vidu ankaŭ la klarigojn
pronom⭑·/·o
pronom⭑·o
1.
Special⭑·a vort⭑·o serv⭑·ant·a por⭑ anstataŭ⭑·i {nom⭑·on^4} , t.e.
substantiv⭑·a aŭ⭑ adjektiv⭑·a {pronom⭑·o^3} : person⭑·aj pronom⭑·oj _mi,
ĝi, si, ili_; posed⭑·aj pronom⭑·oj _mi⭑·a, ĝi⭑·aj, si⭑·ajn, ili⭑·an_;
montr⭑·aj pronom⭑·oj _tio, ĉi⭑ tiu·j, tia·n_; _unu·j, ĉiu, kiu·j, io,
ambaŭ⭑_ ankaŭ⭑ est⭑·as pronom⭑·oj.
Rim.: Ĉi⭑ tia interpret¹·o de⭑ la⭑ noci⁽⁺⁾·o est⭑·as klasik¹·a kaj⭑
konserv⭑·iĝ·is en⭑ la⭑ lern⭑·ej·oj rus⭑·aj kaj⭑ orient⭑+eŭrop⭑·aj. Part⭑·e ĝi
est⭑·as ŝuld⭑·at·a al⭑ la⭑ fakt¹·o ke⭑ en⭑ kelk⭑·aj lingv⭑·oj (kaj⭑ ankaŭ⭑ en⭑
Esperant⭑·o) est⭑·as vort⭑·oj kiu·j kombin⭑·as la⭑ funkci¹·ojn de⭑ adjektiv⭑·a
kaj⭑ substantiv⭑·a pronom⭑·oj: _iu, kiu, unu⭑_ ktp. Zamenhof uz⭑·is
tiel⭑·e la⭑ vort⭑·on pronom⭑·o: la⭑ montr⭑·it·ajn naŭ⭑ vort⭑·ojn (ia⭑, ial⭑,
iam⭑, ie, iel⭑, ies⭑, io, iom⭑, iu) ni konsil⭑·as bon⭑·e el·lern⭑·i, ĉar⭑ el⭑
ili ĉiu pov⭑·as jam⭑ far⭑·i al⭑ si grand⭑·an seri⭑·on da⭑ ali⭑·aj pronom⭑·oj
kaj⭑ adverb⭑·oj . La⭑ klasik¹·aj gramatik⭑·oj trakt⭑·is la⭑ pronom⭑·ojn kiel⭑
apart⭑·an parol⭑-element¹·on ‐ tio est⭑·as konfuz⭑·a pens⭑-manier⭑·o. Oni
prov⭑·is raci¹·ig·i ĝi·n du⭑+manier⭑·e: lim⭑·ig·ant·e la⭑ koncept²·on al⭑ la⭑
substantiv⭑·aj pronom⭑·oj ‐ tio est⭑·as la⭑ voj⭑·o de⭑ la⭑ okcident⭑·aj
gramatik⭑·oj lern⭑·ej·aj, de⭑ PV, PAG kaj⭑ PIV (t.e. pronom⭑·o^2); aŭ⭑
tut⭑·e mal⭑·e, ĝeneral¹·ig·i la⭑ koncept²·on agnosk⁽⁺⁾·ant·e ke⭑ tem⭑·as pri⭑ ali⭑·a
dimensi⁴·o (pragmatik⁽⁺⁾·a), kaj⭑ etend⭑·i la⭑ koncept²·on tiel⭑ ke⭑ ĝi kovr⭑·u
ĉiu·jn tabel⭑-vort⭑·ojn (ankaŭ⭑ la⭑ adverb⭑·ojn, kaj⭑ pli⭑ ĝeneral¹·e ‐ ankaŭ⭑
la⭑ pronom⭑·ajn verb⭑·ojn): pronom⭑·o^3. En⭑ la⭑ modern¹·a lingv⭑·o-scienc⭑·o
ĉiu·j tri⭑ skol³·oj est⭑·as reprezent⭑·it·aj.
2.
Vort⭑·o anstataŭ⭑·ant·a sub·kompren⭑·at·an substantiv⭑·on.
Rim.: Laŭ⭑ tiu skol³·o (al⭑ kiu aparten⭑·as PV, PIV kaj⭑ PAG) la⭑
„posed⭑·aj pronom⭑·oj“ ne⭑ est⭑·us pronom⭑·oj, tamen⭑ la⭑ termin⭑·o ja⭑ rest⭑·as
tie.
3.
Vort⭑·o el⭑ ferm⭑·it·a leksik⁽⁺⁾·a-semantik⁽⁺⁾·a ar⭑·o da⭑ parol⭑+situaci⭑·aj
rol¹-vort⭑·oj, ricev⭑·ant·aj si⭑·an senc⭑·on rilat⭑·e al⭑ la⭑ situaci⭑·o de⭑ la⭑
parol⭑·ant·oj (person⭑·aj pronom⭑·oj, montr⭑·aj pronom⭑·oj), aŭ⭑ al⭑ la⭑
kun·tekst⭑·o (referenc³·o al⭑ io jam⭑ menci³·it·a: _ĝi, tiu, tie_), aŭ⭑ al⭑
la⭑ gramatik⭑·a rol¹·o en⭑ la⭑ fraz¹·o (_si⭑·a, mem⭑, kiu·n_), logik¹·aj
kvant⭑-or⭑·oj (_iu, ĉiu, nenie_): substantiv⭑·aj, adjektiv⭑·aj, adverb⭑·aj
pronom⭑·oj; en⭑ la⭑ angl⭑·a _neither do⭑ I_ la⭑ vort⭑·o _do⭑_ rol¹·as kiel⭑
verb⭑·a pronom⭑·o.
Rim.: Mult⭑·aj, sed⭑ ne⭑ ĉiu·j, pronom⭑·oj^3 est⭑·as {tabel⭑-vort⭑·oj} .
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.26 2023/10/20 16:38:17 ]
__________________________________________________________________