pied⭑·/·o

pied⭑·o

   1.
          Artik⭑·it·a part⭑·o ĉe⭑ ekstrem⭑·o de⭑ la⭑ hom⭑·a aŭ⭑ best⭑·a {krur⭑·o} ,
          serv⭑·ant·a por⭑ star⭑·i kaj⭑ paŝ⭑·i: mi sid⭑·as sur⭑ seĝ⭑·o kaj⭑ ten⭑·as la⭑
          pied⭑·ojn sur⭑ benk⭑·et·o; la⭑ kolomb⭑·o ne⭑ trov⭑·is ripoz⭑·ej·on por⭑ si⭑·aj
          pied⭑·oj, kaj⭑ ĝi re·ven⭑·is al⭑ li ; oni al·port⭑·os iom⭑ da⭑ akv⭑·o, kaj⭑ vi
          lav⭑·u vi⭑·ajn pied⭑·ojn kaj⭑ ripoz⭑·u ; la⭑ stab⭑·aj oficir⭑·oj […] si·n ĵet⭑·is
          al⭑ la⭑ pied⭑·oj […] de⭑ l'⭑ princ⭑·o ; el⭑ la⭑ salon⭑·o son⭑·is danc⭑·a muzik⭑·o,
          rid⭑·ad·o kaj⭑ ŝov⭑·ad·o de⭑ pied⭑·oj ; friz⭑·it·a kelner⭑·o […] en·ir⭑·is
          danc⭑·ant·e sur⭑ la⭑ pint⭑·oj de⭑ la⭑ pied⭑·oj ; Aĥil⁽⁺⁾·o pied⭑·o-rapid⭑·a ; antaŭ⭑
          ni⭑·aj pied⭑·oj est⭑·is profund⭑·a faŭk⭑·o, kie la⭑ river⭑·o muĝ⭑·is ; li est⭑·is
          sur⭑ la⭑ pied⭑·oj (labor⭑·is) de⭑ la⭑ fru⭑·a maten⭑·o ; mi ne⭑ hav⭑·is la⭑
          intenc⭑·on el·don⭑·i aŭtor⭑·e plen⭑·an vort⭑·ar·on kaj⭑ kre⭑·i laŭ⭑ mi⭑·a person⭑·a
          plaĉ⭑·o la⭑ tut⭑·an lingv⭑·on de⭑ l'⭑ kap⭑·o ĝis⭑ la⭑ pied⭑·oj . eĉ⭑ kvar⭑ pied⭑·oj
          de⭑ ĉeval⭑·o ĝi·n ne⭑ sav⭑·as de⭑ fal⭑·o ; kiu lev⭑·is la⭑ pied⭑·on, dev⭑·as
          ek·paŝ⭑·i ; kap⭑·o pek⭑·as, pied⭑·oj sufer⭑·as ; star⭑·i per⭑ unu⭑ pied⭑·o en⭑ la⭑
          tomb⭑·o ; danc⭑·i antaŭ⭑ iu sur⭑ pied⭑·oj kaj⭑ man⭑·oj . {pied⭑-bat⭑·i} ,
          {pied⭑-prem⭑·i}

   2.
          Part⭑·o sur⭑ kiu {mebl⭑·o} star⭑·as: seĝ⭑·o, en⭑ kiu mank⭑·is unu⭑ pied⭑·o,
          star⭑·is apud⭑ la⭑ mur⭑·o en⭑ angul⭑·o ; la⭑ ge·fianĉ⭑·oj sid⭑·is, ĉiu apog⭑·it·a
          al⭑ pied⭑·o de⭑ tabl⭑·o ; kapt⭑·int·e je⭑ la⭑ pied⭑·o pez⭑·an tabl⭑·on .

          Rim.: Kvankam⭑ Zamenhof⭑·a, tiu uz⭑·o ŝajn⭑·as mal·konven⭑·a al⭑ iu·j, kiu·j
          prefer⭑·as por⭑ tiu senc⭑·o la⭑ vort⭑·on {krur⭑·o} (krom⭑ se⭑ tem⭑·as pri⭑
          special⭑·e fleks⭑·it·a kaj⭑ skulpt⭑·it·a part⭑·o de⭑ mebl⭑·a krur⭑·o). Kompar⭑·u
          ankaŭ⭑ kun⭑ „brak⭑-seĝ⭑·o“, kiu hav⭑·as brak-, ne⭑ man⭑·--apog⭑·il·ojn.

   3.
          Mal·supr⭑·a part⭑·o de⭑ io, baz¹·o, {fundament⭑·o} : [tio·n] vi ek·sci⭑·os nur⭑
          en⭑ la⭑ templ¹·oj, ĉe⭑ la⭑ pied⭑·o de⭑ la⭑ altar⭑·oj ; ĉe⭑ la⭑ pied⭑·oj de⭑ la⭑
          monument⭑·oj […] paŝ⭑·is gard⭑·ist·oj ; ĉe⭑ la⭑ pied⭑·o de⭑ l'⭑ mont⭑·o ; ĉe⭑ la⭑
          pied⭑·oj de⭑ Everest⁽⁺⁾·o ; li re·ating⭑·is la⭑ pied⭑·on de⭑ la⭑ arb⭑·o-kolos¹·o ;
          est⭑·as mis·tajp⁸·o […] pied⭑·e de⭑ la⭑ last⭑·a paĝ⭑·o ; {pied⭑-not⭑·o} .

   4.
          Part⭑·o de⭑ {vers⭑·o} , konsist⭑·ant·a el⭑ karakteriz¹·a kombin⭑·aĵ·o de⭑
          {silab⭑·oj} kun⭑ difin⭑·it·a long⭑·ec·o aŭ⭑ akcent⭑·it·ec·o: leg⭑·ant·o […], por⭑
          kiu la⭑ nom⭑·oj de⭑ la⭑ pied⭑·oj (mezur⭑·oj de⭑ la⭑ antikv⭑·aj vers⭑·oj)
          aspekt¹·as ne·kon⭑·at·aj, tamen⭑ sam⭑·e pov⭑·as si·n las⭑·i al⭑ la⭑ melodi¹·o de⭑
          la⭑ ritm¹·o ; en⭑ Esperant⭑·a metrik²·o la⭑ ĉef⭑·aj pied⭑·oj est⭑·as du⭑- aŭ⭑
          tri⭑-silab⭑·aj kaj⭑ en·ten⭑·as nur⭑ unu⭑ akcent⭑·it·an silab⭑·on. Du⭑+silab⭑·aj
          pied⭑·oj: {jamb⁽⁺⁾·o} , {pirik⁽⁺⁾·o} , {sponde²·o} , {troke⁽⁺⁾·o} ; tri⭑+silab⭑·aj
          pied⭑·oj: {amfibraĥ⁽⁺⁾·o} , {anapest²·o} , {daktil⭑·o} , {tribrak⁽⁺⁾·o} ;
          kvar⭑+silab⭑·a pied⭑·o: {ĥor⭑-jamb⁽⁺⁾·o} .

   5.
          (de⭑ {ort⁸·ant·o} , sur⭑ ajn⭑·a al⭑ ĝi ort⁸·a {geometri¹·a figur⭑·o} ) La⭑
          punkt⭑·o, en⭑ kiu ili si·n ort⁸·e sekc⭑·as: la⭑ pied⭑·o de⭑ {mez⭑-ort⁸·ant·o} de⭑
          strek⭑·o est⭑·as ties⭑ {mez⭑·o} .

pied⭑·a

          Rilat⭑·a al⭑ pied⭑·oj: tri⭑+pied⭑·aj kaj⭑ unu⭑+pied⭑·aj tabl⭑·oj ; dik⭑+pied⭑·a
          tabl⭑·o ; pied⭑·a (kie kuŝ⭑·as la⭑ pied⭑·oj) part⭑·o de⭑ la⭑ lit⭑·o ; mi⭑·aj
          tag⭑·oj est⭑·is pli⭑ rapid⭑+pied⭑·aj ol⭑ kur⭑·ist·o ; rapid⭑+pied⭑·a kiel⭑ gazel⭑·o
          ; lama²+pied⭑·a art⭑·ist·o .

pied⭑·e

   1.
          Per⭑ la⭑ pied⭑·oj: li pied⭑·e ek·ir⭑·is la⭑ voj⭑·on ;  for·kur⭑·is
          pied⭑·e al⭑ la⭑ tend⭑·o ; river⭑·on oni trans·paŝ⭑·is pied⭑·e ; kiel⭑ lert⭑·e li
          star⭑·iĝ·os pied⭑·e ! mal·feliĉ⭑·o ven⭑·as rajd⭑·e, for·ir⭑·as pied⭑·e .

   2.
          Ĉe⭑ la⭑ pied⭑·oj: lig⭑·u li·n man⭑·e kaj⭑ pied⭑·e ; vest⭑·it·a ĝis·pied⭑·e .

nud⭑+pied⭑·e, nud⭑·a+pied⭑·e

          Per⭑ la⭑ pied⭑·oj nud⭑·aj: perd⭑·u vi la⭑ ŝu⭑-pland⭑·ojn kaj⭑ kur⭑·u nud⭑+pied⭑·aj !
          en⭑ somer⭑·o ŝi dev⭑·is ĉiam⭑ ir⭑·i nud⭑·a+pied⭑·e, ĉar⭑ ŝi est⭑·is mal·riĉ⭑·a, ;
          kuraĝ⭑·on mi hav⭑·as sufiĉ⭑·e, por⭑ ir⭑·i nud⭑·a+pied⭑·e tra⭑ la⭑ mez⭑·on de⭑ la⭑
          infer⭑·o ; mi pland⭑·as plu⭑ nud⭑+pied⭑·e sur⭑ pad⁽⁺⁾·o sinu⁽⁺⁾·ant·a preter⭑ marĉ⭑·oj
          kaj⭑ mont⭑·et·oj .

pied⭑·e de⭑

   1.
          Ĉe⭑ la⭑ pied⭑·oj de⭑ iu.

   2.
          Mal·supr⭑·e de⭑ io: ĵur⭑·o el·parol⭑·it·a pied⭑·e de⭑ l’ altar⭑·o ; ten⭑·ant·e
          ankoraŭ⭑ en⭑ si⭑·a krisp⭑·iĝ·ant·a man⭑·o la⭑ leter⭑·on kolekt⭑·it·an pied⭑·e de⭑
          l’ apog⭑-seĝ⭑·o ; la⭑ ĉeval⭑·o […] si·n frap⭑·eg·is kontraŭ⭑ arb⭑·on, pied⭑·e de⭑
          kiu ĝi fal⭑·eg·is ; li fin⭑·e halt⭑·is por⭑ iom⭑ spir⭑·i pied⭑·e de⭑ la⭑ mont⭑·o
          ; du⭑-cent⭑·o da⭑ apog⭑·ant·oj kun·ven⭑·is pied⭑·e de⭑ la⭑  ; [la⭑
          mon⭑·on] mi pet⭑·as spez⭑·i al⭑ la⭑ kont³·o pied⭑·e de⭑ mi⭑·a anonc⭑·il·o .

pied⭑·ing·o

          Pli⭑ mal·pli⭑ ring⭑+form⭑·a sub·ten⭑·il·o por⭑ la⭑ pied⭑·o de⭑ rajd⭑·ant·o,
          pend⭑·ant·a de⭑ la⭑ sel⭑·o: star⭑·ant·e sur⭑ si⭑·aj pied⭑·ing·oj, si·n klin⭑·ant·e
          antaŭ⭑·en por⭑ ke⭑ la⭑ rapid⭑·ec·o de⭑ la⭑ kur⭑·ad·o ne⭑ li·n sufok⭑·u, Viktor⁽⁺⁾·o
          pen⭑·ad·is traf⭑·i ; li de·fal⭑·as, rest⭑·as al·kroĉ⭑·it·a per⭑ pied⭑·o en⭑ la⭑
          pied⭑·ing·o, kaj⭑ la⭑ furioz⭑·e for·rapid⭑·ant·a ĉeval⭑·o post·tren⭑·as li·n sur⭑
          la⭑ ŝton⭑·a ter⭑·aĵ·o .

pied⭑·um·i

   (tr)

          Vol⭑·e aŭ⭑ ne·vol⭑·e tuŝ⭑·i, prem⭑·i, bat⭑·et·i per⭑ la⭑ pied⭑·o: li kri⭑·eg·is kaj⭑
          blasfem¹·is ĉiu+tag⭑·e al⭑ la⭑ infan⭑·oj, […] tir⭑·ad·is ili⭑·ajn orel⭑·ojn,
          pied⭑·um·is ili·n ; las⭑·i ili·n pied⭑·um·i sub⭑ pord⭑·o kun⭑ la⭑ kat⭑·id·o ;
           […] streĉ⭑·is la⭑ krur⭑·ojn, tamen⭑ zorg⭑·e, por⭑ ne⭑ pied⭑·um·i
          iu·jn el⭑ la⭑ hom⭑-figur⭑·oj kiu·j kuŝ⭑·e-sid⭑·e apog⭑·is si·n kontraŭ⭑ la⭑ mur⭑·o
          .

du⭑+pied⭑·ul·o

          {Animal⁸·o} , ir⭑·ant·a sur⭑ du⭑ pied⭑·oj: ni, du⭑+pied⭑·ul·oj, vetur⭑·aĉ·is kun⭑
          mal·pli⭑ da⭑ spac⭑·o, mal·pli⭑ da⭑ baz¹·aj komfort⭑·oj, ol⭑ kvar⭑+pied⭑·ul·oj
          protekt¹·at·aj de⭑ divers⭑·aj best⭑·o-rajt⭑·aj leĝ⭑·oj ; mi opini⭑·as, ke⭑
          du⭑+pied⭑·ul·o sen⭑ hom⭑·aj virt⭑·oj ne⭑ est⭑·as real¹·a hom⭑·o .

kvar⭑+pied⭑·ul·o

          {Animal⁸·o} , ir⭑·ant·a sur⭑ kvar⭑ pied⭑·oj: la⭑ kvar⭑+pied⭑·ul·o est⭑·is ŝlos⭑·it·a
          sen⭑ nutr⭑·aĵ·o kaj⭑ akv⭑·o dum⭑ 17 tag⭑-nokt⭑·oj kaj⭑ tamen⭑ rest⭑·is viv⭑·a ;
          oni sur⭑ ĝi·n kuŝ⭑·ig·is la⭑ vunditan kvar⭑+pied⭑·ul·on .

tri⭑-pied⭑·o

   1.
          Piramid¹+form⭑·a instal²·aĵ·o el⭑ tri⭑ stang⭑·oj uz⭑·at·a ekz. por⭑ pend⭑·ig·i
          pot⭑·on super⭑ fajr⭑·o: [ili] fand⭑·ig·is or⭑·on ĉe⭑ mal·grand⭑·aj flam⭑·oj
          super⭑ fer⭑·aj tri⭑-pied⭑·oj ; se⭑ vi sci⭑·us, kia·n ban⭑·uj·on send⭑·is la⭑
          princ⭑·o hodiaŭ⭑, kupr⭑·an ban⭑·uj·on!... kaj⭑ kia·n tri⭑-pied⭑·on por⭑ la⭑
          fajr⭑·uj·o, kia·jn pot⭑·ojn […] . {stativ⁽⁺⁾·o}

   2.
          Tabl⭑·o, seĝ⭑·o aŭ⭑ sub·ten⭑·il·o kun⭑ tri⭑ pied⭑·oj:  sid⭑·is sur⭑
          tri⭑-pied⭑·o ; la⭑ fidel⭑·a serv⭑·ist·in·o met⭑·is la⭑ skrib⭑·il·ar·on sur⭑ kanap⭑·on
          kaj⭑ la⭑ incens²·il·on sur⭑ tri⭑-pied⭑·on .

          Rim.: „Tri⭑_krur⭑·a_ seĝ⭑·o“ est⭑·us pli⭑ traf⭑·a kaj⭑ klar⭑·a.

kap⭑·o-pied⭑·ul·oj

          {Cefalopod⁽⁺⁾·oj} : li est⭑·as okup⭑·at·a dis·met⭑·i si⭑·ajn kap⭑+pied⭑·ul·ojn en⭑
          la⭑ sun⭑·o, kiam⭑ ili est⭑·as sek⭑·aj, li vend⭑·os ili·n kiel⭑ log⭑·aĵ·ojn por⭑
          skombr⁽⁺⁾·oj ; amonit⁽⁺⁾·o est⭑·is kap⭑·o-pied⭑·ul·o, kiu viv⭑·is de⭑ mal·fru⭑·a
          Devoni⁽⁺⁾·o ĝis⭑ mal·fru⭑·a Kretace⁽⁺⁾·o .

mult⭑+pied⭑·ul·oj

          {Miriapod⁽⁺⁾·oj} : mult⭑+pied⭑·ul·o […] artik⭑·ul·o kun⭑ mult⭑·aj pied⭑·oj .

sur·pied⭑·ig·i

   (tr)

          Sur·ŝov⭑·i, {sur·met⭑·i^2} sur⭑ pied⭑·on: ili […] sur·pied⭑·ig·is mol⭑·ajn
          ŝu⭑·ojn ; mal·riĉ⭑·aj poet¹·oj, kiu·j ne⭑ hav⭑·is ŝu⭑·ojn por⭑ sur·pied⭑·ig·i, ĉar⭑
          si⭑·an sol⭑·an par⭑·on ili for·don⭑·is por⭑ ripar¹·i .

sur·pied⭑·iĝ·i

   (ntr)

          {Ek·star⭑·i} sur⭑ si⭑·aj pied⭑·oj:  facil⭑+mov⭑·e sur·pied⭑·iĝ·is ; li
          halt⭑·ig·is si⭑·an mul⭑·on, sur·pied⭑·iĝ·is kaj⭑ lig⭑·is ĝi·n al⭑ la⭑ pord⭑·eg·a
          ring⭑·o ; la⭑ krur⭑·oj de⭑  liber⭑·iĝ·is kaj⭑ li sur·pied⭑·iĝ·is
          sku⭑·iĝ·ant·e .

ŝajn⭑-pied⭑·o

          Lob⁴·o aŭ⭑ faden⭑·o de⭑ ĉel⭑-intern⭑·a substanc²·o, serv⭑·ant·a al⭑ iu·j {ĉel⭑·oj}
          por⭑ en·korp⭑·ig·i al⭑ si ekster⭑·an material⭑·on, aŭ⭑ por⭑ mov⭑·iĝ·i: [ĉe⭑]
          protistoj […] la⭑ antaŭ⭑·en-mov⭑·iĝ·o okaz⭑·as oft⭑·e naĝ⭑·ant·e per⭑ flagel⁽⁺⁾·oj
          aŭ⭑ cili⁽⁺⁾·oj aŭ⭑ per⭑ […] ŝajn⭑-pied⭑·oj . {ameb⁹·o}

vers⭑-pied⭑·o

          {Pied⭑·o^4} : kalkul⭑·as la⭑ poet¹·o sur⭑ la⭑ fingr⭑·oj / vers⭑-pied⭑-nombr⭑·ojn
          ; vir⭑·aj rim⭑·oj princip⭑·e kaj⭑ precip⭑·e est⭑·iĝ·as ĉe⭑ la⭑ uz⭑·o de⭑ jamb⁽⁺⁾·oj,
          de⭑ tiu vers⭑-pied⭑·o, kiu trans·ir⭑·as de⭑ ne·akcent⭑·a al⭑ akcent⭑·a silab⭑·o .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.157 2023/12/12 20:10:26 ]
     __________________________________________________________________