proporci¹·/·o

proporci¹·o

   1.
          {Rilat⭑·o} de⭑ la⭑ grand⭑·oj de⭑ du⭑ aŭ⭑ plur⁴·aj aĵ⭑·oj inter⭑ si.

        a)
                Rilat⭑·o de⭑ la⭑ part⭑·oj inter⭑ si kaj⭑ kun⭑ la⭑ tut⭑·o: skulpt⭑·ist·o,
                kiu bon⭑·e kon⭑·is la⭑ proporci¹·ojn ; du⭑×dek⭑ centr⭑·aj kolon⭑·oj
                hav⭑·is po⭑ dek⭑ kvin⭑ paŝ⭑·oj da⭑ ĉirkaŭ⭑·o kaj⭑ kvar⭑ ĝis⭑ kvin⭑
                etaĝ⭑·ojn da⭑ alt⭑·o, la⭑ statu¹·oj en⭑ la⭑ templ¹·o, ĉe⭑ la⭑ pilon⁽⁺⁾·oj,
                kaj⭑ ĉe⭑ la⭑ sankt⭑·a lag⭑·et·o hav⭑·is respond⭑·ajn proporci¹·ojn ; tri⭑
                vir⭑·in~person⭑·oj kaj⭑ unu⭑ labor⭑·ant·a vir⭑·o ne⭑ est⭑·as bon⭑·a
                proporci¹·o en⭑ hejm⭑·o ; fragment⭑·a stud¹-objekt⭑·o […] pov⭑·as hav⭑·i
                ia·n bel⭑·ec·on en⭑ si mem⭑, tamen⭑, nur⭑ en⭑ […] proporci¹·o kun⭑ la⭑
                tut⭑·o, el·salt⭑·as ĝi⭑·a ver⭑·a art⭑·a valor⭑·o ; la⭑ publik⭑·o kutim⭑·e ne⭑
                analiz¹·as la⭑ en·hav⭑·on kaj⭑ la⭑ form⭑·on: ĝi ne⭑ esplor⭑·as la⭑
                proporci¹·ojn de⭑ la⭑ parol⭑·ad·o aŭ⭑ de⭑ ĝi⭑·aj part⭑·oj ; mi
                vol⭑·e-ne·vol⭑·e okul⭑+gust⭑·um·e pri·taks⭑·ad·is la⭑ proporci¹·ojn de⭑ Ŝi⭑·a
                korp⭑·o .

        b)
                Grand⭑·ec·o de⭑ objekt⭑·o, rilat⭑·e al⭑ ali⭑·a analog¹⁹²³·a konsider⭑·at·a
                kiel⭑ tip¹·o aŭ⭑ norm²·o: la⭑ spegul⭑·oj ĉio·n pli·grand⭑·ig·ad·is en⭑
                ne·kred⭑·ebl·a proporci¹·o ; [ŝi] grand⭑·iĝ·is ĝis⭑ la⭑ gigant¹·aj kaj⭑
                tragedi⭑·aj proporci¹·oj de⭑ heroin⁽⁺⁾·o en⭑ antikv⭑·aj epok⭑·oj ; li⭑·aj
                el·spez⭑·oj pren⭑·is fantazi¹·ajn proporci¹·ojn ; ver⭑·e kosm⁸·aj
                proporci¹·oj .

        c)
                Grand⭑·ec·o de⭑ afer⭑·o rilat⭑·e al⭑ ali⭑·a, kiu kresk⭑·as aŭ⭑
                mal·kresk⭑·as sam⭑+temp⭑·e kaj⭑ sam⭑+grad⭑·e, kiel⭑ la⭑ unu⭑·a: ĉiam⭑ dev⭑·as
                est⭑·i proporci¹·o inter⭑ risk⭑·o kaj⭑ efik⭑·o ; la⭑ nombr⭑·o de⭑
                konkurs⭑·ant·oj kaj⭑ la⭑ nombr⭑·o de⭑ prezent⭑·it·aj konkurs⭑·aĵ·oj iom⭑
                vari³·as de⭑ jar⭑·o al⭑ jar⭑·o sed⭑ la⭑ proporci¹·oj est⭑·as proksim⭑·um·e
                sam⭑·aj .

          {kvot⁽⁺⁾·o} , {porci⭑·o}

   2.
          Egal⭑·aĵ·o inter⭑ du⭑ {algebr¹·aj frakci¹·oj} :  est⭑·as
          proporci¹·o kun⭑ {term⁽⁺⁾·oj}  .

          Rim.: Oni trov⭑·as en⭑ difin⭑·on pli⭑ vast⭑·an, kiu ebl⭑·ig·as nom⭑·i
          proporci¹·o egal⭑·aĵ·on inter⭑ frakci¹·oj (geometri¹·a proporci¹·o) aŭ⭑ du⭑
          diferenc⭑·oj (aritmetik¹·a proporci¹·o). Tia uz⭑·o, ŝajn⭑·e ne⭑ plu⭑
          aktual⁴·a, rilat⭑·as kun⭑ la⭑ difin⭑·o de⭑ aritmetik¹·a kaj⭑ geometri¹·a
          mez⭑-nombr⭑·oj (la⭑ koncern⭑·a mez⭑-nombr⭑·o est⭑·as la⭑ komun⭑·a mez⭑·a term⁽⁺⁾·o de⭑
          sam⭑+spec⭑·a proporci¹·o).

proporci¹·a

   1.
          Hav⭑·ant·a kun⭑ ali⭑·a kvant⭑·o rilat⭑·on de⭑ proporci¹·o: vi⭑·a taks⭑·ad·o dev⭑·as
          est⭑·i proporci¹·a al⭑ […] ; al⭑ ĉiu hom⭑·a est⭑·aĵ·o oni dev⭑·as don⭑·i
          kvant⭑·on da⭑ rajt⭑·oj kaj⭑ rimed⭑·oj preciz⭑·e proporci¹·an al⭑ la⭑ kvant⭑·o da⭑
          dev⭑·oj kaj⭑ respond⭑·ec·o ; ĝust⭑·e tiu proporci¹·a harmoni¹·o de⭑ ĉiu·j
          part⭑·oj kaj⭑ part⭑·et·oj per·dig⭑·as al⭑ la⭑ detal⭑·o ĝi⭑·an propr⭑·an
          individu¹·ec·on ; la⭑ long⭑·ec·o de⭑ la⭑ en·konduk⭑·o dev⭑·as est⭑·i proporci¹·a
          al⭑ la⭑ long⭑·ec·o du⭑ la⭑ tut⭑·a parol⭑·ad·o ; la⭑ balot²·oj plen⭑·um·iĝ·is laŭ⭑
          kombin⭑·o de⭑ rekt⭑·a elekt⭑·ad·o kaj⭑ proporci¹·a reprezent⭑·ad·o ;
          nov⭑·-~zeland¹⁰·o hav⭑·as proporci¹·an elekt⭑·o-sistem⭑·on simil⭑·an al⭑ tiu de⭑
          Germani⁽⁺⁾·o .

   2.
          Hav⭑·ant·a ideal¹·ajn proporci¹·ojn: ili aspekt¹·is kiel⭑ hom⭑·oj, sed⭑ est⭑·is
          pli⭑ proporci¹·aj ; la⭑ ne⭑ tre⭑ alt⭑+kresk⭑·a korp⭑·o est⭑·is perfekt⭑·e
          proporci¹·a . {bel⭑+statur¹·a}

proporci¹·e al⭑, proporci¹·e kun⭑

   (prepozici⭑·aĵ·o)

          En⭑ rilat⭑·a, kun·mezur⭑·it·a grand⭑·o kun⭑...: se⭑ rest⭑·as ankoraŭ⭑ mult⭑·e da⭑
          jar⭑·oj, tiam⭑ proporci¹·e al⭑ ili li re·don⭑·u el·aĉet⭑·on […] el⭑ la⭑ mon⭑·o ;
          proporci¹·e al⭑ la⭑ ne·kuraĝ⭑·ec·o de⭑ la⭑ parol⭑·ad·o aper⭑·as ankaŭ⭑
          ne·kuraĝ⭑·ec·o de⭑ propagand¹·o ; la⭑ kapabl⭑·o de⭑ la⭑ hom⭑·ar·o solv⭑·i
          problem¹·ojn kresk⭑·as proporci¹·e al⭑ la⭑ grand⭑·ec·o de⭑ tiu·j problem¹·oj ;
          oni trov⭑·is mal·pli⭑ el·volv⭑·iĝ·int·an blank⭑·an substanc²·on en⭑ la⭑
          mal·dekstr⭑·a cerb⭑·o-hemisfer⁽⁺⁾·o proporci¹·e kun⭑ la⭑ kvant⭑·o de⭑
          aer⭑-mal·pur⭑·aĵ·oj en·sorb⭑·it·aj de⭑ la⭑ patr⭑·in·oj . {laŭ·mezur⭑·e kiel⭑}

mal·proporci¹·a

          Mal·egal⭑·a laŭ⭑ proporci¹·o, mal·harmoni¹·a: aŭt⁸·aj kolizi⁴·oj mal·proporci¹·e
          mort⭑·ig·as infan⭑·ojn ; plur⁴·aj mal·grand⭑·aj ŝtat⭑·oj – pro⭑ la⭑ verk⭑·em·o de⭑
          tie⭑·aj korespond⭑·ant·oj – reprezent⭑·iĝ·as en⭑ Monat⭑·o mal·proporci¹·e al⭑
          si⭑·a politik¹·a aŭ⭑ ekonomi¹·a grav⭑·ec·o ; nenio est⭑·as pli⭑ rid⭑-ind⭑·a ol⭑ la⭑
          mal·proporci¹·o inter⭑ ordinar⭑·a, kelk⭑+foj⭑·e eĉ⭑ banal²·a en·hav⭑·o, kaj⭑ la⭑
          emfaz³·o de⭑ la⭑ voĉ⭑·o .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.32 2023/10/20 16:38:17 ]
     __________________________________________________________________