vidu ankaŭ la klarigojn
por⭑
I.
por⭑
Prepozici⭑·o sekv⭑·ig·ant·a substantiv⭑·on, adverb⭑·on aŭ⭑ infinitiv²·on, kaj⭑
esprim⭑·ant·a:
1.
Cel⭑·on: por⭑ kia cel⭑·o? baston⭑·et·o sur⭑ kiu oni ten⭑·as plum⭑·on
por⭑ skrib⭑·ad·o est⭑·as plum⭑·ing·o ; la⭑ prepar⭑·oj por⭑ la⭑ ven⭑·ont·a
kongres⭑·o; vojaĝ⭑·i por⭑ plezur⭑·o; ni dir⭑·u tio·n por⭑ li⭑·a laŭd⭑·o;
la⭑ rajd⭑-vip⭑·o dir⭑·is ke⭑ ĝi neniam⭑ krak⭑·as por⭑ far⭑·i komplez⭑·on
al⭑ mal·jun⭑·ul·oj sed⭑ nur⭑ por⭑ la⭑ honor⭑·o de⭑ ne·fianĉ⭑·ig·it·aj ;
du⭑×dek⭑ jar⭑·oj da⭑ labor⭑·ad·o por⭑ la⭑ Esperant⭑·ism·o ; li risk⭑·as
por⭑ la⭑ dub⭑·a rezultat⭑·o kuraĝ⭑·e si⭑·an viv⭑·on ; li est⭑·is
invit⭑·it·a por⭑ kant⭑·i; li invit⭑·is mi·n por⭑ festen⭑·o; la⭑
komitat⭑·o don⭑·is permes⭑·on por⭑ el·vetur⭑·o; ni dev⭑·as klar⭑·ig·i al⭑
ni por⭑ kio ni kun·ven⭑·as; por⭑ kio (kio·n pet⭑·ant·e) vi ven⭑·is al⭑
mi ?
Rim.: En⭑ tiu senc⭑·o Zamenhof kelk⭑+foj⭑·e preter·las⭑·as la⭑
prepozici⭑·on antaŭ⭑ infinitiv²·o: kiam⭑ mi kuŝ⭑·iĝ·as dorm⭑·i; don⭑·is
al⭑ ili manĝ⭑·i kaj⭑ trink⭑·i; oni vok⭑·as la⭑ bov⭑·on ne⭑ festen⭑·i sed⭑
tren⭑·i . Tiu dir⭑-manier⭑·o est⭑·as mal·oft⭑·a kaj⭑ ne⭑ imit⭑·ind·a.
2.
Destin¹·on, la⭑ adapt³·iĝ·on al⭑: tio est⭑·as mi⭑·a kabinet⁵·o por⭑
labor⭑·o; kamp⭑·o por⭑ la⭑ eksperiment¹·oj de⭑ aeroplan³·oj; glas⭑·o,
kiu·n oni uz⭑·as por⭑ vin⭑·o; kurac⭑·ist·o por⭑ vir⭑·in·oj; vest⭑·oj por⭑
infan⭑·oj; ne⭑ est⭑·is akv⭑·o por⭑ la⭑ popol⭑·o (por⭑ trink⭑·i); mi
hav⭑·as nenio·n por⭑ manĝ⭑·i; hav⭑·i mult⭑·on, pli⭑ bon⭑·an por⭑ far⭑·i ;
ne⭑ hav⭑·i la⭑ temp⭑·on por⭑ lud⭑·i; est⭑·as la⭑ hor⭑·o por⭑ lev⭑·iĝ·o el⭑
dorm⭑·o ; ĉu⭑ vi opini⭑·as mi·n kapabl⭑·a por⭑ tiu mal·nobl⭑·a ag⭑·ad·o?
bomb²·o sufiĉ⭑·a por⭑ eksplod⭑·ig·i citadel¹·on; mi⭑·aj sag⭑·oj, tro⭑
mal·mult⭑·e~pez⭑·aj por⭑ tia vent⭑·o, ne⭑ traf⭑·us la⭑ cel⭑·on ; li est⭑·as
tro⭑ fier⭑·a por⭑ obe⭑·i (vd {tro⭑} ).
3.
Aĉet⭑-objekt⭑·on: pag⭑·i cent⭑ frank⭑·ojn por⭑ si⭑·a palt¹·o; tiu drap⭑·o
kost⭑·as po⭑ dek⭑ mark⭑·oj por⭑ metr⭑·o; por⭑ ĉiu tag⭑·o mi ricev⭑·as
kvin⭑ frank⭑·ojn ; por⭑ du⭑ monat⭑·oj mi ŝuld⭑·as 30 frank⭑·ojn (de⭑
lu⭑-prez⭑·o); abon⭑-pag⭑·o, tio est⭑·as pag⭑·o por⭑ la⭑ abon⭑·o; pag⭑·as
mal·jun⭑·aj jar⭑·oj por⭑ jun⭑·aj erar⭑·oj ; tiu·j ĉi⭑ tag⭑·oj […]
rekompenc⭑·as li·n por⭑ la⭑ mal·facil⭑·a pas⭑·int·aĵ·o .
4.
Aĉet- aŭ⭑ vend⭑·--prez⭑·on: aĉet⭑·i te⭑·on por⭑ unu⭑ frank⭑·o; por⭑ tiu
prez⭑·o la⭑ vest⭑·o ne⭑ est⭑·as kar⭑·a; ĉu⭑ vi pov⭑·as las⭑·i la⭑ ĉambr⭑·on
por⭑ unu⭑ spes⁽⁺⁾-mil⭑·o? [tiu foli⭑·et·o] pov⭑·as est⭑·i ricev⭑·it·a por⭑
kelk⭑·e da⭑ centim⭑·oj ; vi kalkul⭑·e en·skrib⭑·is lign⭑·on por⭑ du⭑×dek⭑
mil⭑ rubl¹·oj, dum⭑ en⭑ efektiv⭑·ec·o vi ne⭑ don⭑·is eĉ⭑ por⭑ cent⭑
rubl¹·oj; oni donac⭑·as por⭑ spes⁽⁺⁾·o kaj⭑ labor⭑·ig·as por⭑ spes⁽⁺⁾-mil⭑·o ;
por⭑ la⭑ mon⭑·o pastr⭑·a preĝ⭑·o, por⭑ la⭑ mon⭑·o romp⭑·' de⭑ leĝ⭑·o ; por⭑
si⭑·a or⭑·o ĉiu est⭑·as sinjor⭑·o . {po⭑}
5.
Predikativ⁽⁺⁾·on (= {kiel⭑^3} , {kvazaŭ⭑} ): mi pren⭑·is vi·n por⭑
iu pli⭑ merit⭑·a ; mi pren⭑·is la⭑ danĝer⭑·on por⭑ ŝerc⭑·o; oni pov⭑·us
pren⭑·i tiu·n ĉambr⭑·on por⭑ labor⭑·ej·o de⭑ art⭑·ist·o; vi akcept⭑·as
por⭑ kontant⭑·a mon⭑·o vort⭑·ojn, kiu·j ne⭑ en·hav⭑·as […] ind⭑·on ;
ŝton⭑·o serv⭑·is al⭑ ni por⭑ seĝ⭑·o; mi don⭑·os al⭑ vi la⭑ land⭑·on por⭑
etern⭑·a posed⭑·aĵ·o.
6.
Person⭑·on, je⭑ kies⭑ profit⭑·o aŭ⭑ kontent⭑·ig·o oni ag⭑·as: voĉ⭑-don⭑·i
por⭑ iu; kolekt⭑·i mon⭑·on por⭑ mizer⭑·ul·oj; aĉet⭑·i kuk⭑·ojn por⭑ la⭑
infan⭑·oj; tiu libr⭑·o est⭑·as por⭑ vi; li kant⭑·et·is por⭑ si mem⭑;
la⭑ natur⭑·o, kiu long⭑·an temp⭑·on batal⭑·is kontraŭ⭑ ni, batal⭑·as
nun⭑ por⭑ ni; ĉiu·j por⭑ si, por⭑ ĉiu·j Di⭑·' ; la⭑ fervor⭑·o por⭑
Esperant⭑·o; la⭑ motiv¹·oj por⭑ la⭑ akcept⭑·o de⭑ tiu propon⭑·o;
[diskut¹·i] la⭑ por⭑ kaj⭑ la⭑ kontraŭ⭑ .
7.
Person⭑·on, kiu·n koncern⭑·as la⭑ ag⭑·o (= {konsider⭑·ant·e} ,
{rilat⭑·e al⭑} ): ni⭑·a regiment⭑·estr·o est⭑·as por⭑ si⭑·aj soldat⭑·oj,
kiel⭑ bon⭑·a patr⭑·o; asign⭑·i difin⭑·it·an salajr⭑·on por⭑ iu ; tio
est⭑·as grand⭑·a perd⭑·o por⭑ ni; tiu ĉi⭑ grav⭑·a tag⭑·o rest⭑·os por⭑ mi
ĉiam⭑ memor⭑·ind·a; la⭑ kongres⭑·o est⭑·is ver⭑·a triumf¹·o por⭑
Esperant⭑·o; mi⭑·a spir⭑·o far⭑·iĝ·is abomen⭑·a por⭑ mi⭑·a edz⭑·in·o ; tri⭑
afer⭑·oj est⭑·as ne·kompren⭑·ebl·aj por⭑ mi. {al⭑ ^3} , {kontraŭ⭑ ^4}
8.
Est⭑·ont·an temp⭑·o-daŭr⭑·on, dum⭑ kiu dev⭑·as daŭr⭑·i la⭑ ag⭑·o:
for·vojaĝ⭑·i por⭑ tri⭑ semajn⭑·oj; prunt⭑·e[ ]don⭑·u al⭑ mi vi⭑·an
libr⭑·on por⭑ unu⭑ moment⭑·o; for·ir⭑·i por⭑ ĉiam⭑ ; vi far⭑·is Izrael
vi⭑·a popol⭑·o por⭑ etern⭑·e; tiu manĝ⭑·aĵ·o est⭑·os proviz⭑·o por⭑ la⭑
land⭑·o por⭑ la⭑ sep⭑ jar⭑·oj.
Rim.: _Por⭑_ est⭑·as kelk⭑+foj⭑·e erar⭑·e uz⭑·at·a kun⭑ la⭑ senc⭑·o de⭑ _pro⭑_: mi
dank⭑·is li·n por⭑ la⭑ tuj⁽⁺⁾·a plen⭑·um·o de⭑ mi⭑·a dezir⭑·o; la⭑ Etern⭑·ul·o juĝ⭑·u
vi·n por⭑ tio.
por⭑ ke⭑
Konjunkci⭑·a esprim⭑·o, montr⭑·ant·a la⭑ cel⭑·on: sub·ten⭑·ant·e la⭑
kruĉ⭑·on, por⭑ ke⭑ la⭑ vir⭑·in·o pov⭑·u trink⭑·i; ili far⭑·is ĉio·n, kio·n
ili pov⭑·is, por⭑ ke⭑ ni el·port⭑·u el⭑ la⭑ urb⭑·o la⭑ plej⭑ bon⭑·an
re·memor⭑·on ; ni dev⭑·as est⭑·i tre⭑ sin⁸+gard⭑·aj por⭑ ke⭑, anstataŭ⭑
akcel⭑·i la⭑ afer⭑·on, ni ĝi·n ne⭑ pere⭑·ig·u por⭑ ĉiam⭑.
Rim.: _Por⭑ ke⭑_ ĉiam⭑ sekv⭑·ig·as la⭑ u-modon, escept⭑·e en⭑ mal·oft⭑·aj
okaz⭑·oj, kie ĝi montr⭑·as ne⭑ la⭑ cel⭑·ad·on, la⭑ intenc⭑·on, sed⭑ nur⭑ la⭑
efektiv⭑·an aŭ⭑ ne·intenc⭑·it·an rezult²·on: tiu ŝpruc⭑·ig·o sufiĉ⭑·as por⭑
tio, ke⭑ ili plu⭑ ne⭑ pov⭑·as ten⭑·i la⭑ okul⭑·ojn ne·ferm⭑·it·aj; la⭑ ide⭑·o […]
est⭑·is tro⭑ al·tir⭑·ant·a por⭑ ke⭑ la⭑ hom⭑·oj rifuz⭑·iĝ·us je⭑ ĝi (vd {tro⭑} ).
II.
Radik⭑·o kun⭑ la⭑ senc⭑·o „por⭑“:
por¹·a
Koncern⭑·ant·a io·n, kiu aŭ⭑ kio est⭑·as por⭑ io: per⭑ 60 por¹·aj kaj⭑
59 {kontraŭ⭑·a} j voĉ⭑-don⭑·oj akcept⭑·is parlament¹·oj propon⭑·ojn de⭑
[la⭑] deput⭑·it·o .
{por¹·a (por·hav⭑·a)}
III.
Prefiks⭑·o kun⭑ la⭑ senc⭑·oj de⭑ {por⭑ ^1} kaj⭑ {por⭑ ^3} : {por⭑~ĉiam⭑·a} ,
{por·viv⭑·aĵ·o} ...
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.113 2023/11/15 09:28:02 ]
__________________________________________________________________