vidu ankaŭ la klarigojn
rajt·/·o

rajt·o

          Pov·o, prav·ig·it·a de leĝ·o  mor·o, nepr·e far·i io·n  postul·i io·n
          de ali·ul·oj: nur la dev·oj est·as la fundament·o de la rajt·oj; hav·i
          la rajt·on de voĉ-don·ad·o; ĉiu, kiu·n oni kondamn·is al la mort·o,
          hav·as la rajt·on parol·i antaŭ si·a fin·o ; sur la dan⁸·an tron·on mi
          hav·as rajt·ojn ; ni hav·as plen·an rajt·on uz·i [tiu·n form·on] ; ĉiu
          hom·o hav·as plen·an natur·an kaj ne·dis·put·ebl·an rajt·on parol·i, kia·n
          lingv·on  dialekt¹·on li vol·as, kaj konfes·i, kia·n religi·on li
          vol·as ; kiu hav·as fort·on, hav·as rajt·on ; defend·i si·ajn rajt·ojn;
          perd·i si·ajn politik¹·ajn rajt·ojn; Lig·o pri la hom·aj rajt·oj; rajt·o
          de sin⁸-defend·o; rajt·o de aŭtor·ec·o . {privilegi·o}

rajt·e

          Konform·e al ia rajt·o: rajt·e plend·i; sen·rajt·e ag·i; rajt·e posed·i;
          oni dev·as don·i al la labor·ist·oj, kio·n ili rajt·e postul·as ; mi,
          en mi·a propr·a nom·o, rajt·e plend·as kaj protest¹·as ; leĝ·e kaj rajt·e
          ;

rajt·i

   (ntr)

   1.
          Hav·i la rajt·on pri: la edz·in·o rajt·as pri li·a korp·o ; ili rajt·as
          hav·i propr·an centr·on de kultur¹·o ; kio·n rajt·as leon·o, ne rajt·as
          azen·o ; vi rajt·as ricev·i kompens¹·on pro la perd·o.

   2.
          Hav·i permes·on pri: ĉu ni ne rajt·as manĝ·i kaj trink·i ? ĉu mi
          rajt·as regal·i vi·n per glas·et·o da likvor·o ?

rajt·ig·i

   (tr)

   1.
          Don⁽⁺⁾·i al iu ia·n rajt·on: regul·a kaj rajt·ig·it·a kongres·a voĉ-don·ad·o ;
          li ne est·as rajt·ig·it·a ; ricev·i la rajt·ig·on profit·i de la
          trezor·ej·o ; la reĝ·o  send·os al vi si·ajn rajt·ig·it·ojn ; kio
          do rajt·ig·as la katolik¹·an gvid·ant·ar·on postul·i status⁽⁺⁾·on en eŭrop·a
          konstituci²·o, se ĝi neniam montr·is em·on predik·i por eŭrop·a
          komun·ec·o […] ?

   2.
          Ig·i io·n laŭ·rajt·a, oficial·e konfirm·i: rajt·ig·a dokument·o.
          {konfirm·i} , {sankci·i}

rajt·ig·il·o

          {Permes·il·o} : post montr·i si·ajn oficial·ajn rajt·ig·il·ojn, ili
          dir·as si·ajn nom·ojn:  kaj  ; montr·u al mi vi·an
          stir⁹·o-rajt·ig·il·on, mi pet·as ; la origin¹·aj CC-rajtigiloj est·is
          baz¹·it·aj sur uson⁹·a leĝ·ar·o kaj ne nepr·e hav·as jur·an valid⁴·on en
          ali·aj land·oj . {licenc⁸·o}

aŭtor-rajt·o, kopi-rajt·o

          En civil¹·a jur·o, la ekskluziv²·aj rajt·oj de aŭtor·o de verk·o
          scienc·a, art·a  literatur·a kaj de li·aj jur·aj post·e·ul·oj dispon·i
          dum difin·it·a temp·o pri la uz·o, publik·ig·o, re·produkt·ad·o ktp de
          tiu verk·o: en plej~part·o de Eŭrop·o est·as aŭtor-rajt·oj ĝis 70 jar·oj
          post la mort·o de la aŭtor·o ; se neces·as, vi dev·as ankaŭ ricev·i
          de vi·a dung·ant·o (se vi est·as dung·it·a program¹·ist·o) […] skrib·an
          mal·pretend·on je la aŭtor-rajt·o .

azil²-rajt·o, rifuĝ-rajt·o

          Rajt·o de persekut·at·o al sekur⁴·ec·o en difin·it·a rifuĝ-lok·o:
          azil²-rajt·o: la rajt·o ob⁽⁺⁾-ten·i azil²·on est·as garanti·it·a, respekt·ant·e
          la dispozici⁽⁺⁾·ojn de la Ĝenev⁽⁺⁾·a Konvenci²·o de la 28a de Juli·o 1951 ;
           roma⁽⁺⁾·oj sub·met·is al Greki⁽⁺⁾·o pet·on pri rifuĝ-rajt·o .

egal+rajt·a

          Hav·ant·a egal·an rajt·on: lingv·o inter·naci·a […] prezent·us
          egal+rajt·an propr·aĵ·on de la tut·a mond·o, aparten·ant·e special·e al
          neniu el la ekzist·ant·aj naci·oj ; egal+rajt·ec·o de popol·oj kaj
          minoritat⁽⁺⁾·oj ; egal+rajt·ec·o de vir·in·oj kun vir·oj .

ekzist·o-rajt·o

   1.
          La rajt·o ekzist·i: tiu·j derviŝ⁽⁺⁾·oj kaj ali·aj ne plu hav·as laŭ·leĝ·an
          ekzist·o-rajt·on en Turki⁽⁺⁾·o; pri la ekzist·o-rajt·o de hom·ar·o, kiu
          nask·is ŝtat·estr·ojn kiel  .

   2.
          {Ekzist·o-kial·o} : la ekzist·o-rajt·o de Esperant·o est·as ĝust·e tio,
          ke ĝi ebl·ig·as kontakt¹·on kaj inter·kompren·iĝ·on inter hom·oj
          divers+land·aj kaj divers+lingv·aj .

voĉ-don-rajt·o, balot²-rajt·o

          Rajt·o je unu voĉ·o en voĉ-don·o  balot²·o: en Angli⁽⁺⁾·o kaj Uson⁹·o iu·j
          hom·oj, ĝeneral¹·e re·for·mem·aj, tamen kontraŭ·is la vir·in·an
          balot²-rajt·on ; al la urn·oj ir·is 56 % de la voĉ-don-rajt·ig·it·oj .

   [artikol-versi⁹·o: 1.50 2023/10/21 18:28:34 ]
     __________________________________________________________________