vidu ankaŭ la klarigojn
mult·/·a

mult·a

   Nombr·a adjektiv·o montr·ant·a:

   1.
          Grand·an ne·difin·it·an kvant·on el tut·o, kies part·ojn oni ne pov·as
           ne bezon·as esprim·i per preciz·aj nombr·oj: la tro mult·a
          parol·ad·o lac·ig·as li·n ; mult·a labor·o, pacienc·o, pluv·o; de elekt·o
          tro mult·a plej mal·bon·a rezult²·o ; per tro mult·a vart·o mal·bon·iĝ·as
          la fart·o ; ni […] fervor·e klopod·is vid·i vi·an vizaĝ·on kun mult·a
          sopir·o ; ili pro la mult·a fum·o, de kiu ili est·is ĉirkaŭ·at·aj, nur
          kun grand·a mal·facil·o pov·is reciprok·e si·n re·kon·i ; tiam […] la
          mar-nivel·o est·is cent metr·ojn pli mal·alt·a ol nun pro la mult·a
          akv·o lig·it·a en form·o de glaci·o ; kiam mi est·is infan·o, la
          vintr·oj est·is mal·varm·aj kun mult·a neĝ·o .

          Rim.: _Mult·a_ est·as oft·e anstataŭ·at·a per _mult·e da_  _mult·o
          da_.

   2.
          Grand·an ne·difin·it·an kvant·on da nombr·ebl·aj afer·oj kontrast¹·e kun
          pli mal·grand·a kvant·o: mult·aj infan·oj ; mult·aj bird·oj ; mult·aj
          vaz·oj; mult·aj est·as la intenc·oj en la kor·o de hom·o ; vi est·is
          mult·aj, kiel la stel·oj de la ĉiel·o ; traf·os ili·n mult·aj
          mal·feliĉ·oj kaj mizer·oj ; la reĝ·o Salomon⁽⁺⁾·o am·is mult·ajn
          ali+gent·ajn vir·in·ojn ; ju disput·o pli fort·a, des pli mult·aj la
          vort·oj ; mult·aj el ili ne kompren·as politik¹·on kaj vol·as nur
          manĝ·i, trink·i, kaj hav·i ie viv-lok·on ; la stil·o de aŭtor·o Pejno
          Simon⁽⁺⁾·o, kun mult·aj kun·met·it·aj vort·oj kaj verb·o-form·oj, ja foj·e
          pov·as tim·ig·i komenc·ant·on . {abund³·a} , {mar·o} , {mont·o} , {pluv·o}
          , {svarm¹·i} , {verŝ·i}

          Rim. 1: _Mult·aj_ est·as kelk+foj·e uz·at·a kun sub·kompren·o dehom·oj“: mult·aj dir·as, ke... Mari·o ek·rigard·is kun tia gaj·a,
          ĉarm·a rid·et·o, ke la opini·o de mult·aj ŝajn·is al mi tut·e prav·a ;
          mult·ajn ŝi vund·is kaj fal·ig·is .

          Rim. 2: Est·as diferenc·o inter "mult·aj hom·oj" kaj "mult·e da
          hom·oj": mult·aj hom·oj = divers·aj hom·oj (ĉiu apart·e); mult·e da
          hom·oj = grand·a nombr·o da hom·oj (kun·e) .

mult·e

   Adverb·o signif·ant·a:

   1.
          Grand+kvant·e, grand+nombr·e: mult·e kur·i ; mal·feliĉ·a knab·in·o, mult·e
          kur·int·e kaj trov·int·e neniu·n, kiu vol·us ŝi·n akcept·i ; mult·e
          vojaĝ·i ; ne mult·e dorm·i; kiu mult·e parol·as, ne mult·e far·as ;
          hom·on fidel·an oni mult·e ben·as ; du hom·oj pov·as pli mult·e far·i ol
          unu; mult·e pli da bov·aĵ·o ol da ŝaf-viand·o.

          Rim.: Kelk+foj·e la senc·o de _mult·e_ tre al·proksim·iĝ·as al tiu de
          _tre, fort·e, alt+grad·e_: mult·e labor·i, sufer·i; mult·e super·i iu·n;
          akir·o de saĝ·ec·o est·as mult·e pli bon·a ol or·o .

   2.

        a)
                Grand~kvant·o da: riĉ·ul·o hav·as mult·e da mon·o ; ne bon·e est·as
                manĝ·i tro mult·e da miel·o ; mult·e da manĝ·aĵ·o ; mult·e da
                profit·o .

        b)
                Grand·a nombr·o da: riĉ·ul·o hav·as mult·e da amik·oj ; venk·o
                ven·as per mult·e da konsil·ant·oj ; mult·e ... da bird·oj ;
                mult·e da mal·just·aĵ·oj ; mult·e da vin·oj (mult+spec·aj vin·oj).

                Rim.: Ĉe tiu ĉi uz·ad·o kun plur⁴~nombr·o est·as konsil·ind·e
                anstataŭ·ig·i _mult·e da_ per _mult·aj_, ĉar tem·as pri
                divers·aj hom·oj, ·oj  best·oj el kiu·j ĉiu est·as
                konsider·at·a apart·e: mult·aj person·oj turn·as si·n al mi kun
                divers·aj demand·oj.

   3.
          Grand+kvant·e; {plur-} : mult·e~kost·a ; mult·e~mejl·a ; mult+emerit⁸·a ;
          mult·e~har·a krani·o ; mult·e~hom·a kaj mult·em+ov·a strat·o ; mult·ej·ar·a
          pacienc·a labor·ad·o ; mult·e~foj·e jam lav·it·a ;

          Rim.: En tiu ĉi adverb·a form·o, „mult·eest·as rigard·at·a kaj uz·at·a
          kvazaŭ _ne·vari³·a numeral⁽⁺⁾·o_: mult·e~sci·a , mult·e~kolor·a ;
          mul-te-pov·ul·oj . Tamen oni pov·us dir·i ankaŭ mult·a+sci·a, mult·a+tag·a,
          mult·a+lingv·ul·o. Z. oft·e el·las·as la inter·an vokal·on (kio·n oni
          pov·us analiz¹·imult·' da...“): mult+flank·a; mult+foj·e ; mult~brav·a ;
          mult~grand·a ; mult+hom·ec·o ; mult+jar·a ; mult~jar·oj ; mult+kolor·a ;
          mult+nombr·a ; mult+pen·a ; mult+pez·a ; mult~saĝ·a ; mult+vort·ec·o ;
          mult+vort·e .

mult·o

          Grand·a kvant·o, grand·a nombr·o: kiu mal·mult·on ne ŝat·as, mult·on ne
          merit·as ; help·i per mult·o  per mal·mult·o ; pro la tre grand·a
          mult·o la pez·o de la kupr·o ne est·is kalkul·it·a ; am·at·a inter la
          mult·o de si·aj frat·oj ; mult·o da hom·oj ; sur la arb·o si·n trov·is
          mult·o da bird·oj ; riĉ·ec·o don·as mult·on da amik·oj ; mi neniam
          pren·as kun mi mult·on da pak·aĵ·o ; ĉe mult·o da vort·oj ne·evit·ebl·a
          est·as pek·o ; la mult·o de li·a sen·prudent·ec·o li·n de·voj·ig·os ; mult·o
          mank·as por ke ...u; ni dev·as kontent·iĝ·i per ne·mult·o; la
          hom·o-mult·o .

mult·i

          Est·i mult·aj; {svarm¹·i^2} : pres·er·ar·oj ĉi-verk·e mult·as ;
          bedaŭr·ind·e, en la libr·o ne tro mult·as ilustr¹·aĵ·oj ; jam mult·is
          disput·oj kun membr·oj de tiu ĉi famili·o kaj pro tio la lok·aj
          vilaĝ·an·oj atak·is ĝi·n .

mult·eg·o

          Tre grand·a ne·kon·at·a nombr·o  kvant·o: mult·eg·o da diamant·oj ;
          kapric·oj de grand~sinjor·oj kaj mult·eg·o da kreditor⁴·oj ; aper·is
          mult·eg·o da fi·insekt·oj en la dom·o ; nur tre mal·grand·a part·o da
          kun·ven·int·oj […] hav·is la ebl·on dediĉ·i mult·eg·on da temp·o kaj
          mult·eg·on da mon·o, por lern·i fremd·ajn lingv·ojn .

mult·ig·i

   (tr)

          Ig·i pli grand+kvant·a  pli grand+nombr·a ne·difin·it·an kvant·on 
          nombr·on: ili·ajn fil·ojn Vi mult·ig·is kiel la stel·oj de la ĉiel·o ;
          mi kresk·ig·is kaj mult·ig·is en mi scienc·on pli ol ĉiu·j, kiu·j est·is
          antaŭ mi ; sen·fin·e oni pov·us mult·ig·i tia·jn cit·aĵ·ojn de Zamenhof,
          por ilustr¹·i li·an lingv·an kred·on ; ili cel·as mult·ig·i lern·o-hor·ojn,
          ĉar en 2002 komenc·iĝ·is eduk·ad·o laŭ nov·a gvid-lini·o kaj lern·o-hor·oj
          mal·mult·iĝ·is . {mult+obl·ig·i}

mult·iĝ·i

   (ntr)

          ·i pli kaj pli abund³·a, pli grand+nombr·aj: la akv·o tre·eg·e
          fort·iĝ·is kaj tre mult·iĝ·is sur la ter·o kaj kovr·iĝ·is ĉiu·j alt·aj
          mont·oj ; Di·o dir·is al ili: frukt·u kaj mult·iĝ·u, kaj plen·ig·u la
          ter·on ; dum la du-tri last·aj jar·oj aper·is helik²·oj en la ĝarden·oj
          de ni·a kvartal·o, kaj […] eksplod·e mult·iĝ·is ĝis ili svarm¹·is ĉie .
          {prosper·i}

mul+top⁽⁺⁾·a

          Kiu hav·as mult·ajn an·ojn, mult·ajn element¹·ojn, mult·ajn
          ekzempler·ojn: for·las·it·e de la mul+top⁽⁺⁾·a sed mal·varm·o-tim·a grup·o de
          instru·ist·in·oj, la seĝ·oj vak¹·is .

mal·mult·a

          Mal·grand·a+kvant·a, mal·grand·a+nombr·a: la (tre mal·mult·ajn) vort·ojn
          kunumoni dev·as lern·i, kiel simpl·ajn vort·ojn ; mal·mult·aj kaj
          mal·bon·aj est·is la jar·oj de mi·a viv·o ; la rikolt·o ja est·as
          abund³·a, sed la labor·ant·oj est·as mal·mult·aj ; la ĉe·est·ant·oj, kun
          mal·mult·aj escept·oj, ripet·is la ek·kri·on ; se ne·saĝ·aj hom·oj ironi¹·e
          rimark·as al vi, ke vi est·as ankoraŭ tre mal·mult·aj, ne perd·u la
          kuraĝ·on ; la paĝ·oj en·ten·as nur mal·mult·ajn lini·ojn, sed,
          kompens¹·e, tiu·j mal·mult·aj lini·oj konsist·as el tre grand·aj liter·oj
          ; mal·mult·aj lantern·oj mal·bon·e lum·is la mal·larĝ·an strat·et·on ;
          bedaŭr·ind·e tre mal·mult·aj plen·um·is mi·an pet·on .

mal·mult·e

          En mal·grand·a kvant·o  nombr·o: ŝajn·as al vi, ke ni pag·as tro
          mal·mult·e ; kiu mal·mult·e dezir·as, feliĉ·on akir·as ; kiu mult·e
          babil·as, pens·as mal·mult·e ; mal·mult·e ( {apenaŭ} ) rimark·ebl·a ;
          rest·as mal·mult·e da jar·oj ĝis la jubile¹·a jar·o ; ĉu tiel mal·mult·e
          valor·as por vi la konsol·oj ; li manĝ·as mal·mult·e ; kiam en la
          urb·o ĉio est·as en ord·o, […] da ebri¹·ul·oj est·as mal·mult·e . {iom} ,
          {rar⁽⁺⁾·e}

mal·mult·iĝ·i

   (ntr)

          ·i mal·pli abund³·a, pli etn⁹+ombr·aj. la akv·o komenc·is mal·mult·iĝ·i
          post la pas·o de cent kvin×dek tag·oj ; tia·mani¹·er·e la mon·o
          kompren·ebl·e pov·is mal·mult·iĝ·i, kaj tio·n ĝi efektiv·e far·is ;
          mal·mult·iĝ·is la proviz·ad·o, kaj nur kelk·aj urb·oj profit·is el tiu
          mal·mult·e~kost·a riz·o ; akv·o minac·as mal·mult·iĝ·i pro la long·aj sek·aj
          somer-period¹·oj .

mal·pli·mult·o

          Part·o, parti·o kun mal·pli mult·aj er·oj, an·oj: far·at·a de grand·eg·a
          pli·mult·o kontraŭ mal·grand·eg·a mal·pli·mult·o ; disciplin²·a ced·o de la
          mal·pli·mult·o al la pli·mult·o ; la tiam·an situaci·on de hom·oj, kiu·j
          aparten·as al mal·pli·mult·o  minoritat⁽⁺⁾·o, oni pov·as taks·i kiel
          diskriminaci⁹·on .

ne·mal·mult·a

          Iom grand·a kvant·o  nombr·o da: li·n ne·mal·mult·aj kon·as ; por tia
          trans·migr·o oni dev·us re·ekip²·i ĉiu·jn flug-haven·ojn kaj ĉiu·jn
          flug-maŝin·ojn, kio kost·us mon·on ver·e ne·mal·mult·an ; ne·mal·mult·aj el
          tiu·j amend⁹-propon·oj trakt·is tem·on, kiu·n ni sam·e pov·us nom·i
          ĉie-ĉe·est·a kiel ankaŭ juĝ·i mal·koncern·a ; plan-lingv·oj ·as la
          kern·a kamp·o de interlingvistik⁽⁺⁾·o, kaj rest·as do intenc·e tut·e
          neglekt⁸·at·aj la ne·mal·mult·aj stud¹·oj .

plej mult·e

          En plej alt·a grad·o, plej fort·e: plej mult·e li am·as, ke oni li·n
          bon·e akcept·u ; plej mult·e mir·ig·is ili·n, ke apenaŭ iu plad·o
          mal·plen·iĝ·is, tuj aper·is ali·a tut·e plen·a ; vund·o sekret·a dolor·as
          plej mult·e .

          Rim.: Uz·at·a antaŭ ali·a adverb·o  adjektiv·o oni foj·e skrib·as
          ambaŭ vort·ojn kun·e: loĝ·ant·ar·o plej~mult·e ne·slav⁽⁺⁾·a ; la ĵurnal·o
          mal·aper·is, […] nov·a ĵurnal·o […] aper·is kelk·ajn monat·ojn post·e,
          plej~mult·e sur·baz¹·e de la sam·a skip⁽⁺⁾·o . Tia kun·skrib·ad·o est·as fakt¹·e
          ne·neces·a kaj ne trov·iĝ·as ĉe klasik¹·aj aŭtor·oj (Z, Kab⁽⁺⁾·e, ...).

pli·mult·o

          {Pliopo} , la pli grand·a kvant·o, part·o  parti·o:  se ili
          prezent·as en la land·o grand·eg·an pli·mult·on ne hav·as moral¹·an
          rajt·on al·trud·i si·an lingv·on  religi·on al la ali·aj regn·an·oj ;
          la grand·eg·an pli·mult·on de la person·oj kiu·j batal·as por Esperant·o
          lig·as unu komun·a ide·o ; la faraon⁽⁺⁾·o hav·is ĉe si·a flank·o [...] la
          pli·mult·on de la civil¹·aj alt+rang·ul·oj ; li rigard·is la dom·ojn pli
          atent·e, la pli·mult·o el ili [...] hav·is nur pajl·an tegment·on .

tro·mult·iĝ·i, tro mult·iĝ·i

          ·i tro mult·aj, abund³·i en tro grand·a nombr·o, {prolifer⁽⁺⁾·i} : la
          formik·oj tro·mult·iĝ·os .

tro·mult·iĝ·o

          Tro·abund³·o, eksces²·a amas·iĝ·o, {prolifer⁽⁺⁾·o} : por mal·help·i
          tro·mult·iĝ·on de la hom·oj, ekzist·us rimed·oj pli sen·per·aj ol milit·o
          ; tiel oni ... evit·as la tro·mult·iĝ·on de trud+herb·aj speci⁽⁺⁾·oj kaj
          de trud-insekt·oj .

   [artikol-versi⁹·o: 1.145 2024/01/26 19:05:54 ]
     __________________________________________________________________