Mov⭑·i al⭑ iu cel⭑·o: Erich al·mov⭑·as al⭑ mi kruĉ⭑·on da⭑ bier⭑·o .
          {proksim⭑·ig·i}

el·mov⭑·iĝ·i

   (ntr)

          El·iĝ⭑·i kaj⭑ for·ir⭑·i de⭑: la⭑ popol⭑·o el·mov⭑·iĝ·is el⭑ si⭑·aj tend⭑·oj, por⭑
          trans·ir⭑·i Jordan⁽⁺⁾·on ; kiam⭑ vi trumpet⭑·os tambur⭑+son⭑·e du⭑·an foj⭑·on,
          tiam⭑ el·mov⭑·iĝ·u la⭑ tend⭑·ar·oj, kiu·j star⭑·as sud⭑·e ; la⭑ reĝ⭑·o de⭑ Asiri⁽⁺⁾·o,
          el·mov⭑·iĝ·is kaj⭑ ir⭑·is kaj⭑ re·hejm⭑·iĝ·is kaj⭑ rest⭑·is en⭑ Ni⭑+nev⭑·e .

facil⭑+mov⭑·a

          Kiu facil⭑·e, mal·pez⭑·e, lert⭑·e mov⭑·iĝ·as: facil⭑+mov⭑·e ŝi de·glit⭑·is de⭑ la⭑
          ĉeval⭑·o ; facil⭑~mov⭑·ebl·a saĝ⭑·o . {graci⭑·a}

facil⭑+mov⭑·ec·o

          Korp⭑·a lert⭑·ec·o aŭ⭑ mal·pez⭑·ec·o, pro⭑ kiu oni facil⭑·e mov⭑·iĝ·as: la⭑
          facil⭑+mov⭑·ec·o de⭑ la⭑ simi⭑·o kaj⭑ la⭑ sagac⭑·o de⭑ la⭑ hund⭑·o kaŭz⭑·as al⭑ ili
          nur⭑ kapt⭑·iĝ·on .

mult⭑·em+ov⭑·a

          Kun⭑ mult⭑·aj ir⭑·oj, ven⭑·oj, gest⭑·oj; vigl⭑·a, agit²·at·a: li ek·rigard⭑·is
          tra⭑ la⭑ vitr⭑·o sur⭑ la⭑ mult⭑·e~hom⭑·an kaj⭑ mult⭑·em+ov⭑·an strat⭑·on .

ne·mov⭑·ebl·aĵ·o

          Ne·mov⭑·ebl·a hav⭑·aĵ·o: ter⭑-pec⭑·o aŭ⭑ dom⭑·o: li propriet⁽⁺⁾·is impon¹·an riĉ⭑·on
          el⭑ ne·mov⭑·ebl·aĵ·oj ; se⭑ tem⭑·as pri⭑ grand⭑·aj sum⭑·oj aŭ⭑ ne·mov⭑·ebl·aĵ·oj,
          aplik³·ebl·as administr⭑·aj, fisk³·aj kaj⭑ jur⭑·aj procedur²·oj ;
          entrepren⭑·oj special⭑·ig·it·aj en⭑ negoc⭑·o de⭑ ne·mov⭑·ebl·aĵ·oj aĉet⭑·as
          ter⭑-pec⭑·ojn kaj⭑ mem·star⭑·e konstru⭑·as kaj⭑ vend⭑·as nov⭑·ajn dom⭑·ojn ;
          Albani⁽⁺⁾·o al·tir⭑·is interes⭑·on de⭑ ekster·land⭑·an·oj, kiu·j vol⭑·is aĉet⭑·i
          ne·mov⭑·ebl·aĵ·ojn, inter·ali⭑·e apartament³·ojn . {mov⭑·ebl·aĵ·o}

ne·mov⭑·iĝ·em·o, mal·mov⭑·iĝ·em·o

          Mal·inklin⭑·o al⭑ mov⭑·iĝ·o, al⭑ ŝanĝ⭑·o, al⭑ evolu²·o: tiu mal·mov⭑·iĝ·em·o bar⭑·as
          la⭑ voj⭑·on al⭑ nov⭑·a epok⭑·o ; la⭑ ge·patr⭑·oj atent⭑·u, ke⭑ ili ne⭑ tro⭑ laŭd⭑·u
          si⭑·ajn silent⭑·ajn, ne·mov⭑·iĝ·em·ajn kaj⭑ bon⭑+kondut⭑·ajn et⭑·ul·ojn .

propr⭑·a+mov⭑·e

          Per⭑ propr⭑·a fort⭑·o, intern⭑·a impuls¹·o: ili ven⭑·is al⭑ la⭑ fer⭑·a pord⭑·eg·o,
          kiu konduk⭑·as en⭑ la⭑ urb⭑·on, kaj⭑ ĝi mal·ferm⭑·iĝ·is al⭑ ili propr⭑·a+mov⭑·e .

rapid⭑+mov⭑·a

          Kiu rapid⭑·e mov⭑·iĝ·as: li est⭑·as hom⭑·o saĝ⭑·a, lert⭑·a, elast⭑·a kaj⭑
          rapid⭑+mov⭑·a ; [ili] est⭑·as tre⭑ ne·kred⭑·ebl·e lert⭑·aj kaj⭑ rapid⭑+mov⭑·aj kaj⭑
          kapabl⭑·as ŝanĝ⭑·i si⭑·an direkt⭑·on mez⭑·e de⭑ salt⭑·o .

sen·mov⭑·a

          Ne·mov⭑·iĝ·ant·a: li rest⭑·is sen·mov⭑·e; la⭑ orgen⭑·ist·o star⭑·is sen·mov⭑·a, por⭑
          kred⭑·ig·i al⭑ la⭑ jun⭑·ul·o, ke⭑ tio est⭑·as fantom⭑·o ; kio turn⭑·as ili·n, la⭑
          aer⭑·o ja⭑ est⭑·as sen·mov⭑·a ; akv⭑·on sen·mov⭑·an kovr⭑·as putr⭑·aĵ·o ; sen·mov⭑·a
          kiel⭑ ŝton⭑·eg·o.

sen·mov⭑·ig·i

   (tr)

          Ig⭑·i sen·mov⭑·a: trem⭑·o tra·penetr⭑·is mi·n kaj⭑ sen·mov⭑·ig·is ; ĉiu·j obstin⭑·e
          insist¹·as, persist⭑·as, en⭑ kolektiv³·a streb⁶·ad·o sen·mov⭑·ig·i si⭑·an pred⁽⁺⁾·on
          . {halt⭑·ig·i} , {paraliz⭑·i}

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.128 2024/01/26 19:05:53 ]
     __________________________________________________________________