prudent⭑·/·a

prudent⭑·a

   1.
          Kiu pri·pens⭑·as kaj⭑ reg⭑·as si⭑·ajn ag⭑·ojn kaj⭑ kondut⭑·on laŭ⭑ la⭑ praktik⭑·a
          viv⭑·o-spert⭑·o kaj⭑ soci³·aj konvenci²·oj: io tro⭑ sen·senc⭑·a, por⭑ ke⭑
          prudent⭑·a hom⭑·o pov⭑·u serioz⭑·e pens⭑·i pri⭑ ĝi ; vi est⭑·as tre⭑
          pri·pens⭑·em·a kaj⭑ prudent⭑·a hom⭑·o ; li rigard⭑·is per⭑ prudent⭑·aj griz⭑·aj
          okul⭑·oj ; prudent⭑·a opini⭑·o ; est⭑·u prudent⭑·a (t.e. obe⭑·em·a, ced⭑·u al⭑
          la⭑ cirkonstanc⭑·oj), aŭ⭑ mi vok⭑·os la⭑ gard⭑·ist·ojn ! tio·n rezult²·ig·is
          la⭑ serv⭑·ist·oj per⭑ si⭑·aj kis⭑·oj kaj⭑ kares⭑·oj, sed⭑ ne⭑ ŝi⭑·aj ge·patr⭑·oj,
          ĉar⭑ ili est⭑·is tro⭑ prudent⭑·aj ( {raci¹·aj} ) por⭑ tio .

   2.
          Kiu moder⭑·ig·as si⭑·an kondut⭑·on laŭ⭑ la⭑ cirkonstanc⭑·oj: ju⭑ cerb⭑·o pli⭑
          prudent⭑·a, des⭑ lang⭑·o pli⭑ silent⭑·a ; riĉ⭑·ig·as ne⭑ en·spez⭑·o, sed⭑
          prudent⭑·a el·spez⭑·o ; la⭑ strat⭑·aj ŝtel⭑·ist·oj dev⭑·is ag⭑·i ekstrem⭑·e
          prudent⭑·e ; prudent⭑·a ŝpar⭑·em·o, konsil⭑·o. {antaŭ·zorg⭑·em·a} ,
          {mal·risk⭑·em·a} , {sin⁸+gard⭑·a}

   Rim. 1: En⭑ iu·j etn⁹·o-lingv⭑·oj la⭑ vort⭑·o {saĝ⭑·a} est⭑·as uz⭑·at·a sinonim¹·e kun⭑
   prudent⭑·a (kaj⭑ tia·j ili·n prezent⭑·as PV kaj⭑ PAG), dum⭑ en⭑ ali⭑·aj ili est⭑·as
   preskaŭ⭑ antonim⁽⁺⁾·oj; prudent⭑·o est⭑·as la⭑ plej⭑ banal²·a, supr⭑·aĵ·a form⭑·o de⭑
   saĝ⭑·o, „la⭑ komun⭑·a saĝ⭑·o“ ‐ dum⭑ „la⭑ ver⭑·a saĝ⭑·o“ pov⭑·as est⭑·i paradoks⭑·a kaj⭑
   kontraŭ⭑·a al⭑ la⭑ prudent⭑·o: kaj⭑ tamen⭑ en⭑ tiu temp⭑·o ĝust⭑·e tiu·j ĉi⭑ naiv⭑·aj
   kontraŭ·parol⭑·oj est⭑·is rigard⭑·at·aj kiel⭑ ver⭑·oj, ne⭑ ebl⭑·ig·ant·aj ia·n dub⭑·on,
   kiel⭑ plej⭑ logik¹·a opini⭑·o de⭑ la⭑ tut⭑·a prudent⭑·a mond⭑·o, kaj⭑ la⭑ ide⭑·oj de⭑
   Kolumb⁽⁺⁾·o est⭑·is kalkul⭑·at·aj kiel⭑ infan⭑·aĵ·o, kiu est⭑·as ind⭑·a nenia·n atent⭑·on ;
   ĉu⭑ ni⭑·a nun⭑·a labor⭑·ad·o konduk⭑·as al⭑ ia⭑ difin⭑·it·a cel⭑·o, aŭ⭑ ni ag⭑·as ankoraŭ⭑
   blind⭑·e kaj⭑ risk⭑·as, ke⭑ ni⭑·a labor⭑·ad·o pere⭑·os van⭑·e, kaj⭑ prudent⭑·aj hom⭑·oj
   dev⭑·as ankoraŭ⭑ si·n ten⭑·i flank⭑·e de⭑ ni, ĝis⭑ „la⭑ afer⭑·o klar⭑·iĝ·os“ .
   Rim. 2: Oni do⭑ rajt⭑·as postul⭑·i ke⭑ infan⭑·o est⭑·u prudent⭑·a: vi dev⭑·as de·nov⭑·e
   est⭑·i bon⭑·a kaj⭑ prudent⭑·a, kiel⭑ tiam⭑, kiam⭑ ni ambaŭ⭑ est⭑·ant·e infan⭑·oj
   lud⭑·ad·is sub⭑ la⭑ salik⭑·o! ; sed⭑ „saĝ⭑·a infan⭑·o“ est⭑·us fenomen¹·o mal·normal¹·a
   (kiel⭑ beb⁸·o Jesu³·o).

prudent⭑·o

   1.
          Kapabl⭑·o traf⭑·e juĝ⭑·i pri⭑ la⭑ afer⭑·oj de⭑ la⭑ praktik⭑·a viv⭑·o: de⭑ leg⭑·ad·o
          sen⭑ atent⭑·o ne⭑ riĉ⭑·iĝ·as la⭑ prudent⭑·o ; Ofelio perd⭑·is la⭑ prudent⭑·on ;
          la⭑ aĝ⭑·o de⭑ prudent⭑·o; la⭑ {san⭑·a prudent⭑·o} ; sen·prudent⭑·a best⭑·o .
          {intelekt⁴·o} , {raci¹·o} , {saĝ⭑·o} .

   2.
          Kapabl⭑·o antaŭ·vid⭑·i kaj⭑ evit⭑·i la⭑ erar⭑·ojn aŭ⭑ danĝer⭑·ojn de⭑ la⭑ viv⭑·o:
          konserv⭑·u klar⭑·ec·on de⭑ la⭑ kap⭑·o kaj⭑ prudent⭑·on ; ven⭑·as al⭑ li
          prudent⭑·o post⭑ la⭑ ĝust⭑·a moment⭑·o; kiu prudent⭑·on ne⭑ hav⭑·as, tiu·n
          saĝ⭑·o ne⭑ sav⭑·as ; li pag⭑·as nun⭑ pro⭑ si⭑·a sen·prudent⭑·ec·o; la⭑ prudent⭑·o
          est⭑·as la⭑ plej⭑ mal·nobl⭑·a el⭑ la⭑ virt⭑·oj. {sin⁸-gard⭑·o} .

prudent⭑·ig·i

   (tr)

          Moral¹·ig·i; admon⭑·i; instig⭑·i iu·n al⭑ prudent⭑·o: Anton vol⭑·is montr⭑·i
          si⭑·an kuraĝ⭑·on, sed⭑ mi sukces⭑·is prudent⭑·ig·i ankaŭ⭑ li·n ; mi dev⭑·as
          ir⭑·i prudent⭑·ig·i la⭑ bov⭑-stult²·ul·on ; glaci⭑·a sin⁸-ten⭑·o sufiĉ⭑·is por⭑ li·n
          prudent⭑·ig·i ; la⭑ sorĉ⭑·o de⭑ la⭑ (bel⭑·a) form⭑·o li·n sen·prudent⭑·ig·is, li
          rigard⭑·is la⭑ ŝel⭑·on kaj⭑ ne⭑ la⭑ kern⭑·on, kaj⭑ tio est⭑·as mal·feliĉ⭑·o,
          grand⭑·a mal·feliĉ⭑·o en⭑ la⭑ edz⭑·ec·o .

prudent⭑·ul·o

          Iu prudent⭑·a: saĝ⭑·ul·o aŭd⭑·u kaj⭑ pli·mult⭑·ig·u si⭑·an sci⭑·on, kaj⭑
          prudent⭑·ul·o akir⭑·os gvid⭑·ajn kapabl⭑·ojn ; sur⭑ la⭑ lip⭑·oj de⭑ prudent⭑·ul·o
          trov⭑·iĝ·as saĝ⭑·o ; patr⭑·o de⭑ mal·prudent⭑·ul·o ne⭑ hav⭑·os ĝoj⭑·on ;
          prudent⭑·ul·o antaŭ·vid⭑·as mal·bon⭑·on, kaj⭑ kaŝ⭑·iĝ·as, sed⭑ naiv⭑·ul·oj
          antaŭ·en·paŝ⭑·as, kaj⭑ difekt⭑·iĝ·as ; sen·prudent⭑·ul·oj en⭑ la⭑ popol⭑·o .

   {stult²·ul·o} , {naiv⭑·ul·o}

mal·prudent⭑·a, sen·prudent⭑·a

          Ne⭑ hav⭑·ant·a prudent⭑·on: mal·prudent⭑·a hom⭑·o neniam⭑ kon⭑·as la⭑ mezur⭑·on
          de⭑ si⭑·a stomak⭑·o ; ne⭑ est⭑·u sen·prudent⭑·a ; kiu est⭑·as tiom⭑
          sen·prudent⭑·a […] kred⭑·i, ke⭑ ekzist⭑·as hom⭑·oj, kiu·j ir⭑·as kun⭑ la⭑
          pied⭑·oj supr⭑·e kaj⭑ ten⭑·as la⭑ kap⭑·on mal·supr⭑·en .

san⭑·a prudent⭑·o

          Ne·banal²·a prudent⭑·o, la⭑ kapabl⭑·o ĝust⭑·e kaj⭑ sen·pasi⭑·e juĝ⭑·i pri⭑
          afer⭑·oj, por⭑ kiu·j mal·sukces⭑·as rezon¹·ad·oj de⭑ erudit⁽⁺⁾·aj instru⭑·it·ul·oj
          aŭ⭑ malgraŭ⭑ la⭑ mis·rezon¹·ad·oj de⭑ {sofist¹·oj} : en⭑ la⭑ afer⭑·o de⭑ lingv⭑·o
          inter·naci⭑·a la⭑ rutin¹·o kaj⭑ spirit⭑·a inerci⁽⁺⁾·o komenc⭑·as iom⭑ post⭑ iom⭑
          ced⭑·ad·i al⭑ la⭑ san⭑·a prudent⭑·o ; la⭑ frenez⭑·o oft⭑·e hav⭑·as io·n tia·n, kio
          al⭑ la⭑ saĝ⭑·o kaj⭑ al⭑ la⭑ san⭑·a prudent⭑·o ne⭑ bon⭑·e prosper⭑·as .
          {okul⭑+mezur⭑·e}

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.33 2023/10/20 16:38:17 ]
     __________________________________________________________________