vidu ankaŭ la klarigojn
port·/·i

port·i

   (tr)

   1.
          Hav·i sur si  kun si: en la poŝ·o de mi·a pantalon·o mi port·as
          mon·uj·on ; en la man·o li port·is baston·eg·on ; hund·o boj·as, vent·o
          port·as la boj·on ; se vi·a spir·' en si venen·on port·us ; mi port·as
          la nom·on Petr·o.

        a)
                Sub·ten·i pez·an objekt·on: port·i infan·on en la brak·oj; port·i
                valiz·on sur si·a ŝultr·o; plen·ig·u la sak·ojn de tiu·j hom·oj
                per gren·o tiom, kiom ili nur pov·as port·i ; arb·o port·ant·a
                frukt·ojn; li konsent·as port·i ĉiu·jn el·spez·ojn.

        b)
                Vest·e {sur·hav·i} : li port·as roz·o-kolor·an super·vest·on ; ĉiu
                vol·as port·i grand·eg·ajn peruk¹·ojn ; port·i la verd·an stel·on .

          {kun·port·i^1}

   2.
          Trans·lok·ig·i, {al·port·i^1} , {trans·port·i} : port·i leter·ojn ĉe la
          poŝt·ej·on, infan·on hejm·en; li ordon·is, ke oni port·u [la kest·ojn]
          en la grand·an salon·on ; ĝis mar·o flu·u mi·a sang·', port·ant·e
          mal·ben·on al la bord·o de l' barbar¹·oj .

   3.
          Hav·i ia·n sent·on en si·a kor·o: en mi·a brust·o port·as mi dezir·on
          mal·nov·an ; mi port·as por vi am·on plej varm·eg·an en mi·a kor·o ; li
          est·as tre ek·koler·em·a […], tamen li […] ne port·as long·e la
          koler·on .

        a)
                Sent·i sur si·a konscienc·o ia·n moral¹·an pez·on: vi port·os la
                sekv·ojn de vi·a sen·atent·o; port·i grand·an respond·ec·on; la
                tut·a gent·o sur si port·as la koler·on de la di·oj ; li port·as
                sur si la kulp·on de parenc+mort·ig·o .

        b)
                Hav·i sufiĉ·an fort·on por ne est·i prem·eg·at·a de moral¹·a pez·o;
                {toler·i} : port·i si·an mal·feliĉ·on; sort·on mal·saĝ·ul·oj tim·as,
                saĝ·ul·oj port·as; port·i la ŝarĝ·ojn de la hom·a viv·o .

port·aĵ·o

          Tio, kio·n oni port·as; {ŝarĝ·o^1} : ĉiu dev·as sub·ten·i si·an propr·an
          port·aĵ·on ; kiam la ventr·o est·as mal·plen·a, tiam ĉia port·aĵ·o
          ŝajn·as pez·a ; li hav·is grand·eg·an port·aĵ·on sur la brak·o .

port·iĝ·i

   (ntr)

          Est·i port·at·a; flug·i, ŝveb³·i: griz·aj nub·oj port·iĝ·is en la aer·o; li
          port·iĝ·is sur la flug·il·oj de la vent·o ; glas·et·o port·iĝ·is sur la
          akv·o, por ie […] est·i al·pel·it·a al la bord·o ; ŝi el·ig·is trumpet·an
          […] son·on, kiu klarion⁽⁺⁾·e port·iĝ·is trans la herb·ej·on ; dram¹·o el la
          viv·o preter·port·iĝ·as (ŝveb³·as, flug·as) antaŭ ŝi·a spirit·o .

port·il·o

          Aparat¹·o, rimed·o por port·i objekt·ojn  person·ojn: pren·u ĉiu·jn
          objekt·ojn […] kaj met·u sur port·il·on ; reĝ·o David sekv·is la
          mort·int-port·il·on ; antaŭ·ir·is du kur·ist·oj kun baston·oj kaj du kun
          torĉ·oj, post la port·il·o ir·is kvar serv·ist·oj ; disk¹·oj rapid·as,
          oft·e je 7200 turn·oj minut·e, kaj pov·as far·i tre mal·plaĉ·an bru·on
          je frekvenc⁽⁺⁾·o ĝen·a al hom·a orel·o, nov·aj motor¹·oj kun
          likv⁸·aĵ·o-baz¹·it·aj port·il·oj est·as pli kviet·aj ; la blazon¹-ŝild·o, ĉef·a
          port·il·o de la blazon¹·o, font·as rekt·e el la ŝild·oj de la mez+epok·aj
          batal·ant·oj ; ekzist·as mult·eg·aj vari³·aj beb⁸·o-port·il·oj ; la franc·a
          lingv·o […] est·is rigard·at·a kiel super·a port·il·o kaj esprim·o de la
          eŭrop·a kultur¹·o .

port·ist·o

          Hom·o, kiu meti·e port·as pak·aĵ·ojn  ŝarĝ·ojn: ĉes·is ĉiu·j labor·oj,
           la port·ist·oj ne port·is la ŝarĝ·ojn ; ili far·iĝ·is lign·o-hak·ist·oj
          kaj akv·o-port·ist·oj por la tut·a komun·um·o ; arm·il+port·ist·o ;
          ŝild·o-port·ist·o ; la port·ist·oj port·is de la ŝtup·ar·o kaj met·is sur
          la ŝarĝ-vetur·il·on grand·an kabinet⁵·an skrib-tabl·on ; ili far·iĝ·as
          port·ist·oj, lav·ist·oj de vetur·il·oj, ŝu·ist·oj kaj et+vend·ist·oj ; ho,
          mal·bon·aĵ·o-port·ist·o, al mi el·dir·int·a neniam favor·aĵ·on, vi ĝoj·as
          nur antaŭ·dir·i mizer·ojn .

al·port·i

   (tr)

   1.
          Pren·i kun si kaj ir·i por de·met·i en ali·an lok·on; {port·i^2} : ĉu
          oni jam al·port·is la leter·ojn? pan·o est·as al·port·it·a, korb·o est·u
          for·ĵet·it·a ; al·port·u al mi metr·on da nigr·a drap·o ; la ŝip·o, kiu
          al ni al·port·is la fremd·ul·ojn ; al·port·i ofer·on ; al·port·i al iu
          sci·ig·on ; dorm·o oft·e , la temp·o al·port·as bon·ajn konsil·ojn; unu
          hirund·o printemp·on ne al·port·as .

   2.
          Hav·ig·i al iu; produkt·i, kaŭz·i: al·port·i profit·on, perd·on,
          rezultat·on, kontribu³·on; al·port·i help·on ; al·port·i sub·ten·on al iu;
          kelk·a liber·ec·o al·port·as al ni nenia·n mal·util·on ; sen·labor·ec·o
          dorm·on al·port·as ; la acid·a manĝ·aĵ·' al li al·port·as nur la mort·on
          ; muzik·o al·port·as al mi mult·e da plezur·o. {don·i} , {est·ig·i} ,
          {liver·i} , {nask·i} , {rezult²·ig·i}

ĉirkaŭ·port·i

   (tr)

          Port·i ĉiu+flank·en: [oni] kur·is tra tiu tut·a region·o, kaj komenc·is
          ĉirkaŭ·port·i la mal·san·ul·ojn sur ili·aj lit·oj tie·n, kie ili aŭd·is,
          ke [Jesu³·o] est·as ; apud la tabl·o oni mult·e manĝ·is kaj mult·e
          trink·is: Ma·nj·o ĉirkaŭ·port·is anser·on, post·e mal·varm·an pork-id·on
          kun kren·o, post·e sturg·on .

dis·port·i

   (tr)

          Al divers·aj lok·oj port·i: negr¹·oj kaj negr¹-in·oj dis·port·is la
          manĝ·aĵ·ojn al la gast·oj ; post moment·o ĉi tiu·j vort·oj trans·ir·is
          en la aŭdienc¹·an salon·on, post unu hor·o tra·kur·is la palac·on,
          tag+mez·e ili jam est·is dis·port·it·aj en la tut·a Memfis⁽⁺⁾·o ;
          dis·port·ist·oj kaj komerc·ist·oj al·port·ad·is […] or·on kaj arĝent·on ;
          la nokt·a korv·o kaj ek·flug·is, por dis·port·i la invit·ojn ; la vent·o
          […] ek·blov·is pli fort·e kaj dis·port·is en la du ĝarden·oj ond·on de
          muzik·aj ton·oj .

el·port·i

   (tr)

   1.
          Pren·i kun si kaj ir·i por de·met·i ekster·en: el la past·o, kiu·n ili
          el·port·is el Egipt⁽⁺⁾·uj·o, ili bak·is mac·ajn plat~pan·ojn ; da
          milit+akir·aĵ·o li el·port·is el la urb·o tre mult·e ; bala·aĵ·on el
          kort·o ekster·en ne el·port·u ; ni […] el·port·u el la urb·o la plej
          bon·an re·memor·on . {eksport¹·i} .

   2.
          Toler·i ĝis·fin·e, {el·ten·i} : el·port·i sol·a tiom da feliĉ·o kaj tiom
          da sufer·oj mi ne pov·as ; li ne pov·is plu el·port·i la vid·on de tiu
          mal·ĝoj·o ; ne pov·i el·port·i la kost·ojn; ne·el·port·ebl·a dolor·o; ni
          van·e el·port·is tiu·jn terur·ajn ofer·ojn .

en·port·i

   (tr)

          Intern·en port·i: en la kel·on est·is en·port·it·a tut·a fask·o da
          vaks+kandel·aj stump³·et·oj ; en·port·i kot·on hejm·en; en·port·i […]
          konfuz·on en ni·an mez·on ; trans la sojl·o vi en·port·os de·nov·e ĝoj·on
          ; per tio ĉi [regul·oj por vort·o-far·ad·o] mi en·port·is grand·eg·an
          ekonomi¹·on rilat·e la nombr·on de la vort·oj el·lern·ot·aj . {import¹·i}

for·port·i

   (tr)

          For·ig·i port·ant·e: for·port·u vi·an pak·aĵ·on kaj hav·aĵ·on ! for·port·ant·e
          sankt·an la trezor·on, ni for·kur·u ; ili for·port·is tre mult·e da
          milit+akir·aĵ·o ; la ĉerk·on oni for·port·is al la tomb·o .

kun·port·i

   (tr)

   1.
          Port·i kun si, sur si unu  plur⁴·ajn objekt·ojn: kun·port·u vi·an
          flut·on; ĉio·n, kio·n ili hav·as, ili kun·port·is ; [ŝi] far·is fajr·on,
          rost·is la bulb·ojn, kiu·jn ŝi kun·port·is kun si ; li serĉ·is en la
          tut·a dom·o io·n, kio·n li pov·us kun·port·i, sed trov·is nur fromaĝ·on
          kaj met·is ĝi·n en la poŝ·on ; li kun·port·is feliĉ·eg·an spert·on .

   2.
          Port·i kun·en, kun·ig·i, amas·ig·i plur⁴·ajn objekt·ojn: Arn⁽⁺⁾·e kaj la
          knab·in·oj […] kun·port·is lign·on al la ŝton·a for·net·o ; el ĉiu·j
          part·oj de Litovi⁽⁺⁾·o oni kun·port·is ter-pec·ojn por kre·i map⁸·on de la
          land·o .

          Rim.: Oni apenaŭ disting·as tia·n signif·on de la antaŭ·a senc·oport·i kun si“. Oni prefer·e do esprim·u tio·n kielport·i
          kun·en...“.

   3.
          Port·i kun·e kun ali·aj person·oj: bon~vol·u kun·port·i kun mi la tabl·on
          supr·en.

          Rim.: Mi ne trov·is tia·n uz·on kaj fakt¹·e la prefiks·a kun- ne est·us
          bezon·at·a en la ekzempl·o.

re·port·i

   (tr)

          De·nov·e al·port·i tio·n, kio·n oni jam for·port·is: ili mal·plen·ig·is la
          kest·on, kaj post·e oni re·port·is ĝi·n kaj re·star·ig·is sur ĝi·a lok·o ;
          si·ajn ruĝ·ajn ŝu·ojn [ŝi] ĵet·is ambaŭ en la river·on, sed ili fal·is
          tut·e apud la bord·o, kaj la mal·grand·aj ond·oj re·port·is ili·n
          re·turn·e al ŝi ; la kompani¹·o en·konduk·os nov·an botel·on, por kiu ĝi
          kalkul·os krom·prez·on, post·e re·pag·ot·an se oni re·port·as la botel·on
          .

sub·port·i

   (tr)

          Port·i est·ant·e sub io; {sub·ten·i} : konzol⁽⁺⁾·o est·as el·star·ebl·a
          sub·port·il·o fiks¹·it·a al mur·o, ornam·a mebl·o met·it·a ĉe mur·o por
          sub·port·i vaz·on, statu¹·on, k.c. ; sub·port·i tiu·n argument·on .

trans·port·i

   (tr)

          Port·i de unu lok·o en ali·an, port·i trans·en: trans·port·i mebl·ojn de
          dom·o en ali·an; ili pren·is dek du ŝton·ojn […] kaj ili trans·port·is
          ili·n kun si al la nokt+halt·ej·o ; maten·e oni trans·port·is la korp·on
          en la hospital¹·on ; la glaci·o sur [la lag·o] ne est·is ankoraŭ
          sufiĉ·e fortik·a, por ŝi·n trans·port·i ; molekul¹·oj trans·port·as la
          inform¹·ojn el la DNA […] al la ribosom⁽⁺⁾·oj ; la ebri¹·et·a ŝtel·ist·o
          decid·is, ke est·as tro lac·ig·e pied+ir·e trans·port·i la ŝtel·aĵ·ojn ;
          oni trans·port·is lign·on per fer-voj·o kaj kamion⁸·oj .

trans·port·il·o

          Vetur·il·o  ajn·a rimed·o, kiu help·as trans·port·i ·ojn  hom·ojn:
          la publik·o ne sufiĉ·e konsider·as la ekster·ajn kost·ojn de
          trans·port·il·o: poluci⁽⁺⁾·on, bru·on, klimat-ŝanĝ·on kaj akcident²·ojn ;
          [li] konstru·is ĉirkaŭ dek~kvin vetur-, glit- kaj
          flug·--trans·port·il·ojn ; bicikl¹·o est·as la du·a plej danĝer·a
          trans·port·il·o (post motorcikl⁽⁺⁾·o) ; efik·aj trajn⁸·oj, metro⁽⁺⁾·oj kaj
          ali·aj publik·--trans·port·il·oj .

trans·port·ist·o

          Kiu profesi·e trans·port·as var⁴·ojn  pasaĝer·ojn: tiu tekst·o est·as
          regul·ar·o uz·at·a en la tut·a mond·o de komerc·ist·oj, jur·ist·oj,
          trans·port·ist·oj kaj asekur·ist·oj ; por redukt⁴·i la problem¹·ojn de la
          trans·port·ist·oj, la reg·ist·ar·o decid·is, ke unu litr²·o da benzin¹·o
          kost·as mal·pli ol unu dolar¹·o ; vari³·as la tip¹·o de la vetur·il·o
          mend·at·a de la klient¹·ar·o: ŝarĝ-aŭt⁸·o por konstru·ist·oj kaj riĉ·aj
          kamp·ar·an·oj, bus(et)o por trans·port·ist·oj .

aer-trans·port·o

          Sistem·o de trans·port·ad·o de pasaĝer·oj kaj komerc·aĵ·oj per avi⁽⁺⁾·oj:
          dum la last·aj jar·oj la Inter·naci·a Asoci¹·o pri Aer-trans·port·o
          labor·as por pli·rapid·ig·i la administr·ad·on de flug-vojaĝ·oj ; la
          konstru·aĵ·o for·brul·is la 28-an de decembr⁽⁺⁾·o 1971, tiel ke ankaŭ la
          baz¹·o por la sub·ten·o de la aer-trans·port·o for·iĝ·is ; fer-voj·oj est·as
          la plej sekur⁴·a trans·port-sistem·o por-mejl·e kaj por-hor·e, dum
          aer-trans·port·o est·as la plej sekur⁴·a trans·port-sistem·o nur
          por-mejl·e .

leter+port·ist·o

          Ofic·ist·o, kiu port·as poŝt·aĵ·ojn al la ricev·ont·oj: subit·e al·ir·is
          al mi la leter+port·ist·o kaj trans·don·is al mi leter·on ; Frederick
          Henry Royce est·is humil·a fil·o de muel·ist·o de Peterborough, kiu
          labor·is kiel leter+port·ist·o kaj fer+voj·ist·o .

   [artikol-versi⁹·o: 1.135 2023/12/12 20:10:26 ]
     __________________________________________________________________