vidu ankaŭ la klarigojn
riĉ⭑·/·a
riĉ⭑·a
1.
Posed⭑·ant·a mult⭑·ajn hav⭑·aĵ·ojn, mult⭑·an mon⭑·on, mult⭑·ajn bien⭑·ojn: Abram
est⭑·is tre⭑ riĉ⭑·a je⭑ brut⭑·oj, arĝent⭑·o, kaj⭑ or⭑·o ; tiu hom⭑·o far⭑·iĝ·is
ekster·ordinar⭑·e riĉ⭑·a, kaj⭑ li hav⭑·is mult⭑·e da⭑ brut⭑·oj kaj⭑ sklav⭑-in⭑·ojn
kaj⭑ sklav⭑·ojn kaj⭑ kamel⭑·ojn kaj⭑ azen⭑·ojn ; unu⭑ ŝajn⭑·ig·as si·n riĉ⭑·a,
hav⭑·ant·e nenio·n, ali⭑·a ŝajn⭑·ig·as si·n mal·riĉ⭑·a, hav⭑·ant·e grand⭑·an
riĉ⭑·ec·on ; kvankam⭑ vi est⭑·as riĉ⭑·a, mi dub⭑·as, ĉu⭑ vi est⭑·as feliĉ⭑·a ;
la⭑ plej⭑ riĉ⭑·a land⭑·o de⭑ la⭑ mond⭑·o . {hav⭑·i^2} , {posed⭑·i}
2.
Hav⭑·ant·a mult⭑·e da⭑ io ajn⭑: li est⭑·as riĉ⭑·a je⭑ sci⭑·o kaj⭑ spert⭑·o;
literatur⭑·o kun⭑ riĉ⭑·aj proviz⭑·oj da⭑ divers⭑·aj pens⭑·oj ; riĉ⭑·a lingv⭑·o
(da⭑ esprim⭑·oj); princip⭑·o riĉ⭑·a je⭑ konsekvenc⭑·oj; riĉ⭑·a je⭑ esper⭑·oj,
je⭑ promes⭑·oj; ili⭑·a anim⭑·o est⭑·os kiel⭑ akv⭑·o-riĉ⭑·a ĝarden⭑·o ; Kaliforni⁽⁺⁾·o
aparten⭑·as al⭑ la⭑ lok⭑·oj tre⭑ riĉ⭑·aj kiel⭑ per⭑ mineral¹·oj, tiel⭑ ankaŭ⭑
per⭑ produkt⭑·aĵ·oj de⭑ la⭑ regn⭑·o kresk⭑·aĵ·a .
3.
Mult⭑+valor⭑·a, konven⭑·a por⭑ riĉ⭑·a hom⭑·o: Mart⭑·a ĵet⭑·is ĉirkaŭ·rigard⭑·on
sur⭑ la⭑ riĉ⭑·ajn vest⭑·ojn de⭑ la⭑ vir⭑·in·o ; ŝi vid⭑·is unu⭑ sinjor⭑·in·on,
tre⭑ riĉ⭑·e vest⭑·it·an ; [li] aĉet⭑·is por⭑ ŝi riĉ⭑·an bien⭑·on en⭑ la⭑
ĉirkaŭ·aĵ⭑·oj de⭑ Pariz⭑·o ; mi est⭑·is ĉambr⭑·ist·in·o en⭑ riĉ⭑·aj dom⭑·oj ;
grand⭑·a, mod⭑·a kaj⭑ riĉ⭑·a magazen⭑·o ; plen⭑·e ŝarĝ⭑·it·aj per⭑ riĉ⭑·aj akir⭑·oj
. {kar⭑·a^3} , {luks⭑·a} , {mult⭑·e~kost⭑·a} , {mult⭑+valor⭑·a}
4.
Mult⭑+nombr⭑·a, abund³·a: riĉ⭑·a hav⭑·o ; riĉ⭑·a mebl⭑·ar·o; riĉ⭑·a spert⭑·o; tiu·j
sem⭑·oj al·port⭑·is riĉ⭑·an rikolt⭑·on ; stud¹·ad·o, […] por⭑ don⭑·i riĉ⭑·ajn
frukt⭑·ojn, bezon⭑·as trankvil⭑·ec·on ; vest⭑·o […] kun⭑ riĉ⭑·a garnitur²·o da⭑
krem⭑+kolor⭑·aj punt⭑·oj ; post⭑ dek⭑~kvin⭑ minut⭑·oj aper⭑·is riĉ⭑·a ŝvit⭑·ad·o,
la⭑ infan⭑·o fal⭑·is en⭑ san⭑·an dorm⭑·on kaj⭑ pov⭑·is de·nov⭑·e liber⭑·e spir⭑·i .
{abund³·a} , {mal·mank⭑·a} , {super·ŝut⭑·i}
riĉ⭑·o
Stat⭑·o de⭑ abund³·o da⭑ mon⭑·o, da⭑ hav⭑·aĵ·oj aŭ⭑ da⭑ ajn⭑·a en·hav⭑·o: feliĉ⭑·o
kaj⭑ riĉ⭑·o envi⭑·on el·vok⭑·as ; ne⭑ help⭑·os riĉ⭑·o en⭑ la⭑ tag⭑·o de⭑ koler⭑·o ;
alt⭑+anim⭑·a knab⭑·in·o propon⭑·as al⭑ li si⭑·an tut⭑·an riĉ⭑·on da⭑ […] am⭑·o . la⭑
iam⭑·a ĉef·ministr¹·o de⭑ Liban⁸·o, al⭑-har⭑-ir⭑·i, […] far⭑·iĝ·is milion⭑·ul·o,
sed⭑ li⭑·aj riĉ⭑·oj ne⭑ rest⭑·is en⭑ Liban⁸·o kaj⭑ la⭑ land⭑·o apenaŭ⭑ profit⭑·is
de⭑ li⭑·aj projekt⭑·oj ; spirit⭑·a riĉ⭑·o ne⭑ akir⭑·ebl·as en⭑ kurs¹·ej·o aŭ⭑ sur⭑
foir⭑·eg·o . {poŝ⭑·o ^2}
riĉ⭑·aĵ·o
Tre⭑ valor⭑·a hav⭑·aĵ·o: da⭑ mon⭑·o kaj⭑ riĉ⭑·aĵ·o mi liver⭑·os al⭑ vi tiom⭑,
kiom⭑ vi pov⭑·os port⭑·i ; ŝi posed⭑·as dek⭑ kvin⭑ mil⭑·ojn, grand⭑·an
riĉ⭑·aĵ·on ; kun⭑ grand⭑·a riĉ⭑·aĵ·o vi re·ir⭑·as nun⭑ al⭑ vi⭑·aj tend⭑·oj, kaj⭑
kun⭑ tre⭑ grand⭑·a brut⭑·ar·o, kun⭑ arĝent⭑·o kaj⭑ kun⭑ or⭑·o kaj⭑ kun⭑ kupr⭑·o
kaj⭑ kun⭑ fer⭑·o, kaj⭑ kun⭑ tre⭑ mult⭑·e da⭑ vest⭑·oj ; la⭑ arb⭑·oj port⭑·os
si⭑·ajn frukt⭑·ojn, la⭑ fi·garb⭑·o kaj⭑ vin⭑-ber⭑·uj·o don⭑·os si⭑·an riĉ⭑·aĵ·on ;
ili nutr⭑·as si·n per⭑ la⭑ riĉ⭑·aĵ·o de⭑ la⭑ mar⭑·o ; kelk⭑·aj form⭑·oj, kiu·j
ŝajn⭑·is al⭑ mi riĉ⭑·aĵ·o, montr⭑·iĝ·is nun⭑ en⭑ la⭑ praktik⭑·o sen·bezon⭑·a
balast¹·o, tiel⭑ ekzempl⭑·e mi dev⭑·is for·ĵet⭑·i kelk⭑·ajn ne·bezon⭑·ajn
sufiks⭑·ojn .
riĉ⭑·ec·o
{Riĉ⭑·o} : la⭑ riĉ⭑·ec·o de⭑ tiu ĉi⭑ hom⭑·o est⭑·as grand⭑·a ; la⭑ reĝ⭑·o
Salomon⁽⁺⁾·o super⭑·is ĉiu·jn reĝ⭑·ojn de⭑ la⭑ ter⭑·o per⭑ riĉ⭑·ec·o kaj⭑ per⭑
saĝ⭑·ec·o ; kontent⭑·ec·o est⭑·as pli⭑ bon⭑·a ol⭑ riĉ⭑·ec·o ; riĉ⭑·ec·o est⭑·as
frat⭑·o de⭑ fier⭑·ec·o ; [li] parol⭑·is pri⭑ la⭑ kolor⭑-riĉ⭑·ec·o de⭑ Ital⁸·uj·o ;
en⭑ divers⭑·ec·o trov⭑·iĝ·as kultur¹·a riĉ⭑·ec·o .
riĉ⭑·ig·i
(tr)
Abund³·e hav⭑·ig·i valor⭑·aĵ·ojn, en·hav⭑·on: mal·diligent⭑·a man⭑·o mal·riĉ⭑·ig·as,
sed⭑ man⭑·o de⭑ diligent⭑·ul·oj riĉ⭑·ig·as ; se⭑ li·n favor⭑·os la⭑ sort⭑·o, li
pov⭑·as trov⭑·i ofic⭑·on, kiu riĉ⭑·ig·os li·n ; mult⭑·aj politik¹·ist·oj
sukces⭑·as si·n eg⭑·e riĉ⭑·ig·i ; riĉ⭑·ig·i si⭑·ajn sci⭑·ojn ; riĉ⭑·ig·ad·i la⭑
lingv⭑·on per⭑ nov⭑·aj vort⭑·oj .
riĉ⭑·iĝ·i
(ntr)
Ek·hav⭑·i pli⭑ da⭑ mon⭑·o, da⭑ valor⭑·aĵ·oj, da⭑ en·hav⭑·o: kiu fru⭑·e lev⭑·iĝ·as,
facil⭑·e riĉ⭑·iĝ·as ; per⭑ honest⭑·a viv⭑·o est⭑·as tre⭑ mal·facil⭑·e riĉ⭑·iĝ·i ;
de⭑ leg⭑·ad·o sen⭑ atent⭑·o ne⭑ riĉ⭑·iĝ·as la⭑ prudent⭑·o ; ni⭑·a lingv⭑·o hav⭑·os
la⭑ plen⭑·an ebl⭑·on […] konstant⭑·e riĉ⭑·iĝ·ad·i .
riĉ⭑·ul·o
Hom⭑·o kiu hav⭑·as mult⭑·an mon⭑·on, mult⭑·ajn posed⭑·aĵ·ojn: la⭑ riĉ⭑·ul·o hav⭑·as
mult⭑·e da⭑ mon⭑·o ; la⭑ riĉ⭑·ul·o hav⭑·is tre⭑ mult⭑·e da⭑ ŝaf⭑·oj kaj⭑ da⭑ bov⭑·oj
; mon⭑·o flu⭑·as al⭑ riĉ⭑·ul·o, bat⭑·oj al⭑ mal·riĉ⭑·ul·o ; est⭑·as pli⭑ facil⭑·e
por⭑ kamel⭑·o ir⭑·i tra⭑ tru⭑·et·on de⭑ kudr⭑·il·o, ol⭑ por⭑ riĉ⭑·ul·o en·ir⭑·i en⭑ la⭑
regn⭑·on de⭑ Di⭑·o ; la⭑ sub·aĉet⭑·ad·o de⭑ aŭtoritat⭑·oj est⭑·is kutim⭑·a
princip⭑·o inter⭑ la⭑ riĉ⭑·ul·oj de⭑ la⭑ epok⭑·o .
mal·riĉ⭑·a
1.
Posed⭑·ant·a mal·mult⭑·e da⭑ valor⭑·a hav⭑·aĵ·o: mal·riĉ⭑·a vilaĝ⭑·a vir⭑·in·o ; mi
est⭑·as mizer⭑·a kaj⭑ mal·riĉ⭑·a ; plej⭑ mal·riĉ⭑·a almoz⭑·ul·o ; li hav⭑·is
bel⭑·eg·ajn long⭑·ajn har⭑·ojn, sed⭑ mal·riĉ⭑·ajn vest⭑·ojn ; mal·riĉ⭑·a urb⭑·an·a
dom⭑·o ; mal·riĉ⭑·a kiel⭑ mus⭑·o preĝ⭑·ej·a . {sen·mon⭑·a}
2.
Posed⭑·ant·a mal·mult⭑·e da⭑ io ajn⭑: feliĉ⭑·aj est⭑·as la⭑ mal·riĉ⭑·aj en⭑
spirit⭑·o ; kultur¹·e kaj⭑ soci³·e […] mal·riĉ⭑·a ; [li] plend⭑·as pri⭑ la⭑
aktual⁴·a stat⭑·o de⭑ la⭑ fak⭑·a lingv⭑·o, kiu laŭ⭑ li mal·riĉ⭑·as kompar⭑·e kun⭑
la⭑ poezi¹·a .
mal·riĉ⭑·o
Mal·abund³·o, mank⭑·o je⭑ mon⭑·o, hav⭑·aĵ·oj, en·hav⭑·o: pere⭑·o por⭑ la⭑
mal·riĉ⭑·ul·oj est⭑·as ili⭑·a mal·riĉ⭑·o ; oni sent⭑·as tia·n mank⭑·on kaj⭑
mal·riĉ⭑·on, se⭑ neniu io·n dir⭑·as ĉe·tomb⭑·e ; sen·kler⭑·aj hom⭑·oj pov⭑·as nur⭑
mal·bon⭑·e kaj⭑ rand⭑·e part⭑·o-pren⭑·i soci³·an viv⭑·on: ili ne⭑ pov⭑·as defend⭑·i
si⭑·ajn rajt⭑·ojn kaj⭑ plej⭑ oft⭑·e rest⭑·as en⭑ sen·el·ir⭑·a mal·riĉ⭑·o .
mal·riĉ⭑·ec·o
{Mal·riĉ⭑·o} : li⭑·a sort⭑·o est⭑·is spert⭑·i mal·sat⭑·on kaj⭑ mal·varm⭑·on, la⭑
prem⭑·on kaj⭑ mizer⭑·on de⭑ mal·riĉ⭑·ec·o ; bon⭑+klas⭑·aj hom⭑·oj, kiu·j fal⭑·is en⭑
mal·riĉ⭑·ec·on ; mal·riĉ⭑·ec·o ne⭑ est⭑·as mal·virt⭑·o .
mal·riĉ⭑·ig·i
(tr)
Part⭑·e aŭ⭑ tut⭑·e sen·ig⭑·i je⭑ hav⭑·aĵ·oj, je⭑ en·hav⭑·o: don⭑·ad·o de⭑ almoz⭑·oj
neniam⭑ mal·riĉ⭑·ig·as ; inflaci⁹·eg·o mal·riĉ⭑·ig·is la⭑ popol⭑·on kaj⭑ la⭑
politik¹·a sistem⭑·o est⭑·is ne·stabil⁹·a ; la⭑ mal·aper⭑·o de⭑ iu ajn⭑ lingv⭑·o
mal·riĉ⭑·ig·as – kultur¹·e kaj⭑ eĉ⭑ scienc⭑·e – la⭑ hom⭑·ar·on . {sen·hav⭑·ig·i}
mal·riĉ⭑·iĝ·i
(ntr)
Ek·hav⭑·i mal·pli⭑ da⭑ mon⭑·o, da⭑ valor⭑·aĵ·oj, da⭑ en·hav⭑·o: se⭑ vi⭑·a frat⭑·o
mal·riĉ⭑·iĝ·os kaj⭑ li⭑·a brak⭑·o mal·fort⭑·iĝ·os apud⭑ vi, tiam⭑ sub·ten⭑·u li·n ;
Emi⭑·nj·on la⭑ onkl⭑·in·o […] pel⭑·is al⭑ labor⭑·ad·o tuj⭑ kiam⭑ ili mal·riĉ⭑·iĝ·is
. {sen·hav⭑·iĝ·i}
mal·riĉ⭑·ul·o
Hom⭑·o, kiu ne⭑ hav⭑·as sufiĉ⭑·an mon⭑·on, sufiĉ⭑·an hav⭑·aĵ·on: la⭑ mal·riĉ⭑·ul·o
hav⭑·is nenio·n, krom⭑ unu⭑ mal·grand⭑·a ŝaf⭑·et·o, kiu·n li aĉet⭑·is kaj⭑
nutr⭑·is ; vend⭑·u ĉio·n, kio·n vi posed⭑·as, kaj⭑ dis·don⭑·u al⭑ mal·riĉ⭑·ul·oj
; mal·riĉ⭑·ul·o parenc⭑·ojn ne⭑ hav⭑·as .
nov⭑~riĉ⭑·ul·o
Hom⭑·o rapid⭑·e riĉ⭑·iĝ·int·a, oft⭑·e rigard⭑·at·a kiel⭑ ne·konven⭑·e arog⁽⁺⁾·em·a aŭ⭑
el·montr⭑·em·a: ni li·n suspekt⭑·as pri⭑ nov⭑~riĉ⭑·ul·a pozici¹·', ĉar⭑ [edz⭑·in·']
aspekt¹·as kiel⭑ juvel⭑-ekspozici⭑·' ; konversaci³·i kun⭑ an⭑·oj de⭑ la⭑ alt⭑·a
soci³·o – ne⭑ la⭑ kresk⭑·ant·a soci³·o de⭑ nov⭑~riĉ⭑·ul·oj, sed⭑ la⭑ antikv⭑·a
aristokrat¹·ar·o de⭑ angl⭑·a de·ven⭑·o ; la⭑ nov⭑·a konstituci²·o ne⭑
kontent⭑·ig·is la⭑ nov⭑~riĉ⭑·ul·ojn: daŭr⭑·e la⭑ ekonomi¹·a sistem⭑·o ne⭑ ebl⭑·ig·is
liber⭑·an plu·invest⁽⁺⁾·ad·on kaj⭑ pli·riĉ⭑·ig·ad·on . {parvenu⁽⁺⁾·o}
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.135 2023/12/12 20:10:27 ]
__________________________________________________________________