rand⭑·/·o

rand⭑·o

   1.
          Ĉirkaŭ⭑·a ekstrem⭑·a part⭑·o de⭑ io, konsider⭑·at·a laŭ⭑ la⭑ long⭑·o: la⭑ rand⭑·o
          de⭑ la⭑ tabl⭑·o ; rand⭑·o de⭑ kalik⭑·o ; [sid⭑·i] sur⭑ la⭑ rand⭑·o de⭑ lit⭑·o ;
          rand⭑·o de⭑ kav⭑·o ; rand⭑·o de⭑ la⭑ teler⭑·o ; ŝi sid⭑·is sur⭑ la⭑ rand⭑·o de⭑ la⭑
          ŝip⭑·o kaj⭑ sen·mov⭑·e rigard⭑·is mal·supr⭑·en tra⭑ la⭑ klar⭑·a akv⭑·o ; ĉe⭑ rand⭑·o
          de⭑ abism¹·o ; la⭑ tegment⭑·oj de⭑ ili⭑·aj dom⭑·oj ankaŭ⭑ est⭑·as pint⭑·aj kaj⭑
          ili⭑·aj rand⭑·oj est⭑·as turn⭑·it·aj supr⭑·en ; al⭑ vi ven⭑·os naci⭑·oj de⭑ la⭑
          rand⭑·oj (plej⭑ mal·proksim⭑·aj ekstrem⭑·aĵ·oj) de⭑ la⭑ ter⭑·o ; la⭑ dom⭑·o
          plen⭑·iĝ·is de⭑ rand⭑·o ĝis⭑ rand⭑·o ; trov⭑·iĝ·i ĉe⭑ la⭑ rand⭑·o (tut⭑·e
          proksim⭑·e. {sojl⭑·o} ) de⭑ sen·fund⭑·aĵ·o (ruin⭑·o, pere⭑·o), de⭑ la⭑ mort⭑·o;
          sid⭑·i ĉe⭑ la⭑ rand⭑·o de⭑ eks·iĝ⭑·o (preskaŭ⭑ dev⭑·i eks·iĝ⭑·i); ruĝ⭑+rand⭑·aj
          palpebr⭑·oj; tas⭑·o ĝis·rand⭑·e plen⭑·a ; [li] ricev⭑·is […] tut⭑·an buŝel⭑·on
          da⭑ mon⭑·o, super·rand⭑·e plen⭑·eg·an ; rand⭑·o-re·fald⭑·e kudr⭑·i (orl⁽⁺⁾·i);
          drap⭑+rand⭑·aĵ·oj ĉirkaŭ⭑ la⭑ pord⭑·o gard⭑·is kontraŭ⭑ ĉiu tra·blov⭑·o ; la⭑
          mal·supr⭑·a rand⭑·o de⭑ la⭑ tunik²·o ; far⭑·u maŝ⭑·ojn el⭑ blu⭑·a teks⭑·aĵ·o sur⭑ la⭑
          rand⭑·o de⭑ unu⭑ tapiŝ⭑·o, sur⭑ la⭑ rand⭑·o de⭑ la⭑ kun·iĝ⭑·o, kaj⭑ tiel⭑ sam⭑·e
          far⭑·u sur⭑ la⭑ rand⭑·o de⭑ la⭑ ekstrem⭑·a tapiŝ⭑·o, sur⭑ la⭑ du⭑·a rand⭑·o de⭑
          kun·iĝ⭑·o ; pren⭑·u iom⭑ el⭑ ĝi⭑·a sang⭑·o kaj⭑ met⭑·u sur⭑ la⭑ mal·supr⭑·an rand⭑·on
          de⭑ la⭑ dekstr⭑·a orel⭑·o ; ne⭑ rikolt⭑·u ĉio·n ĝis⭑ la⭑ rand⭑·o de⭑ vi⭑·a kamp⭑·o
          ; ili […] halt⭑·is tend⭑·ar·e en⭑  , kiu est⭑·as ĉe⭑ la⭑ rand⭑·o de⭑ la⭑
          dezert⭑·o ; de⭑ unu⭑ rand⭑·o de⭑ la⭑ ĉiel⭑·o ĝis⭑ la⭑ ali⭑·a rand⭑·o ; la⭑
          ĉiel⭑~rand⭑·on lek⭑·as blank⭑·aj ond⭑·oj (vd {horizont¹·o^1} ); la⭑ rand⭑·o de⭑
          la⭑ akv⭑·o (vd {bord⭑·o} ) ; li kapt⭑·is li·n je⭑ la⭑ rand⭑·o de⭑ li⭑·a vest⭑·o,
          kaj⭑ ĝi dis·ŝir⭑·iĝ·is ; laŭd⭑·u bel⭑·ec·on de⭑ l'⭑ mar⭑·o, sed⭑ ĉe⭑ rand⭑·o de⭑
          arb⭑·ar·o ; klin⭑-rand⭑·o de⭑ spegul⭑·o, de⭑ ĉiz⭑·il·o (vd {bevel⁽⁺⁾·o} ).
          {ĉirkaŭ·aĵ⭑·o} , {bord⭑·o} , {lim⭑·o} , {marĝen¹·o} , {periferi⁽⁺⁾·o}

   2.

        a)
                (de⭑ {geometri¹·a figur⭑·o} ) La⭑ {kun·aĵ⭑·o} de⭑ ĉiu·j punkt⭑·oj (se⭑
                parol⭑·i pri⭑ lini⭑·o), de⭑ ĉiu·j lini⭑·oj (se⭑ parol⭑·i pri⭑ surfac⁸·o)
                aŭ⭑ de⭑ ĉiu·j surfac⁸·oj (se⭑ parol⭑·i pri⭑ solid²·o), kiu·j ĝi·n
                rand⭑·as: la⭑ du⭑ rand⭑·oj de⭑ {segment²·o} ; la⭑ rand⭑·o de⭑ {sfer¹·o}
                est⭑·as sfer¹·a surfac⁸·o; eben⭑·o ne⭑ hav⭑·as rand⭑·on; la⭑ rand⭑·o de⭑
                {plur⁴~later⁴·o} (resp. {plur⁴~edr⁽⁺⁾·o} ) konsist⭑·as el⭑ ĝi⭑·aj later⁴·oj
                (resp. edr⁽⁺⁾·oj).

                Rim.: La⭑ „difin⭑·o“ ne⭑ pretend⭑·as est⭑·i rigor³·a, ĝi nur⭑
                re·send⭑·as al⭑ la⭑ intuici⁽⁺⁾·o. Sed⭑, krom⭑ tio, parol⭑·i pri⭑ la⭑
                rand⭑·o de⭑ lini⭑·o aŭ⭑ de⭑ solid²·o pov⭑·as ŝok⁹·i la⭑ intuici⁽⁺⁾·an sent⭑·on
                de⭑ tiu·j, kiu·j percept¹·as rand⭑·on kiel⭑ nepr⭑·e lini⭑·an (kiel⭑
                sugest⁹·as la⭑ ne·fak⭑·a senc⭑·o). Plur⁴·aj lingv⭑·oj prefer⭑·as uz⭑·i
                metafor¹·on de⭑ la⭑ tip¹·o „ekstrem⭑·o“ aŭ⭑ „fin(punkt)o“ por⭑
                parol⭑·i pri⭑ la⭑ rand⭑·oj de⭑ segment²·o. Ni tamen⭑ prefer⭑·is
                terminologi⁽⁺⁾·on pli⭑ unu⭑·ec·an, sam⭑·e en⭑ la⭑ geometri¹·a kamp⭑·o,
                kiel⭑ ankaŭ⭑ por⭑ la⭑ metafor¹·e deriv⁴·it·aj sub·senc⭑·oj.

        b)
                (de⭑ {interval⁽⁺⁾·o} ) La⭑ du⭑ reel⁽⁺⁾·oj, kiu·j ĝi·n difin⭑·as.

                Rim.: Por⭑ ĉi⭑ tiu senc⭑·o oni trov⭑·as ankaŭ⭑ „fin⭑-punkt⭑·o“, ekz-e
                en⭑ kaj⭑ „ {fin⭑·o} “ en⭑ .

        c)
                (de⭑ grafe⁽⁺⁾·a {eĝ⁽⁺⁾·o} ) Ĉiu el⭑ la⭑ du⭑ vertic⁸·oj, kiu·j ĝi·n
                difin⭑·as: komenc⭑·a rand⭑·o, fin⭑·a rand⭑·o de⭑ eĝ⁽⁺⁾·o de⭑ orient⭑·it·a
                grafe⁽⁺⁾·o (respektiv²·e la⭑ unu⭑·a kaj⭑ la⭑ du⭑·a term⁽⁺⁾·o de⭑ la⭑ du⭑·op·o).

                Rim.: Por⭑ ĉi⭑ tiu senc⭑·o oni trov⭑·as ankaŭ⭑ „ekstrem⭑·o“, ekz-e
                en⭑ , kaj⭑ „fin⭑-punkt⭑·o“ en⭑ .

        d)
                (de⭑ {difin⭑·it·a integral⁽⁺⁾·o} ) Ĉiu el⭑ la⭑ rand⭑·oj ^2.b de⭑ la⭑
                interval⁽⁺⁾·o, sur⭑ kiu oni pren⭑·as la⭑ integral⁽⁺⁾·on.

        e)
                {bar⭑·o.}

        f)
                (de⭑ sub·ar⭑·o  en⭑ { topologi⁽⁺⁾·a spac⭑·o} ) Ar⭑·o de⭑ la⭑ {punkt⭑·oj}
                en⭑  , kiu·j aparten⭑·as nek⭑ al⭑ ĝi⭑·a {mal·ferm⭑·aĵ·o} , nek⭑ al⭑
                la⭑ mal·ferm⭑·aĵ·o de⭑ ĝi⭑·a {komplement²·o} ; simb.  : el⭑ la⭑
                difin⭑·o sekv⭑·as, ke⭑ la⭑ rand⭑·o est⭑·as la⭑ komun⭑·aĵ·o de⭑ la⭑ ferm⭑·aĵ·o
                de⭑  kaj⭑ de⭑ tiu de⭑ ĝi⭑·a komplement²·o; la⭑ {ĉirkaŭ·aĵ⭑·o } de⭑
                ĉiu punkt⭑·o en⭑ la⭑ rand⭑·o de⭑  en·hav⭑·as kaj⭑ punkt⭑·ojn de⭑ 
                , kaj⭑ punkt⭑·ojn de⭑ ĝi⭑·a komplement²·o; en⭑ topologi⁽⁺⁾·o, rand⭑·o de⭑
                sub·ar⭑·o  de⭑ topologi⁽⁺⁾·a spac⭑·o  est⭑·as ar⭑·o de⭑ punkt⭑·oj
                kiu·j pov⭑·as est⭑·i al·ir⭑·it·aj ambaŭ⭑ de⭑  kaj⭑ de⭑ ekster⭑·e de⭑
                 .

                Rim.: Supoz⭑·ebl·as, ke⭑ ĝust⭑·e kun⭑ tiu senc⭑·o  cel⭑·is
                uz⭑·i la⭑ vort⭑·on en⭑ , sed⭑ la⭑ fraz¹·o est⭑·as mal·klar⭑·a.

rand⭑·a

   1.
          Situ⁸·ant·a ĉe⭑ la⭑ rand⭑·o de⭑ io:  est⭑·is en⭑ la⭑ rand⭑·a part⭑·o de⭑
           ; [tie] etend⭑·iĝ·as la⭑ vast⭑·a palat⭑-in⭑·at·a arb⭑·ar·o, ĝi⭑·a plej⭑
          rand⭑·a part⭑·o – tuj⭑ ĉe⭑ la⭑ franc⭑·a-alzac⁽⁺⁾·a land⭑-lim⭑·o kaj⭑ tuj⭑ apud⭑ la⭑
          rejn⁽⁺⁾·a eben⭑·aĵ·o – al·log⭑·as turist¹·ojn per⭑ la⭑ slogan⁽⁺⁾·o „Palat⭑-in⭑·at·a
          rok³·o-land⭑·o” ; hidr²·o-meteologi⁽⁺⁾·o – esplor⭑·o de⭑ la⭑ akv⭑·o-cirkul³·ad·o en⭑ la⭑
          atmosfer¹·o, kiel⭑ rand⭑·a fak⭑·o al⭑ hidrologi⁽⁺⁾·o .

   2.
          (p.p. {punkt⭑·o}  en⭑ {topologi⁽⁺⁾·a spac⭑·o} , rilat⭑·e al⭑ sub·ar⭑·o  )
          Tia, ke⭑ ĝi aparten⭑·as al⭑ la⭑ {rand⭑·o} de⭑  : rand⭑·a punkt⭑·o est⭑·as
          {intern⭑·a punkt⭑·o} nek⭑ de⭑  , nek⭑ de⭑ ĝi⭑·a komplement²·o.

rand⭑·i

   (tr)

   1.
          Situ⁸·i ĉe⭑ la⭑ rand⭑·o, est⭑·i la⭑ rand⭑·o de⭑ io: ni⭑·a verk⭑·ist·o rand⭑·as
          obsed⁽⁺⁾·iĝ·on kaj⭑ insist¹·as, ke⭑ ĉio est⭑·as „objektiv²·aj fakt¹·oj” ; li⭑·a
          lingv⭑·aĵ·o jam⭑ rand⭑·as la⭑ ne·ebl⭑·ec·on ĝi·n traduk⭑·i ; mult⭑·aj lukt²-art⭑·oj,
          ĉef⭑·e ĉe⭑ tiu·j el⭑ Azi⁸·o, instru⭑·as ankaŭ⭑ fla[n]kajn fak⭑·ojn kiu·j
          rand⭑·as ĉe⭑ medicin¹·aj praktik⭑·oj .

   2.
          ( {geometri¹·an figur⭑·on} ) Est⭑·i ĝi⭑·a {rand⭑·o} : kub⭑·on rand⭑·as ses⭑
          kvadrat¹·oj.

          Rim.: Oni oft⭑·e uz⭑·as la⭑ verb⭑·on „lim⭑·i“ ĉi⭑-senc⭑·e, ekz-e en⭑ . Oni
          tamen⭑ evit⭑·u „lim⭑·ig·i“ kiel⭑ en⭑ .

rand⭑·aĵ·o

          Tiu part⭑·o de⭑ io (ekz vest⭑·o), kiu est⭑·as ĉe⭑ la⭑ rand⭑·o: kovr⭑·ant·e la⭑
          hont⭑·em·an vizaĝ⭑·on per⭑ la⭑ tul⭑·aj rand⭑·aĵ·oj (de⭑ la⭑ vest⭑·o) ; sur⭑ la⭑
          kap⭑·o li hav⭑·is nigr⭑·an ĉapel⭑·on kun⭑ larĝ⭑·a rand⭑·aĵ·o . {marĝen¹·o}

rand⭑·e de⭑

          Ĉe⭑ la⭑ rand⭑·o de⭑: la⭑ dam⭑·o sid⭑·iĝ·is nur⭑ rand⭑·e de⭑ la⭑ seĝ⭑·o ; platan¹·oj
          […] vic⭑·e star⭑·as rand⭑·e de⭑ la⭑ ale¹·o ; ĉiu, kiu vid⭑·is tiu·n voj⭑·et·on
          laŭ·rand⭑·e de⭑ la⭑ klif⁽⁺⁾·o sci⭑·as, ke⭑ de⭑ temp⭑·o al⭑ temp⭑·o iu tie fal⭑·as ;
          Brusel⁽⁺⁾·o, Luksemburg⁽⁺⁾·o kaj⭑ Strasburg⁽⁺⁾·o – situ⁸·as ĉiu·j rand⭑·e de⭑ la⭑
          franc⭑·a kultur¹·--are⁹·o . {apud⭑·e de⭑} , {flank-ĉe-flanke} , {najbar⭑·e
          de⭑}

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.44 2023/10/20 19:20:10 ]
     __________________________________________________________________