vidu ankaŭ la klarigojn
propr·/·a

propr·a

   1.
          Aparten·ant·a ekskluziv²·e al iu  al io: li ne hav·is propr·ajn
          infan·ojn ; [li] el·ŝir·is la lanc¹·on el la man·o de la Egipt⁽⁺⁾·o, kaj
          mort·ig·is li·n per li·a propr·a lanc¹·o ; tondr·is kaj fulm·is […] la
          fiŝ+kapt·ist·o kri·is, sed li mem ne aŭd·is la propr·ajn vort·ojn ;
          propr·a opini·o ne est·as leĝ·o por ali·a ; apud propr·a dom·o ŝtel·ist·o
          ne ŝtel·as ; al ĉiu si·a propr·a est·as ĉarm·a kaj kar·a . {apart·a} ,
          {individu¹·a} , {mem·a} , {si·a} , {person·a}

          Rim.: „Propr·aoft·e est·as uz·at·a pleonasm²·e por akcent·i la posed·an
          pro·no⁽⁺⁾-nom·on tiel emfaz³·ant·e la aparten·on de io al la pri·parol·at·o:
          tim·ul·o tim·as  si·an propr·an ombr·on ; ŝi·a propr·a patr·in·o ŝi·n
          for·pel·is de si ; [ili] ne sci·as ali·an lingv·on krom si·a propr·a ;
          help·u vi·n per vi·a propr·a man·o ; [tio·n] ni mem aŭd·is el li·a
          propr·a buŝ·o ; [li] ven·os en si·a propr·a nom·o ; ili vid·u la
          kapt·it·on per la propr·aj okul·oj ; mi ne pere·ig·u mi·an propr·an
          hered·aĵ·on .
          {propr·a+mov·e} , {propr·a+vol·a}

   2.
          Aparten·ant·a al iu  al io kiel ties laŭ·natur·a trajt·o  ec·o;
          {konven·a} , {karakteriz¹·a} : facil+kor·ec·o kaj sen·zorg·ec·o propr·aj
          al feliĉ·a infan-aĝ·o ; li ĵet·is si·n en la ĥaos·on de la viv·o kun la
          tut·a blind·a, propr·a al li energi·o kaj pasi·o ; ŝi hav·is la
          kutim·on, propr·an al mult·aj provinc·aj kaj moskv⁽⁺⁾·aj sinjor·in·oj, de
          la unu·a tag·o nom·i la vir·ojn per ili·a famili·a nom·o ; [li]
          akcept·is Ar-kadi⁽⁺⁾·on kun bon+kor·ec·o, propr·a al kler·a alt+ofic·ist·o ;
          lingv·oj […] kresk·as kaj evolu²·as laŭ la leĝ·oj propr·aj al ili ;
          iniciat·em·o kaj labor-fort·o propr·aj al ge·jun·ul·oj ; ekzist·as en la
          soci³·o neniu task¹·o kiu est·as propr·a al vir·in·o nur ĉar ŝi est·as
          vir·in·o ; la observ·em·o, propr·a al ĉiu·j verk·ist·oj ; bel+son·ec·o kaj
          fleks·ebl·ec·oest·as propr·aj al la lingv·o [Esperant·o], tiu·j du
          premis²·oj do ekzist·as ; kostum·o: vest·o propr·a al cirkonstanc·oj,
          al naci·ec·o . {original¹·a^2} , {specif⁹·a^1} , {tip¹·a}

   3.
          (nom·o) Koncern·ant·a individu¹·on: la plej kon·at·aj nom·oj propr·aj kaj
          geografi·aj ricev·is en la vort·ar·oj apart·ajn nombr·ojn ; en
           , […] nom·oj propr·aj, ekzempl·e Amerik⁸·o =  ,
          Angl·uj·o =  ) .

propr·e

   1.
          Laŭ propr·a manier·o, mem·iniciat·e, {mem·star·e} : aparten·i propr·e al
          iu; neniu el la nun·aj demokrati⁸·aj parti·oj en Kroati⁽⁺⁾·o  Sloveni⁽⁺⁾·o
          pret·as kuraĝ·e batal·i por […] la propr·e deklar¹·it·aj princip·oj ;
          Jugoslavi⁽⁺⁾·o hav·is de 1950 tre specif⁹·an kaj propr·e invent⁸·it·an
          ekonomi¹·an sistem·on .

   2.
          {Ĝust·ad+ir·e} , propr·a+senc·e: la util·o […] est·as tiel […] vid·ebl·a
          por ĉiu, ke pri tio ĉi ni propr·e ne bezon·us parol·i ; gazet·a
          felieton¹·ist·o skrib·as pri ili sprit·ajn artikol·ojn [sen] ek·sci·i,
          super kio ili propr·e labor·as ; ĉu vi ek·pens·is iam pri tio, kio
          propr·e lev·is la hom·ar·on tiel ne·ating·ebl·e alt·e super ĉiu·j ali·aj
          best·oj ? mi propr·e tut·e ne vol·us, ke li est·u tiel fidel·a ; ŝi
          hav·is du mal·dekstr·ajn pied·ojn kaj du brak·ojn, kiu·j propr·e
          aparten·is al iu ali·a . {efektiv·e^2} , {fakt¹·e} , {tiel+dir·e} ,
          {ver·e^2}

propr·aĵ·o

   1.
          Apart·a karakteriz¹·a {trajt·o} : raci¹·o est·as propr·aĵ·o de la hom·o;
          kiam li parol·as mensog·on, li parol·as si·an propr·aĵ·on, ĉar li
          est·as mensog·ant·o ;  unu rid·et·o ne aper·is sur ŝi·a buŝ·o kaj ne
          ek·bril·is el ŝi·aj okul·oj, oni vid·is en ili nur mal·ĝoj·on, kiel
          ŝi·an por~ĉiam·an […] propr·aĵ·on ; kern·a propr·aĵ·o de ĉiu·j
          frazeologismoj est·as ili·a fiks¹+formul¹·ec·o ; ili argument·is, ke la
          har-aranĝ·o konsist·ig·as la ĉef·ajn propr·aĵ·ojn de ili·a in·ec·o ; la
          vakcin⁸·o posed·is rimark·ind·an propr·aĵ·on: ĝi sekv·ig·is la kre·ad·on de
          antikorp⁽⁺⁾·oj, kiu·j plej+part·e neni·ig·is la virus⁹·ojn ; propr·aĵ·o de
          kaj alf⁽⁺⁾·a- kaj bet·a-radi·ad·o, est·as ke ĉe tio la radi·ant·a element¹·o
          trans·form·iĝ·as en ali·an element¹·on . {apart·aĵ·o^2} ,
          {diferenc·ig·il·o} , {disting·il·o} , {karakteriz¹·aĵ·o} , {re·kon·il·o^1}
          , {signatur⁽⁺⁾·o} , {specif⁹·aĵ·o}

   2.
          Io, kio aparten·as jur·e al iu: privat·a, hered·a propr·aĵ·o; mi
          posed·is kiel mi·an tut·an propr·aĵ·on kelk·e da vest·oj […] kaj tiu·n
          ring·on ; ŝi dezir·is ek·posed·i kiel si·an absolut·an propr·aĵ·on
          almenaŭ unu jar·on, dum·e jam la morgaŭ ne aparten·is al ŝi ;
          Esperant·o est·as nenies propr·aĵ·o ; ne kon·ant·e la sort·on de
           , kies majstr·o insist¹·is pri si·a intelekt⁴·a propr·aĵ·o ;
          la Egipt⁽⁺⁾·oj vend·is ĉiu si·an kamp·on, […] la ter·o far·iĝ·is propr·aĵ·o
          de Faraon⁽⁺⁾·o ; konfisk¹·o de la propr·aĵ·oj ; ĉu li·a propr·aĵ·o  li
          mem est·as en danĝer·o ? {aparten·aĵ·o} , {hav·aĵ·o} , {posed·aĵ·o} ,
          {propriet⁽⁺⁾·aĵ·o}

propr·ec·o

   1.
          {Kvalit¹·o} propr·a de objekt·o: la propr·ec·oj de la metal·oj, de la
          magnet·o; spirit·e li vid·is la gaj·an Kristofor⁽⁺⁾·on kaj la labor·em·an
           n tut·e klar·e, […] ili·aj kvalit¹·oj kaj propr·ec·oj est·is
          tut·e klar·aj al li ; pri kristalografi⁽⁺⁾·o aper·is Kristal·aj
          Propr·ec·oj ; la virus⁹·o de aidos⁹·o hav·as la specif⁹·an propr·ec·on
          infekt·i precip·e la ĉel·ojn de la imun⁴~sistem·o . {ec·o} ,
          {karakter·o} , {trajt·o}

   2.
          Leĝ·a, plen·a kaj propr·a {posed·o} de io: la propr·ec·o est·as la
          rajt·o ĝu·i kaj dispon·i la afer·ojn kiel ebl·e plej absolut·e; li
          ricev·is […] la propr·ec·on de bien·o ; mi·a propr·a hav·aĵ·o far·iĝ·is la
          propr·ec·o de tiu tro am·it·a vir·in·o . {propriet⁽⁺⁾·o}

propr·ig·i

          {Hav·ig·i} kiel propr·aĵ·on: ne de·pren·ant·e de la lern·ant·o la ebl·on
          kritik·e propr·ig·i al si ĉiu·jn riĉ·ig·ojn [el] la literatur·o, la
          Fundament·a Krestomati²·o por ĉiam gard·os li·n de blind·a kaj
          sen·kritik·a al·propr·ig·o de stil·o erar·a ; li for·las·is mi·n,
          mal·nobl·ul·o, propr·ig·int·e al si mi·ajn juvel·ojn ! li dir·as ĉio·n,
          kio·n jam ĉiu·j sci·as […], li propr·ig·as al si la sprit·on de ali·aj
          ! [do vi] dezir·as util·ig·i tiu·n simil·ec·on por propr·ig·i al vi leĝ·e
          glor·an nom·on ! {akapar²·i} , {akir·i} , {plagiat⁵·i} , {uzurp·i}

propr·ul·o

          Tiu, al kiu io  iu propr·e aparten·as: li ven·is al si·aj
          propr·aĵ·oj, kaj li·aj propr·ul·oj (li·aj propr·aj parenc·oj,
          {proksim·ul·o} j...) li·n ne akcept·is ; vi est·as nun la sol·a kaj
          plen·a propr·ul·o de la liber·a posed·aĵ·o, kiu·n vi ĝis nun hav·is en
          farm·o . {posed·ant·o} , {propriet⁽⁺⁾·ul·o} , {ten·ant·o}

propr·um·i

   (tr)

          Rajt·e {posed·i} kaj plen·e dispon·i.

propr·um·aĵ·o, propr·um·o

          {propr·aĵ·o ^2}

propr·um·ec·o

          {propr·ec·o ^2}

al·propr·ig·i

          Trans·met·i en ies posed·on (ankaŭ figur·e): Edomujo […] al·propr·ig·is
          al si Mi·an land·on […], por pri·rab·i ĝi·ajn produkt·aĵ·ojn ; saĝ·on,
          fantazi¹·on kaj sent·on, se vi pov·as, […] al·propr·ig·i al vi ili·n,
          tiam vi est·os poet¹-in·o ; mi pov·us […] al·propr·ig·i al mi la tut·an
          mond·on ! Mart·a al·centr·ig·is […] ĉiu·jn fort·ojn de si·a memor·ad·o,
          por en la daŭr·o de unu vesper·o, de unu nokt·o, kompren·i,
          ek·memor·i, al·propr·ig·i al si tio·n, kies kompren·ad·o postul·as la
          labor·on de kelk·e da jar·oj ; li est·is kontent·a pri […] la
          sen·ŝanĝ·aj kutim·oj, kiu·jn li al·propr·ig·is al si ; la
          kolor-blind·ul·on van·e konvink·as la instru·o pri la ekzist·o de la
          kolor·oj, li neniam al·propr·ig·os tio·n sent·e . {adopt¹·i^2} ,
          {al·pren·i} , {asimil²·i} , {ek·posed·i} , {okup·i^1}

mal·propr·a

          Aparten·ant·a al ali·a ol la subjekt·o: sin⁸-trud·ant·o en mal·propr·aj
          afer·oj ; sen mal·help·o el·konduk·i mal·propr·an bov·in·on kaj plen·ig·i
          sak·ojn per mal·propr·a gren·o ; fier·i pri mal·propr·a mezur·il·o rilat·e
          al afer·oj ; pas·ant·o, kiu si·n miks·as en mal·propr·an disput·on ; la
          for·kur·ant·o si·n ŝirm·as mal·antaŭ mal·propr·a nom·o . {fremd·a}

   [artikol-versi⁹·o: 1.114 2023/12/12 20:10:26 ]
     __________________________________________________________________