publik⭑·/·o

publik⭑·o

          Rilat⭑·e al⭑ instanc²·o, ĉiu·j hom⭑·oj krom⭑ la⭑ ofic⭑·ist·ar·o, reg⭑·ist·ar·o,
          art⭑·ist·ar·o ktp: en·ir⭑·ej·o por⭑ la⭑ publik⭑·o; ĉiu odor⭑·a region⭑·o en⭑ la⭑
          regn⭑·o de⭑ la⭑ bel⭑·o hav⭑·as si⭑·an publik⭑·on ; Volapük aper⭑·is tiam⭑, kiam⭑
          la⭑ entuziasm⭑·o de⭑ la⭑ publik⭑·o por⭑ la⭑ nov⭑·a ide⭑·o est⭑·is ankoraŭ⭑ tut⭑·e
          freŝ⭑·a ; pli⭑ kaj⭑ pli⭑ la⭑ irland⁸·a publik⭑·o konsci⭑·as pri⭑ korupt³·o kor⭑·e
          de⭑ la⭑ soci³·o kaj⭑ pri⭑ skandal²·oj, kiu·j tuŝ⭑·as la⭑ plej⭑ influ⭑+hav⭑·ajn
          politik¹·ist·ojn, entrepren⭑·ist·ojn kaj⭑ funkci¹·ul·ojn .

        a)
                Spekt⁹·ant·ar·o: la⭑ tut⭑·a publik⭑·o aplaŭd⭑·is la⭑ aktor¹·ojn; jen⭑ la⭑
                publik⭑·o aplaŭd⭑·is tro⭑ mult⭑·e, jen⭑ ĝi aplaŭd⭑·is tro⭑ mal·mult⭑·e ;
                dram¹·oj […] al⭑ kiu·j la⭑ publik⭑·o antaŭ⭑ tri⭑×dek⭑ jar⭑·oj kur⭑·ad·is,
                aŭskult⭑·ad·is ; gimnastik¹·ist·oj, dres⭑·ist·oj de⭑ serpent⭑·oj,
                danc⭑·ist·oj, ĵongl⭑·ist·oj kaj⭑ arleken⭑·oj; ĉiu·jn akcept⭑·is la⭑
                publik⭑·o per⭑ laŭt⭑·aj kri⭑·oj ; li prezent⭑·is sam⭑~ide⭑·an·ojn el⭑
                divers⭑·aj naci⭑·oj kaj⭑ la⭑ publik⭑·o tiel⭑ pov⭑·is konstat⭑·i, ke⭑ la⭑
                el·parol⭑·ad·o de⭑ Esperant⭑·o est⭑·as ĉe⭑ ĉiu·j absolut⭑·e la⭑ sam⭑·a ;
                la⭑ publik⭑·o, kiu ĉiam⭑ ir⭑·as kiel⭑ an⭑·ar·o da⭑ ŝaf⭑·oj post⭑ la⭑
                kri⭑·em·ul·oj .

        b)
                Klient¹·ar·o: ni⭑·a publik⭑·o ne⭑ am⭑·as vir⭑·in·ojn vend⭑·ant·ajn en⭑
                magazen⭑·o... ĝi prefer⭑·as vir⭑·ojn ; mi sci⭑·is, kia sort⭑·o
                atend⭑·as kurac⭑·ist·on, kiu de·pend⭑·as de⭑ la⭑ publik⭑·o ; la⭑
                publik⭑·o ne⭑ plu⭑ avid⭑·e aĉet⭑·as la⭑ plej⭑ nov⭑·ajn versi⁹·ojn de⭑
                program¹·oj .

        c)
                Leg⭑·ant·ar·o: la⭑ afer⭑·o, kiu·n mi nun⭑ propon⭑·as al⭑ la⭑ leg⭑·ant·a
                publik⭑·o ; ankoraŭ⭑ mank⭑·as sufiĉ⭑·a publik⭑·o kaj⭑ en·spez⭑·ad·o por⭑
                far⭑·i el⭑ ĝi pli⭑ oft⭑·an revu²·on .

          {popol⭑·o}

publik⭑·a

   1.
          Rilat⭑·a al⭑ publik⭑·o: la⭑ publik⭑·a opini⭑·o est⭑·is tut⭑·e ali⭑·a ol⭑ la⭑
          oficial⭑·a; ili jam⭑ kutim⭑·is gvid⭑·i la⭑ publik⭑·an opini⭑·on kontraŭ⭑ unu⭑
          aŭ⭑ ali⭑·a gent⭑·o, laŭ⭑ la⭑ cel⭑·oj politik¹·aj de⭑ l'⭑ moment⭑·o . {oficial⭑·a}

   2.
          Ne·ferm⭑·it·a de⭑ la⭑ publik⭑·o:

        a)
                Dispon⭑·ebl·a al⭑ la⭑ tut⭑·a publik⭑·o: publik⭑·aj instituci⭑·oj ;
                serv⭑·o publik⭑·a ; publik⭑·a bibliotek¹·o; publik⭑·a trans·port⭑·o ;
                publik⭑·aj voj⭑·oj ; en⭑ publik⭑·aj lok⭑·oj la⭑ soldat⭑·oj de⭑ ĉi⭑ tiu
                korpus⭑·o diskut¹·as pri⭑ politik¹·o ; oni dev⭑·as apart⭑·e pag⭑·i la⭑
                impost¹·ojn, kaj⭑ la⭑ publik⭑·ajn labor⭑·ojn plen⭑·um·i sen·pag⭑·e ;
                publik⭑·aj kaj⭑ privat⭑·aj konstru⭑·aĵ·oj ; Esperant⭑·o jam⭑ long⭑·e
                far⭑·iĝ·is afer⭑·o pur⭑·e publik⭑·a ; publik⭑·a vir⭑·in·o ; publik⭑·a
                sekret⭑·o (inform¹·o kiu·n ĉiu·j sci⭑·as, malgraŭ⭑ ke⭑ ĝi·n oni
                opini⭑·as sekret⭑·a) .

                Rim.: Unu⭑ sam⭑·a afer⭑·o tut⭑·e bon⭑·e pov⭑·as est⭑·i kaj⭑ {privat⭑·a} ,
                kaj⭑ publik⭑·a: ekzist⭑·as mult⭑·eg·e da⭑ privat⭑·aj entrepren⭑·oj kiu·j
                dispon⭑·ig·as si⭑·ajn serv⭑·ojn al⭑ la⭑ publik⭑·o (ekz-e privat⭑·a
                restoraci⭑·o, teatr⭑·o, ŝose³·o, avi⁽⁺⁾·a kompani¹·o ktp).

        b)
                Okaz⭑·ant·a mal·kaŝ⭑·e antaŭ⭑ la⭑ publik⭑·o, tiel⭑ ke⭑ ĉiu pov⭑·as ĝi·n
                observ⭑·i: publik⭑·a parol⭑·ad·o ; publik⭑·a kun·sid⭑·o de⭑ la⭑
                Akademi¹·o; ju⭑ labor⭑·o pli⭑ publik⭑·a, des⭑ pli⭑ grand⭑·a la⭑ kritik⭑·o
                ; la⭑ tut⭑·a publik⭑·a histori⭑·o de⭑ la⭑ lingv⭑·o, t.e. de⭑ kiam⭑ mi
                mal·kaŝ⭑·e el·ir⭑·is kun⭑ ĝi ; la⭑ parol⭑·oj de⭑ saĝ⭑·ul·oj est⭑·as kiel⭑
                akr⭑·aj pint⭑·oj, kaj⭑ kiel⭑ en·bat⭑·it·aj najl⭑·oj est⭑·as la⭑ vort⭑·oj de⭑
                publik⭑·aj parol⭑·ist·oj ; publik⭑·a mal·honor⭑·o ; publik⭑·a
                mal·aprob⭑·o ; la⭑ urb⭑·o sci⭑·is pri⭑ tio, kvankam⭑ oni ne⭑ anonc⭑·is
                ĝi·n per⭑ publik⭑·a tambur⭑·ad·o ; publik⭑·a di⭑-serv⭑·o ; publik⭑·a
                debat²·o; mi est⭑·is tro⭑ jun⭑·a por⭑ el·ir⭑·i publik⭑·e kun⭑ mi⭑·a labor⭑·o
                ; publik⭑·a leter⭑·o (leter⭑·o, plej⭑ oft⭑·e protest¹·a, adres⭑·it·a al⭑
                person⭑·o sed⭑ destin¹·it·a al⭑ la⭑ atent⭑·o de⭑ la⭑ publik⭑·o; ankaŭ⭑
                „ne·ferm⭑·it·a leter⭑·o“); publik⭑·a tag⭑·o en⭑ ofic⭑·ej·o (kiam⭑ oni
                invit⭑·as publik⭑·on por⭑ inform¹·i ĝi·n pri⭑ la⭑ ag⭑·ad·o de⭑ la⭑
                ofic⭑·ej·o); kiam⭑ aper⭑·is publik⭑·e la⭑ libr⭑·o .

   3.
          Rilat⭑·a al⭑ tut⭑·a naci⭑·o: publik⭑·aj afer⭑·oj; publik⭑·a funkci¹·ul·o,
          de·prunt⭑·o, aŭtoritat⭑·o. {ŝtat⭑·a} , {naci⭑·a} , {regn⭑·a} .

          Rim.: Ĉi⭑ tiu·n senc⭑·on, etimologi²·an kaj⭑ franc⭑·an, mi opini⭑·as
          evit⭑·ind·a kaj⭑ mal·ĉef⭑·a en⭑ Esperant⭑·o (kaj⭑ en⭑ la⭑ modern¹·a uz⭑·ad·o
          inter·naci⭑·a). „Publik⭑·a“ kontrast¹·as ne⭑ nur⭑ kun⭑ „privat⭑·a“, sed⭑
          ankaŭ⭑ kun⭑ la⭑ „ŝtat(ism)a“, kp „publik⭑·a sekret⭑·o“ ‐ „ŝtat⭑·a
          sekret⭑·o“, „publik⭑·a televid⁸·o“ ‐ „ŝtat⭑·a televid⁸·o“, „publik⭑·a
          opini⭑·o“ ‐ „oficial⭑·a pozici¹·o“ ktp.

mal·publik⭑·a

          {Privat⭑·a^2} , ne⭑ vid⭑·ebl·a de⭑ vast⭑·a publik⭑·o, eventual¹·e sekret⭑·a:
          mal·publik⭑·e, en⭑ klub⭑·o de⭑ si⭑·a propr⭑·a klas⭑·o, li est⭑·is nur⭑ agrabl⭑·e
          mal·kaŝ⭑·em·a ; mal·publik⭑·a help⭑·o de⭑ la⭑ uson⁹·a reg⭑·ist·ar·o ; li⭑·a
          am⭑-rilat⭑·o […] rest⭑·u mal·publik⭑·a .

publik⭑·aĵ·o

   1.
          Io publik⭑·a, publik⭑·e kon⭑·at·a aŭ⭑ dispon⭑·ebl·a: en⭑ la⭑ vilaĝ⭑·o est⭑·as pli⭑
          bon⭑·e: almenaŭ⭑ publik⭑·aĵ·o ne⭑ ekzist⭑·as, kaj⭑ ankaŭ⭑ da⭑ zorg⭑·aĵ·o ne⭑
          tiom⭑ mult⭑·e .

   2.
          Publik⭑·e el·don⭑·it·a {verk⭑·o} : ekzamen⭑·ant·e la⭑ divers⭑·ajn publik⭑·aĵ·ojn
          li turn⭑·is si·n al⭑ la⭑ patr⭑·o de⭑ Ald²·a kaj⭑ eksplod⭑·is: — ĉu⭑ vi⭑·a
          konscienc⭑·o ver⭑·e permes⭑·as al⭑ vi trankvil⭑+anim⭑·e dis·vend⭑·i tiom⭑ da⭑
          stult²·aĵ·oj al⭑ sen·pri·juĝ⭑·aj hom⭑·oj ? aper⭑·as pli⭑ kaj⭑ pli⭑ da⭑
          lern⭑·o-libr⭑·oj, vort⭑·ar·oj kaj⭑ kultur¹·aj publik⭑·aĵ·oj literatur⭑·aj kaj⭑
          scienc⭑·aj ; inform¹·aj ret⭑-list¹·oj, ret⭑·aj gazet⭑·oj, gazet⭑·ar·aj
          komunik⭑·oj, nov⭑·aĵ·oj de⭑ TTT-ej⭑·oj kaj⭑ simil⭑·aj inform¹·aj publik⭑·aĵ·oj .
          {el·don⭑·aĵ·o} , {komunik⭑·o} , {verk⭑·o}

publik⭑·ig·i

   (tr)

          Far⭑·i io·n publik⭑·e dispon⭑·ebl·a, publik⭑·e kon⭑·at·a, dis·kon⭑·ig·i per⭑
          publik⭑·e akir⭑·ebl·a pres⭑·aĵ·o aŭ⭑ per⭑ amas⭑-inform¹·il·oj: long⭑·a praktik⭑·a
          uz⭑·ad·o de⭑ la⭑ lingv⭑·o kaj⭑ pens⭑·ad·o en⭑ tiu ĉi⭑ lingv⭑·o antaŭ⭑ ol⭑ la⭑
          lingv⭑·o est⭑·is publik⭑·ig·it·a ; nur⭑ la⭑ supr⭑·e nom⭑·it·aj tri⭑ verk⭑·oj
          publik⭑·ig·it·aj en⭑ la⭑ libr⭑·o „Fundament⭑·o de⭑ Esperant⭑·o“, dev⭑·as est⭑·i
          rigard⭑·at·aj kiel⭑ oficial⭑·aj ; tia konsider⭑·o est⭑·is inter·ali⭑·e ankaŭ⭑
          la⭑ kaŭz⭑·o, pro⭑ kiu mi, publik⭑·ig·ont·e mi⭑·an unu⭑·an libr⭑·on pri⭑
          Esperant⭑·o, decid⭑·is for·ĵet⭑·i la⭑ tro⭑ grand⭑·an vort⭑·ar·on kaj⭑ tro⭑
          abund³·an afiks¹·ar·on, kiu·jn mi est⭑·is pret⭑·ig·int·a teori⭑·e, kaj⭑ mi
          decid⭑·is publik⭑·ig·i vort⭑·ar·et·on nur⭑ tre⭑ mal·grand⭑·an kaj⭑ nur⭑ plej⭑
          neces⭑·an por⭑ la⭑ ordinar⭑·a viv⭑·o ; vi cert⭑·e ankaŭ⭑ publik⭑·ig·as en⭑ la⭑
          revu²·oj ? publik⭑·ig·i fals⭑·an nov⭑·aĵ·on, sci⭑·ig·on. {aper⭑·ig·i} ,
          {dis·vast⭑·ig·i} , {el·don⭑·o} .

publik⭑·ul·in·o

          {Prostitu²·it·in·o} , {ĉies⭑·ul·in·o} : ĉu⭑ est⭑·as permes⭑·it·e ag⭑·i kun⭑ ni⭑·a
          frat⭑·in·o kiel⭑ kun⭑ publik⭑·ul·in·o ? la⭑ kost⭑·o de⭑ publik⭑·ul·in·o est⭑·as nur⭑
          unu⭑ pan⭑·o ; vir⭑·in·o en⭑ ornam⭑·o de⭑ publik⭑·ul·in·o, ruz⭑·em·a je⭑ la⭑ kor⭑·o .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.44 2023/10/20 16:38:17 ]
     __________________________________________________________________