vidu ankaŭ la klarigojn
reĝ⭑·/·o
reĝ⭑·o
1.
Dum·viv⭑·a, ordinar⭑·e hered⭑·a, {regn⭑·estr·o} : la⭑ regn⭑·estr·o de⭑ ni⭑·a
land⭑·o est⭑·as bon⭑·a kaj⭑ saĝ⭑·a reĝ⭑·o ; la⭑ fil⭑·oj, nep⭑·oj kaj⭑ pra·nep⭑·oj de⭑
reĝ⭑·o est⭑·as reĝ⭑·id·oj ; la⭑ fil⭑·o de⭑ la⭑ reĝ⭑·o, kiu re·ven⭑·is de⭑ ĉas⭑·o,
ŝi·n renkont⭑·is ; vi⭑·a reĝ⭑·a moŝt⭑·o ; la⭑ reĝ⭑·o de⭑ ;
, la⭑ reĝ⭑·o de⭑ la⭑ Filiŝt¹⁰·oj ; dir⭑·u al⭑ Faraon⁽⁺⁾·o, la⭑ reĝ⭑·o de⭑ Egipt⁽⁺⁾·uj·o,
ke⭑ li el·las⭑·u la⭑ Izrael⭑-id⭑·ojn el⭑ si⭑·a land⭑·o ; ĉeval⭑·o la⭑ reĝ⭑·o kaj⭑ la⭑
re·ĝin²·o sid⭑·is sur⭑ bel⭑·eg·a tron⭑·o, ĝust⭑·e kontraŭ⭑·e de⭑ la⭑ juĝ⭑·ist·oj kaj⭑
de⭑ la⭑ tut⭑·a konsil⭑·ist·ar·o ; li far⭑·iĝ·os reĝ⭑·o super⭑ la⭑ tut⭑·a land⭑·o ;
la⭑ kastel⭑·o de⭑ la⭑ reĝ⭑·o ; la⭑ […] jun⭑·a princ⭑·o edz⭑·iĝ·is […] kaj⭑ est⭑·is
proklam⭑·it·a hered⭑·ont·o de⭑ la⭑ reĝ⭑·o ; esprim⭑·i la⭑ plej⭑ respekt⭑·an
dank⭑·on de⭑ ni⭑·a kongres⭑·o al⭑ Li⭑·a Regn⭑·estr·a Moŝt⭑·o la⭑ Reĝ⭑·o Frederik⁽⁺⁾·o
Aŭgust⭑·o de⭑ Saks⁽⁺⁾·uj·o ; de⭑ ne·hav⭑·ant·o eĉ⭑ reĝ⭑·o nenio·n ricev⭑·os ; la⭑
hom⭑·oj, tiu·j ĉi⭑ reĝ⭑·oj de⭑ la⭑ ter⭑·o, tiu·j ĉi⭑ plej⭑ alt⭑·aj
reprezent⭑·ant·oj de⭑ la⭑ mond⭑·a inteligent¹·ec·o, tiu·j ĉi⭑ du⭑·on-di⭑·oj, en⭑
la⭑ daŭr⭑·o de⭑ tut⭑·aj mil⭑-jar⭑·oj viv⭑·is unu·j apud⭑ la⭑ ali⭑·aj, ne⭑
kompren⭑·ant·e unu·j la⭑ ali⭑·ajn ; reĝ⭑·o de⭑ best⭑·oj ( {leon⭑·o} ) .
{monarĥ⭑·o}
2.
La⭑ plej⭑ alt⭑+rang⭑·a {figur⭑·o} en⭑ ŝak⭑-lud⭑·o: la⭑ nigr⭑·a, la⭑ blank⭑·a reĝ⭑·o;
la⭑ nom⭑·o de⭑ ŝak⭑·o est⭑·as: reĝ⭑·o, soldat⭑·o, dam⭑·o, […] kurier⭑·o, […]
ĉeval⭑·o, […] tur⭑·o .
3.
{Lud⭑-kart⭑·o} prezent⭑·ant·a reĝ⭑·on: karo⭑·a reĝ⭑·o ; se⭑ ni hav⭑·as as⭑·on de⭑
pik⭑·oj, ni ne⭑ rajt⭑·as pren⭑·i as⭑·on ali⭑+emblem¹·an […] sed⭑ ja⭑ ajn⭑·an
kart⭑·on (3, 6, 9, eventual¹·e reĝ⭑·on, fant⁽⁺⁾·on ...) de⭑ pik⭑·oj .
{ĵoker⁽⁺⁾·o} , {as⭑·o} , {re·ĝin²·o} , {dam⭑·o} , {fant⁽⁺⁾·o} {figur⭑·o}
reĝ⭑·o de⭑ reĝ⭑·oj
Honor⭑·a nom⭑·o de⭑ re·gant⭑·o, precip⭑·e fam⭑·a kiel⭑ titol⭑·o de⭑ antikv⭑·aj
pers⁽⁺⁾·aj reĝ⭑·oj: li est⭑·as Sinjor⭑·o de⭑ sinjor⭑·oj, kaj⭑ Reĝ⭑·o de⭑ reĝ⭑·oj ;
la⭑ etiopi⁽⁺⁾·a vic⭑·--reĝ⭑·o si·n opini⭑·as egal⭑·a al⭑ la⭑ reĝ⭑·o de⭑ l'⭑ reĝ⭑·oj .
Rim.: Fakt¹·e tio est⭑·as ali⭑·a manier⭑·o esprim⭑·i la⭑ ide⭑·on {imperi⭑·estr·o} .
reĝ⭑·a
Aparten⭑·ant·a al⭑ reĝ⭑·o, rilat⭑·a al⭑ reĝ⭑·o: vi⭑·a reĝ⭑·a moŝt⭑·o, pardon⭑·u mi·n
! reĝ⭑·a palac⭑·o ; reĝ⭑·a aklam³·ad·o ; reĝ⭑·a urb⭑·o ; Salomon⁽⁺⁾·o jam⭑ sid⭑·iĝ·is
sur⭑ la⭑ reĝ⭑·a tron⭑·o ; reĝ⭑·a barĝ⁽⁺⁾·o, kiu·n vetur⭑·ig·is 78 rem⭑·ist·oj kaj⭑
kiu·n komand⭑·is re·ĝin²·o Mari⭑·a la⭑ 1a .
reĝ⭑·ec·o
1.
Ec⭑·oj, trajt⭑·oj, manier⭑·oj konven⭑·aj al⭑ reĝ⭑·o: vi (Jerusalem⁽⁺⁾·o)
far⭑·iĝ·is tre⭑ kaj⭑ tre⭑ bel⭑·a kaj⭑ ating⭑·is reĝ⭑·ec·on .
2.
Posten⭑·o, titol⭑·o kaj⭑ rang⭑·o de⭑ reĝ⭑·o: Iu el⭑ mal·liber⭑·ej·o el·ir⭑·is, kaj⭑
far⭑·iĝ·is reĝ⭑·o; ali⭑·a por⭑ reĝ⭑·ec·o nask⭑·iĝ·is, kaj⭑ tamen⭑ est⭑·as mal·riĉ⭑·a
; princ⭑·o , pretend⭑·ant·o pri⭑ reĝ⭑·ec·o de⭑
Angli⁽⁺⁾·o ; simpati¹·a sed⭑ ne·efik⭑·a reĝ⭑·o, kiu tro⭑ facil⭑·e fid⭑·as je⭑ la⭑
simbol¹·oj de⭑ si⭑·a reĝ⭑·ec·o kaj⭑ ne⭑ sufiĉ⭑·e atent⭑·as pri⭑ politik¹·a
efik⭑·ec·o .
3.
{reĝ⭑·ad·o^1} Vi⭑·a reĝ⭑·ec·o est⭑·as reĝ⭑·ec·o etern⭑·a ; ven⭑·u reĝ⭑·ec·o Vi⭑·a .
4.
{monarĥi⁸·o^1} La⭑ naci⭑·ec·a venen⭑·o est⭑·as ia⭑ kompleks⁽⁺⁾·o el⭑ reg- k
potenc⭑-avid⭑·o, kiu manifest¹·iĝ·as sub⭑ jen⭑·aj form⭑·oj precip⭑·aj: reĝ⭑·ec·o,
prezid⭑·ant·ec·o, diktator²·ec·o … ; li dir⭑·is al⭑ si ke⭑, ĉar⭑ la⭑ reĝ⭑·ec·o
est⭑·as re·star⭑·ig·it·a, sinjor⭑·o de⭑ Prelongo … pen⭑·os … re·pren⭑·i la⭑
hered⭑-bien⭑·on de⭑ si⭑·aj pra·patr⭑·oj .
reĝ⭑·ad·o
La⭑ stat⭑·o kaj⭑ ag⭑·o de⭑ tiu kiu {reĝ⭑·as^1} : en⭑ la⭑ kvar⭑·a jar⭑·o de⭑ la⭑
reĝ⭑·ad·o de⭑ Salomon⁽⁺⁾·o … oni komenc⭑·is konstru⭑·i la⭑ dom⭑·on por⭑ la⭑
Etern⭑·ul·o ; sub⭑ la⭑ reĝ⭑·ad·o de⭑ ….
reĝ⭑·i
(ntr)
1.
Est⭑·i reĝ⭑·o, posed⭑·i la⭑ reĝ⭑·an potenc⭑·on: la⭑ temp⭑·o, dum⭑ kiu Salomon⁽⁺⁾·o
reĝ⭑·is en⭑ super⭑ la⭑ tut⭑·a , est⭑·is kvar⭑×dek⭑
jar⭑·oj ; tiu , kiu reĝ⭑·is de⭑ Hind⁽⁺⁾·uj·o ĝis⭑ Etiop⁸·uj·o,
super⭑ 127 land⭑·oj ; anstataŭ⭑ li ek·reĝ⭑·is li⭑·a fil⭑·o As⭑·a ; en⭑ la⭑
Respublik¹·o [de⭑ Ambaŭ⭑ Naci⭑·oj] reĝ⭑·o reĝ⭑·as sed⭑ ne⭑ reg⭑·as ; inter⭑ la⭑
blind⭑·ul·oj reĝ⭑·as la⭑ strab⭑·ul·oj .
2.
{Reg⭑·i^3} : tie la⭑ akv⭑·oj reĝ⭑·as; reĝ⭑·is plen⭑·a mal·laŭt⭑·o; la⭑ fraz¹·o
reĝ⭑·as super⭑ la⭑ spirit⭑·oj de⭑ la⭑ hom⭑·oj terur⭑·a lok⭑·o, kie la⭑ viv⭑·o ne⭑
ekzist⭑·as, kie absolut⭑·e reĝ⭑·as la⭑ mort⭑·o .
reĝ⭑·id·o
Fil⭑·o de⭑ reĝ⭑·o: est⭑·is iam⭑ reĝ⭑·id·o, kiu vol⭑·is edz⭑·iĝ·i kun⭑ reĝ⭑·id·in·o ;
budho en⭑ la⭑ sanskrit⁽⁺⁾·a signif⭑·as „vek⭑·iĝ·int·a“, [ĝi] est⭑·is la⭑
krom·nom⭑·o de⭑ la⭑ reĝ⭑·id·o (623-544 a.K.) .
reĝ⭑·id·in·o
Fi·lin⭑·o de⭑ reĝ⭑·o: en⭑ si⭑·a plen⭑·a ornam⭑·o est⭑·as intern⭑·e la⭑ reĝ⭑·id·in·o,
el⭑ or⭑·a teks⭑·aĵ·o est⭑·as ŝi⭑·a vest⭑·o ; ĉar⭑ la⭑ pli⭑ aĝ⭑·aj fil⭑·oj de⭑ l'⭑
faraon⁽⁺⁾·o, nask⭑·it·aj de⭑ la⭑ reĝ⭑·id·in·o de⭑ , pro⭑ ne·klar⭑·ig·ebl·a
sorĉ⭑·o est⭑·is posed⭑·at·aj de⭑ mal·bon⭑·a spirit⭑·o ; mi edz⭑·in·ig·is al⭑ mi
tri⭑ reĝ⭑·id·in·ojn de⭑ orient⭑·aj regn⭑·oj ; sur⭑ la⭑ balkon¹·oj star⭑·is
reĝ⭑·id·in·oj, kaj⭑ ĉiu·j ili est⭑·is mal·grand⭑·aj knab⭑·in·oj, kiu·jn
tre⭑ bon⭑·e kon⭑·is ; pro⭑ la⭑ reĝ⭑·id·in·a natur⭑·o de⭑
, ili tim⭑·as ŝi·n mort⭑·ig·i .
re·ĝin²·o
1.
Vir⭑·in·o, kiu reĝ⭑·as: la⭑ re·ĝin²·o de⭑ aŭd⭑·is la⭑ fam⭑·on pri⭑
Salomon⁽⁺⁾·o ; la⭑ re·ĝin²·o de⭑ la⭑ fe⭑-in⭑·oj .
2.
La⭑ edz⭑·in·o de⭑ reĝ⭑·o: la⭑ reĝ⭑·o ek·am⭑·is Ester⁽⁺⁾·on […] kaj⭑ far⭑·is ŝi·n
re·ĝin²·o ; la⭑ reĝ⭑·o kaj⭑ la⭑ re·ĝin²·o sid⭑·is ĉe⭑ la⭑ maten⭑-manĝ⭑·o ; la⭑
re·ĝin²·o du⭑·on-kuŝ⭑·is sur⭑ divan²·o inter⭑ mol⭑·aj kusen⭑·oj .
3.
Ŝak⭑-pec⭑·o, kiu mov⭑·iĝ·as kiel⭑ kurier⭑·o kaj⭑ kiel⭑ tur⭑·o: ŝak⭑·o de⭑ frenez⭑·a
re·ĝin²·o . {dam⭑·o^2}
4.
{Lud⭑-kart⭑·o} figur⭑·ant·a re·ĝin²·on: la⭑ malic⭑·a re·ĝin²·o de⭑ ker⭑·o ; reĝ⭑·o,
re·ĝin²·o, fant⁽⁺⁾·o valor⭑·as po⭑ 10 poent⭑·ojn . {dam⭑·o^3} {ĵoker⁽⁺⁾·o} , {as⭑·o}
, {reĝ⭑·o} , {fant⁽⁺⁾·o} {figur⭑·o}
reĝ⭑·ism·o
Politik¹·a reĝim³·o de⭑ regn⭑·o kies⭑ suveren⁽⁺⁾·o reĝ⭑·as, form⭑·o de⭑
{monark⁸·ism·o} ; {rojalism⁽⁺⁾·o} : la⭑ batal⭑·o de⭑ la⭑ german⭑·a, apart⭑·e de⭑
la⭑ prus⁽⁺⁾·a burĝ⭑·ar·o kontraŭ⭑ la⭑ feŭd²·ist·oj kaj⭑ la⭑ absolut⭑·a reĝ⭑·ism·o,
unu⭑+vort⭑·e la⭑ liberal²·a mov⭑·ad·o, pli·serioz⭑·iĝ·is .
reĝ⭑-land⭑·o, reĝ⭑·uj·o
Regn⭑·o reg⭑·at·a de⭑ reĝ⭑·o: la⭑ reĝ⭑-land⭑·o de⭑ la⭑ roz⭑·oj (Pers⁽⁺⁾·uj·o); mi
salut⭑·as la⭑ saks⁽⁺⁾·an reĝ⭑-land⭑·on, kiu […] aranĝ⭑·is bel⭑·an akcept⭑·on ; en⭑
la⭑ nord⭑·o li (imperi⭑·estr·o ) konker⁴·is la⭑ reĝ⭑·uj·ojn
kaj⭑ de⭑ Kit⁽⁺⁾·o .
Karl⁽⁺⁾·o-reĝ⭑·o
La⭑ urb⭑·o en⭑ la⭑ belg⁸·a provinc⭑·o {Henegovi⁽⁺⁾·o} , ĉe⭑ la⭑
bord⭑·o de⭑ la⭑ river⭑·o {Sambr⁽⁺⁾·o} (4°29'E, 50°25'N): al·log⭑·aj fest⭑·oj,
organiz¹·ot·aj de⭑ la⭑ Karl⁽⁺⁾·o-reĝ⭑·a grup⭑·o ; butik⭑·ist·o el⭑ Karl⁽⁺⁾·o-reĝ⭑·o en⭑ la⭑
sud⭑·o de⭑ Belgi⁽⁺⁾·o fiks¹·is ŝtel⭑·int·on al⭑ lantern⭑·a fost⭑·o .
Rim.: Tia laŭ·vort⭑·a traduk⭑·o de⭑ lok⭑-nom⭑·o kontraŭ⭑·as al⭑ la⭑ regul⭑·oj 11
kaj⭑ 15 de⭑ la⭑ Fundament⭑·a Gramatik⭑·o. Ja⭑ ne⭑ tem⭑·as pri⭑ reĝ⭑·o, sed⭑ pri⭑
plur⁴·aj urb⭑·oj (kun⭑ mal·sam⭑·aj prononc³·oj de⭑ _Ch_). Pli⭑ taŭg⭑·aj
esperant⭑·ig·oj est⭑·as „Ĉar²-le⁽⁺⁾-roj⁽⁺⁾·o“ (por⭑ la⭑ urb⭑·oj nom⭑·at·aj
angl⭑·a+manier⭑·e): regul⭑·aj flug⭑·oj de⭑ Pariz⭑·o, Amsterdam⁽⁺⁾·o, Ĉar²-le⁽⁺⁾-roj⁽⁺⁾·o ;
kaj⭑ resp. „ “ (por⭑ la⭑ urb⭑·oj en⭑ region⭑·oj
franc⭑+lingv⭑·aj).
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.142 2023/12/29 07:23:37 ]
__________________________________________________________________