vidu ankaŭ la klarigojn
okul·/·o

okul·o

   1.
          Organ¹·o de la vid-kapabl·o: ŝi ek·rigard·is li·n per si·aj mal·lum·e~blu·aj
          okul·oj kviet·e sed ankaŭ tiel mal·gaj·e ; sabl·er·o en·fal·is en mi·an
          okul·on ; vi rigard·as la lign·er·et·on, kiu est·as en la okul·o de vi·a
          frat·o, kaj ne pri·pens·as la trab·on, kiu est·as en vi·a propr·a okul·o
          ? subit·e est·is, kvazaŭ mi rigard·us mi·n per la okul·oj de ali·aj
          hom·oj ; [li] don·as sign·ojn per la okul·oj ; kiu grimac·as per la
          okul·o, tiu kaŭz·as sufer·on ; okul·on pro okul·o, dent·on pro dent·o
          (egal·a re·pag·o) ; kiu tro alt·en rigard·on direkt·as tiu tre baldaŭ
          okul·ojn difekt·as (ambici¹·ul·o mal·sukces·os) .

   2.
          Tiu sam·a organ¹·o, konsider·at·a kiel il·o de atent·o kaj interes·o: en
          la okul·oj de ge·patr·oj ĉio ĉe la infan·oj est·as ja bon·e al·aspekt¹·a
          ;  direkt·is al li sci+vol·ajn okul·ojn ; li efektiv·e kur·is al
          la pord·o kaj […] renkont·iĝ·is okul·o al okul·o (vizaĝ·o al vizaĝ·o,
          vid-al·vid·e) kun Mari·o ; la okul·oj de la mal·jun·ul·in·o ferm·iĝ·is, kaj
          antaŭ la okul·oj de ŝi·a anim·o mal·ferm·iĝ·is la vid·o en la kaŝ·it·aĵ·on
          ; la unu·e~nask·it·o de Jehuda, est·is mal·bon·a antaŭ la okul·oj de la
          Etern·ul·o ; li deĵor·u sub la akr·aj okul·oj de bon·aj hom·oj ; ju pli
          ĝi rakont·is, des pli viv·e ĉio al ĝi mem star·iĝ·is antaŭ la okul·oj
          (en la imag·o) ; tio mal·ferm·is la okul·ojn de mult·aj (for·ig·is la
          iluzi¹·ojn kaj montr·is la real¹·on, vd {vual·o} ) ; la mal·ind·ec·o de
          mi·aj rev·oj star·as antaŭ mi·aj intern·aj okul·oj ; en ni·a mov·ad·o
          observ·ebl·as tiu·j tendenc¹·oj, […] foj·e radikal¹·aj, sed mi ne
          kuraĝ·as ferm·i la okul·ojn kaj dir·i, ke nenio okaz·as ; la
          pli·bon·ec·o de Esperant·o […] fal·as al ĉiu en la okul·ojn tuj de la
          unu·a rigard·o ; tiu ĉi laŭt·a fraz¹·o per unu foj·o perd·us en ili·aj
          okul·oj ĉia·n senc·on ; la dram¹·o pri·skrib·as tiu·n soci³·on per la
          okul·oj de raŭm⁽⁺⁾·ist·o ; ŝut·i polv·on en la okul·ojn ( {polv·o} ) ;
          ia+foj·e oni dev·as okul·on ferm·et·i (ne est·i tro sever·a) ; ne kred·u
          al orel·o, kred·u al okul·o (ne oni~dir·on, sed propr·an rimark·on) ;
          okul·o de mastr·o (kontrol·o de interes·at·o) pli [efik·as] ol ben·o de
          pastr·o ; for de l' okul·oj, for de la kor·o ; ten·i la okul·ojn en
          streĉ·o .

   3.
          Tiu organ¹·o, konsider·at·a kiel esprim·ant·a divers·ajn anim·ajn
          sent·ojn: rigard·i iu·n per envi·em·a, mal·am·a, volupt·em·a okul·o; per
          la okul·oj avid·e en·suĉ·i […] ĉio·n, kio·n ili pov·is kapt·i en tiu·j
          last·aj moment·oj ; konsil·u al la kred·ant·in·oj turn·i la okul·ojn for
          de tent·o kaj konserv·i la ĉast·on ; ŝi plaĉ·is al li·aj okul·oj (li
          ek·am·is ŝi·n); No⁽⁺⁾·a akir·is plaĉ·on en la okul·oj de la Etern·ul·o ;
          okul·oj est·as pli grand·aj ol la ventr·o (pren·i el plad·o pli, ol
          kiom oni pov·as manĝ·i) ; de l' kor·o spegul·o est·as la okul·o ; ne
          ir·u okul·oj super la frunt·on ; (ne tro fier·u) tim·o hav·as grand·ajn
          okul·ojn (grav·ig·as ĉio·n) ; tut·a jam sat·a, sed okul·o mal·sat·as .

okul·a

          Rilat·a al okul·o: okul·a mal·san·o, kurac·ist·o, medikament²·o; blank·aĵ·o
          okul·a vid·iĝ·as ; en moment·o, en okul·a ek·mov·o ; la okul·a iris¹·o,
          kovr·ant·a la pupil·on ; ni·aj buŝ·--al⁽⁺⁾·--buŝ·aj sci·oj kaj okul·aj atest·oj
          est·as tiom fid·ind·aj […ke apenaŭ] vi esprim·as  la plej
          mal·grand·an dub·on pri ies ajn asert¹·o .

okul·i, okul·um·i

   (ntr)

          {Rigard·i} iel vid·ebl·e  insist¹·e, ekzempl·e pro dezir·o: li
          okul·um·is al la gigant¹·o ; li kun interes·o okul·um·is tie·n kaj re·en
          tra la kamp·oj ; ŝi ek·fiks¹·is la rigard·on kaj mal·varm·e okul·is la
          knab·on ; [li] okul·um·is ili·n kun esplor·a kaj demand·a mien·o ;
          Jo·ĉj·o okul·is al la horloĝ·o, kaj direkt·is al Stefan·o rigard·on
          signif·o-plen·an ; Onkl·o oft·e ĉi lok·on kaj pord·on okul·is, ⫽ Kvazaŭ
          cert·a pri ies ven·o, ĝi·n postul·is . {palpebr·um·i}

okul·eg·i

          Rigard·ad·i per insist¹·aj, grand·ig·it·aj okul·oj: li sid·is sur verand¹·o
          el ond·a lad·o, ten·is en la dik·aj fingr·oj glas·on el dik·a vitr·o kaj
          trink·is kaj kraĉ·is kaj okul·eg·is el sub la tuf·aj brov·oj la
          flav·ajn magr⁽⁺⁾·ajn kok·in·ojn .

okul·ist·o

          Okul+kurac·ist·o: li mal·ferm·is akcept·ej·on kiel okul·ist·o ; li·a
          person·a aŭtoritat·o de okul·ist·o neniel pov·is impon¹·i la mond·on
          scienc·an ; la okul·ist·o ĉiam dir·ad·as, ke mi hav·as ne·normal¹·e
          larĝ·an vid-kamp·on . {oftalmolog⁽⁺⁾·o} , {optik¹·ist·o}

akr+okul·a, akr·a+okul·a

          Hav·ant·a akr·ajn okul·ojn, tio est·as tre bon·an vid-pov·on: paf-ark·on
          ili sci·is bon·e util·ig·i, ĉar ili est·is akr+okul·aj ; mi aspekt¹·as
          kiel ver·a husar-oficir·o! kaj tio·n rimark·as ankaŭ akr·a+okul·a
          tajlor·o .

pro·pro·kul·e, propr·a+okul·e

          Vid·ant·e mem, ĉe·est·ant·e mem: mi mem ir·is tie·n kaj pro·pro·kul·e
          vid·is ; mi vid·is propr·a+okul·e la deput·it·on  .

unu+okul·a

          Hav·ant·a nur unu okul·on,  nur unu funkci¹·ant·an okul·on: est·as
          bon·e por vi en·ir·i en viv·on unu+okul·a prefer·e ol, hav·ant·e du
          okul·ojn, est·i en·ĵet·it·a en  n de fajr·o ; li est·is
          kompat·ind·a, lam·a kaj unu+okul·a kripl·ul·o, ne·kapabl·a far·i regul·an
          labor·on ; kelk·aj […] per si·a unu+okul·a fanatik²·ec·o rapid·e for·pel·as
          la aŭskult·ant·ar·on . {blind·a} , {strab·a}

okul-glob·o

          Glob·o for·mit¹·a de la okul·o kaj en·profund·ig·it·a en la okul-kav·o:
          rigard·u li·ajn man·ojn, li·ajn pied·ojn, li·ajn supr~en·turn·it·ajn
          okul-glob·ojn ; li turn·is al  la inflam⁴·ajn okul-glob·ojn kun
          ili·a ruĝ·iĝ·int·a vejn·ar·o ; ŝi tiel koket·e […] palpebr·um·as per la
          kolor·ig·it·aj okul-har·oj kaj tik⁽⁺⁾·as per la sub·strek·it·aj okul-glob·oj
          al mi, ke est·as ver·a plezur·o ; li rul·is si·ajn ruben-ruĝ·ajn
          okul-glob·ojn .

okul-lens⁴·o

          Natur·a lens⁴·o, lok·it·a en okul-glob·o kaj destin¹·at·a por form·i
          optik¹·an bild¹·on sur la retin²·o.

okul+mezur·e

          Kiel oni pov·as mezur·i sen aparat¹·oj: mi okul-mezur·as ŝi·n, sen
          rigard·i ; realism³·e okul-mezur·i la vast·on de ni·aj libr·o-bret·oj .

kun·met·it·a okul·o, facet·a okul·o, kompleks⁽⁺⁾·a okul·o

          {Okul·o} , kia·n hav·as artropod⁽⁺⁾·oj, konsist·ant·a el mult·aj
          inter~apud·aj lum-sens⁸·il·oj: tiu·n mal·avantaĝ⁸·on ili egal·ig·e kompens¹·as
          per ĉ. 5000 mal·grand·aj ĉel·ar+form·e aranĝ·it·aj okul·oj, nom·at·aj
          facet·aj  kompleks⁽⁺⁾·aj okul·oj, kiu·j kun·met·as la bild¹·on mozaik²·e ;
          la avantaĝ⁸·oj de kun·met·it·aj okul·oj est·as ke ili facil·e detekt⁽⁺⁾·as
          mov·iĝ·on kaj ke oni pov·as hav·i tre grand·an vid-kamp·on .

   [artikol-versi⁹·o: 1.133 2024/01/30 16:09:26 ]
     __________________________________________________________________