vidu ankaŭ la klarigojn
rilat⭑·/·i
rilat⭑·i
(ntr)
1.
Hav⭑·i inter⭑ si lig⭑·it·ec·on kaj⭑ kondut⭑·--reciprok⭑·ec·on: ili ambaŭ⭑
intim⭑·e (inter⭑)rilat⭑·as; ek·rilat⭑·i, rilat⭑·iĝ·i kun⭑ iu; la⭑ Jud³·oj ne⭑
inter·rilat⭑·as kun⭑ la⭑ Samari⁽⁺⁾·an·oj ; la⭑ egipt⁽⁺⁾·a reg⭑·ist·ar·o amik⭑·e
rilat⭑·is al⭑ la⭑ pilgrim¹·oj, kiu·j al·port⭑·is al⭑ ĝi grand⭑·ajn en·spez⭑·ojn
; mank⭑·as al⭑ nun⭑·aj ge·jun⭑·ul·oj spert⭑·o grup⭑·e lud⭑·i: ili mal·facil⭑·e
rilat⭑·as kun⭑ ali⭑·aj hom⭑·oj . {ek·kon⭑·i} , {amik⭑·iĝ·i} .
2.
Hav⭑·i inter⭑ si ia·n ajn⭑ lig⭑·it·ec·on aŭ⭑ inter·efik⭑·on: mi ne⭑ pov⭑·as
kompren⭑·i kiel⭑ vi⭑·a konklud⭑·o rilat⭑·as kun⭑ vi⭑·aj premis²·oj; ten⭑·u la⭑
vizi⁶·on sekret⭑·e, ĉar⭑ ĝi rilat⭑·as temp⭑·on mal·proksim⭑·an ; ni⭑·a rakont⭑·o
rilat⭑·as la⭑ XI-an jar⭑-cent⭑·on antaŭ⭑ Krist⭑·o ; la⭑ prefiks⭑·o „ge“
rilat⭑·as ne⭑ sol⭑·e al⭑ du⭑ person⭑·oj, sed⭑ ĝi pov⭑·as rilat⭑·i ankaŭ⭑ al⭑
mult⭑·aj person⭑·oj ; en⭑ Esperant⭑·o la⭑ adverb⭑·a particip⭑·o ĉiam⭑ rilat⭑·as
la⭑ subjekt⭑·on de⭑ la⭑ ĉef⭑·a propozici²·o ; mi⭑·a pan⭑·--don⭑·a labor⭑·o rilat⭑·as
plej⭑+part⭑·e al⭑ komput⁹·ad·o kaj⭑ inform¹·aj teknologi⁽⁺⁾·oj .
3.
Iel⭑ juĝ⭑·i pri⭑ io; konsider⭑·i de⭑ ia⭑ vid⭑-punkt⭑·o: tiu·j, kiu·j prov⭑·is
rilat⭑·i al⭑ ni⭑·a ide⭑·o serioz⭑·e kaj⭑ kun⭑ juĝ⭑·o mem·star⭑·a ; ni sci⭑·as, ke⭑
vi kutim⭑·as rilat⭑·i kun⭑ estim⭑·o nur⭑ al⭑ tia·j argument⭑·oj, kiu·j est⭑·as
plen⭑·ig·it·aj per⭑ mult⭑·o da⭑ cit⭑·at·oj .
4.
Est⭑·i tiom⭑+foj⭑·e pli⭑ grand⭑·a ol⭑ ali⭑·a kvant⭑·o, kiom⭑ tri⭑·a kvant⭑·o est⭑·as
pli⭑ grand⭑·a ol⭑ kvar⭑·a: 20 rilat⭑·as al⭑ 5, kiel⭑ 8 al⭑ 2. {proporci¹·o}
rilat⭑·o
1.
Lig⭑·it·ec·o kaj⭑ reciprok⭑·a kondut⭑·o inter⭑ du⭑ aŭ⭑ plur⁴·aj person⭑·oj,
{inter·rilat⭑·o} : la⭑ rilat⭑·oj inter⭑ edz⭑·o kaj⭑ li⭑·a edz⭑·in·o, inter⭑
patr⭑·o kaj⭑ li⭑·a fi·lin⭑·o ; ni rest⭑·os en⭑ intim⭑·a rilat⭑·o kun⭑ ili […] ni
reciprok⭑·e divid⭑·os inter⭑ ni mal·ĝoj⭑·on kaj⭑ ĝoj⭑·on ; kor⭑·e bon⭑·a ŝi
est⭑·is en⭑ rilat⭑·o al⭑ li ; vi est⭑·is iam⭑ en⭑ amik⭑·aj rilat⭑·oj kun⭑ mi⭑·a
edz⭑·o ; la⭑ ekonomi¹·aj rilat⭑·oj inter⭑ la⭑ okcident⭑·aj kaj⭑ orient⭑·aj
land⭑·oj. {kontakt¹·o} , {komunik⭑·iĝ·o} .
2.
Ia⭑ ajn⭑ lig⭑·it·ec·o aŭ⭑ inter·efik⭑·o inter⭑ du⭑ aŭ⭑ plur⁴·aj afer⭑·oj: est⭑·as
neniu logik¹·a rilat⭑·o inter⭑ ambaŭ⭑ ide⭑·oj; kia est⭑·as la⭑ rilat⭑·o de⭑ ĉi⭑
tiu·j du⭑ fakt¹·oj ? la⭑ elekt⭑·o de⭑ solidar¹·ec·a sin⁸-ten⭑·o dum⭑ konflikt²·oj
hav⭑·as evident¹·e nenia·n rilat⭑·on kun⭑ „gen⁹·oj“ ; kiam⭑ la⭑ prepozici⭑·a
rilat⭑·o inter⭑ du⭑ vort⭑·oj est⭑·as ne⭑ klar⭑·a, ni pov⭑·as uz⭑·i la⭑
prepozici⭑·on „je⭑“ .
3.
Juĝ⭑-manier⭑·o de⭑ iu pri⭑ io; vid⭑-punkt⭑·o: mi⭑·a rilat⭑·o al⭑ tiu aŭ⭑ ali⭑·a
politik¹·a aŭ⭑ religi⭑·a demand⭑·o ; Esperant⭑·o est⭑·as nenies⭑ propr⭑·aĵ·o,
nek⭑ en⭑ rilat⭑·o material⭑·a, nek⭑ en⭑ rilat⭑·o moral¹·a ; en⭑ ĉi⭑ tiu rilat⭑·o
ŝi est⭑·as absolut⭑·e ne·ced⭑·em·a ; ŝi est⭑·as en⭑ ĉiu rilat⭑·o majstr⭑-in⭑·o ;
en⭑ cert⭑·a rilat⭑·o por⭑ mi efektiv⭑·e komenc⭑·iĝ·is nov⭑·a viv⭑·o ; ebl⭑·e mi
est⭑·as iom⭑ tro⭑ postul⭑·em·a en⭑ tiu rilat⭑·o .
4.
a)
Nombr⭑·o, kiu montr⭑·as, kiom⭑+foj⭑·e iu kvant⭑·o est⭑·as pli⭑ grand⭑·a
ol⭑ ali⭑·a: la⭑ rilat⭑·o de⭑ al⭑ est⭑·as ; la⭑ rilat⭑·o
eŭro/dolaro kresk⭑·os de·nov⭑·e al⭑ inter⭑ 1,10 kaj⭑ 1,15 .
{kvocient²·o} .
Rim.: Bricard nom⭑·is tio·n „raport⭑·o“, sed⭑ tiu uz⭑·o, ne⭑ tre⭑
kongru⁽⁺⁾·a kun⭑ la⭑ baz¹·a senc⭑·o de⭑ la⭑ radik⭑·o, ne⭑ dis·vast⭑·iĝ·is.
b)
(de⭑ ar⭑·o al⭑ ar⭑·o ) {Sub·ar⭑·o} de⭑ la⭑ {kartezi⁽⁺⁾·a produt⁽⁺⁾·o}
. {bild¹·ig·o;} {grafe⁽⁺⁾·o.}
Rim.: Iam⭑ oni nom⭑·is „rilat⭑·o“ nur⭑ la⭑ rilat⭑·ojn de⭑ iu ar⭑·o al⭑
ĝi mem⭑ (nun⭑: „ {intern⭑·a rilat⭑·o} “) kaj⭑ tiu+senc⭑·e difin⭑·as
ĝi·n la⭑ cit⭑·it·a font⭑·o, sed⭑ okaz⭑·is vast⭑·ig·o de⭑ la⭑ noci⁽⁺⁾·o,
vid⭑·ebl·a ekz-e en⭑ . La⭑ ĉi⭑-supr⭑·a difin⭑·o pli⭑ preciz⭑·e
koncern⭑·as la⭑ „du⭑+argument⭑·ajn rilat⭑·ojn“, sed⭑ ebl⭑·as difin⭑·i
ankaŭ⭑ „ {n-argumentajn rilat⭑·ojn} “.
Rim.: La⭑ matematik¹·an noci⁽⁺⁾·on rilat⭑·o pov⭑·as ilustr¹·i ĉiu+tag⭑·aj
rilat⭑·oj de⭑ la⭑ tip¹·o: „ est⭑·as frat⭑·o de⭑ “, „
est⭑·as pli⭑ aĝ⭑·a ol⭑ “... Anstataŭ⭑ dir⭑·i „
aparten⭑·as al⭑ rilat⭑·o “, oni dir⭑·as „ est⭑·as en⭑
-rilat⭑·o kun⭑ “ kaj⭑ oni skrib⭑·as . La⭑ sam⭑·a noci⁽⁺⁾·o
serv⭑·as ankaŭ⭑ por⭑ pri·skrib⭑·i la⭑ situaci⭑·on, kiam⭑ al⭑ unu⭑
objekt⭑·o oni asoci¹·as unu⭑ aŭ⭑ plur⁴·ajn ali⭑·ajn. Do⭑ ĝi est⭑·as tre⭑
oportun⭑·a por⭑ for·mal·ig⭑·i {funkci¹·ojn} unu⭑- aŭ⭑ plur⁴·-~senc⭑·ajn.
c)
{homoteti⁽⁺⁾·o} , {simil⭑·ec·o} .
rilat⭑·a
Kiu rilat⭑·as, est⭑·as iel⭑ lig⭑·it·a al⭑ menci³·it·a afer⭑·o: la⭑ ŝton⭑+ĵet⭑·ist·oj
ne⭑ vid⭑·is plu⭑ la⭑ mal·amik⭑·ojn kaj⭑ far⭑·iĝ·is rilat⭑·a silent⭑·o, en⭑ kiu
son⭑·is nur⭑ la⭑ ĝem⭑·oj kaj⭑ plor⭑·oj de⭑ la⭑ vunditaj batal⭑·ist·oj ; la⭑
bulten⁵·o […] dispon⭑·ig·os mult⭑·ajn ali⭑·ajn inform¹·ojn por⭑
universitat⭑·an·oj kaj⭑ ĉiu·j, kiu·j interes⭑·iĝ·as pri⭑ interlingvistik⁽⁺⁾·o
kaj⭑ rilat⭑·aj kamp⭑·oj ; la⭑ organiz¹·aĵ·o Psikolog²·oj de⭑ la⭑ Mond⭑·o (PDM)
est⭑·as fond⭑·it·a por⭑ […] person⭑·oj, kiu·j dezir⭑·as konsult³·i por⭑ solv⭑·i
problem¹·ojn, kiu·jn star⭑·ig·as ili⭑·a mens³·a kaj⭑ rilat⭑·a viv⭑·o ; [la⭑]
demand⭑·o pri⭑ tio, kiom⭑ mult⭑·e da⭑ lingv⭑·oj hom⭑·o pov⭑·as lern⭑·i [est⭑·as]
demand⭑·o rilat⭑·a ne⭑ nur⭑ al⭑ kogn⁽⁺⁾·o kaj⭑ sin⁸-dediĉ⭑·o, sed⭑ ankaŭ⭑ al⭑ mon⭑·o
; pastr⭑·o est⭑·as pet⭑·at·a ankaŭ⭑ kaj⭑ precip⭑·e pri⭑ afer⭑·oj ne⭑ rilat⭑·aj al⭑
si⭑·a task¹·o ; ni ricev⭑·as vort⭑·ojn demand⭑·ajn aŭ⭑ rilat⭑·ajn: kia, kial⭑,
kiam⭑, kie, kiel⭑, kies⭑, kio, kiom⭑, kiu ; profesor¹·o el⭑
Lejpcigo el·kalkul⭑·is la⭑ rilat⭑·an nombr⭑·on de⭑ la⭑ vir⭑·oj kaj⭑ vir⭑·in·oj
en⭑ Eŭrop⭑·o, montr⭑·iĝ·as, ke⭑ […] si·n trov⭑·as 4 1/2 milion⭑·oj pli⭑ da⭑
vir⭑·in·oj, ol⭑ da⭑ vir⭑·oj ; ne⭑ mal·alt⭑·iĝ·is la⭑ rilat⭑·a valor⭑·o de⭑ en⭑·o
kontraŭ⭑ uson⁹·a dolar¹·o ; mi ver⭑·e bezon⭑·us rilat⭑·an dat⭑·um+baz¹·an
program¹·on . {analog¹⁹²³·a} , {koncern⭑·a} , {parenc⭑·a} , {proksim⭑·a} ,
{simil⭑·a}
rilat⭑·e al⭑, rilat⭑·e ...-n
(prepozici⭑·aĵ·o)
{Pri⭑} , en⭑ rilat⭑·o al⭑, laŭ⭑ vid⭑-punkt⭑·o de⭑, {koncern⭑·e al⭑} : est⭑·u
sin⁸+gard⭑·aj rilat⭑·e al⭑ ĉi⭑ tiu·j hom⭑·oj pri⭑ tio, kio·n vi cel⭑·as far⭑·i ;
rilat⭑·e al⭑ la⭑ afer⭑·oj, pri⭑ kiu·j vi skrib⭑·is: […] ; ili ĉiu·j
kondut⭑·is tre⭑ serv⭑·em·e rilat⭑·e al⭑ ŝi ; mal·just⭑·aĵ·o rilat⭑·e vir⭑·in·on ;
mi pet⭑·as vi⭑·an pardon⭑·on pri⭑ la⭑ mal·bon⭑·aj pens⭑·oj, kiu·jn mi hav⭑·is
rilat⭑·e vi·n .
rilat⭑·ig·i
Kre⭑·i rilat⭑·on al⭑ iu aŭ⭑ io: [tio] pov⭑·as est⭑·i tre⭑ mal·bon⭑·a: sinjor⭑·o
la⭑ revizor³·o […] pov⭑·as rilat⭑·ig·i tio·n ĉi⭑ al⭑ si ; instinkt¹·e li tuj⭑
rilat⭑·ig·is la⭑ skrib⭑·aĵ·on kun⭑ la⭑ insult⭑·o ricev⭑·it·a en⭑ la⭑ dom⭑·o de⭑
si⭑·aj ŝajn⭑-amik⭑·oj ; komun⭑·a labor⭑·o rilat⭑·ig·as la⭑ hom⭑·ojn unu⭑ al⭑ la⭑
ali⭑·a ( {inter·ril⁽⁺⁾·at·ig·as} ) ; la⭑ omnibus¹·o […] rilat⭑·ig·as (
{inter·komunik⭑·ig·as} ) ĉiu·jn fiŝ⭑+kapt⭑·ist·ajn vilaĝ⭑·ojn ; plur⁴·aj
scienc⭑·ul·oj rilat⭑·ig·is la⭑ ek·est⭑·on de⭑ la⭑ lingv⭑·o al⭑ interjekci⭑·oj .
{asoci¹·i^2} , {lig⭑·i^3.a} {koncern⭑·i} , {kun·ig⭑·i} , {referenc³·i}
rilat⭑·ul·o
Person⭑·o kun⭑ kiu oni rilat⭑·as, mal·pli⭑ oft⭑·e aŭ⭑ konfid⭑·e ol⭑ {amik⭑·o}
aŭ⭑ {intim⭑·ul·o} : mi⭑·aj rilat⭑·ul·oj ne⭑ posed⭑·as Esperant⭑·on kaj⭑ mi
dev⭑·as aĉ¹·um·i per⭑ la⭑ Angl⭑·a aŭ⭑ la⭑ German⭑·a . {kon⭑·at·o} , {proksim⭑·ul·o}
rilat⭑·um·o
{Kvocient²·o^1} uz⭑·at·a por⭑ kompar⭑·i du⭑ nombr⭑·ojn kaj⭑ esprim⭑·i ili⭑·an
obl⭑·o-rilat⭑·on: la⭑ indic⁽⁺⁾·o de⭑ aglutin⁽⁺⁾·ec·o est⭑·as la⭑ rilat⭑·um·o de⭑ la⭑
aglutin⁽⁺⁾·aj konstru⭑·oj, , al⭑ la⭑ junt⁽⁺⁾·oj inter⭑ vort⭑-element¹·oj,
, do⭑ . {koeficient¹·o} , {kvocient²·o^1} , {proporci¹·o^2}
am⭑-rilat⭑·o
Daŭr⭑·a am⭑·a sent⭑·o kaj⭑ inter·rilat⭑·o inter⭑ hom⭑·oj; am⭑-lig⭑·o: „Sekret⭑·aj
sonet¹·oj“ de⭑ […] pri·trakt⭑·as normal¹·an, san⭑·an kaj⭑
feliĉ⭑·an am⭑-rilat⭑·on inter⭑ du⭑ ge·jun⭑·ul·oj .
ia+rilat⭑·e
En⭑ iu rilat⭑·o, en⭑ iu aspekt¹·o, ia+manier⭑·e, part⭑·e: tiu rad⭑·o-far⭑·ist·o
ia+rilat⭑·e est⭑·as ideal¹·ist·o ; est⭑·is ia+rilat⭑·e dorn⭑·a situaci⭑·o .
inter·rilat⭑·o
{Rilat⭑·o^1} : lig⭑·i, teks⭑·i inter·rilat⭑·ojn kun⭑ iu; laŭ⭑ la⭑ person⭑·oj,
kun⭑ kiu·j oni hav⭑·as inter·rilat⭑·ojn, est⭑·as difin⭑·at·a la⭑ propr⭑·a
valor⭑·o de⭑ hom⭑·o ; la⭑ pul⭑·o […] est⭑·is al·kutim⭑·iĝ·int·a al⭑ inter·rilat⭑·oj
kun⭑ hom⭑·oj ; tiu·j ĉi⭑ tiel⭑ divers⭑·a+spec⭑·aj plend⭑·oj tut⭑·e ne⭑ trov⭑·as
si·n en⭑ difin⭑·it·a inter·rilat⭑·o al⭑ la⭑ objektiv²·a stat⭑·o ; kia
inter·rilat⭑·o pov⭑·as est⭑·i inter⭑ vi⭑·aj vort⭑·oj kaj⭑ la⭑ situaci⭑·o, en⭑ kiu
mi trov⭑·iĝ·as kun⭑ dolor⭑·o de⭑ vidv⭑-in⭑·o, kun⭑ zorg⭑·oj de⭑ patr⭑·in·o ? mi⭑·aj
mal·nov⭑·aj kaj⭑ konstant⭑·aj inter·rilat⭑·oj kun⭑ ĉiu·j firm⭑·oj ĉi⭑-tie⭑·aj
don⭑·as al⭑ mi la⭑ ebl⭑·on trakt⭑·i la⭑ negoc⭑·ojn de⭑ mi⭑·aj mend⭑·ant·oj kun⭑ la⭑
tut⭑·a kompetent⭑·o dezir⭑·ind·a kaj⭑ per⭑ tia manier⭑·o, ke⭑ ili est⭑·u plen⭑·e
kontent⭑·aj .
inter·ril⁽⁺⁾·at·ig·i
(tr)
Star⭑·ig·i reciprok⭑·an rilat⭑·on inter⭑...: oni tra·bor⭑·as nov⭑·an
akv⭑·o-voj⭑·on en⭑ la⭑ nord⭑·a Franci⁽⁺⁾·o, kiu inter·ril⁽⁺⁾·at·ig·os Sejn⁽⁺⁾·on kaj⭑
Skeld⁽⁺⁾·on ; konsci⭑·o est⭑·as la⭑ kapabl⭑·o far⭑·i spert⭑·ojn kaj⭑ akir⭑·i kaj⭑
inter·ril⁽⁺⁾·at·ig·i sci⭑·ojn ; la⭑ nombr⭑·oj de⭑ al·iĝ⭑·int·oj ĉe⭑ grand⭑·aj
esperant⭑·aj asoci¹·oj pov⭑·as est⭑·i uz⭑·at·a kiel⭑ indik³·il·o, kvankam⭑ ne⭑
est⭑·as facil⭑·e inter·ril⁽⁺⁾·at·ig·i preciz⭑·e tiu·jn nombr⭑·ojn kun⭑ la⭑ nombr⭑·o
de⭑ Esperant⭑·o-parol⭑·ant·oj .
inter·rilat⭑·iĝ·i
(ntr)
Reciprok⭑·e rilat⭑·iĝ·i kun⭑...: la⭑ deleg¹·it·o rajt⭑·as inter·rilat⭑·iĝ·i kun⭑
lok⭑·a agent¹·ej·o ; bird⭑·oj uz⭑·as la⭑ bek⭑·on por⭑ inter·rilat⭑·iĝ·i inter⭑
maskl⁽⁺⁾·o kaj⭑ in⭑·o .
sen·rilat⭑·a
Kiu ne⭑ rilat⭑·as al⭑ iu afer⭑·o, ne⭑ koneks⁽⁺⁾·as, ne⭑ de·pend⭑·as de⭑ ĝi aŭ⭑
ĝi·n de·pend⭑·ig·as: la⭑ ŝton⭑·o rest⭑·as en⭑ ŝi⭑·a hejm⭑·o jam⭑ 36 jar⭑·ojn, la⭑
famili⭑·an·oj atent⭑·e ĝi·n gard⭑·as, ignor²·ant·e la⭑ kred⭑·on ke⭑ „est⭑·as
mal·bon⭑+aŭgur⁶·e en⭑ la⭑ hejm⭑·o hav⭑·i tomb⭑·o-ŝton⭑·on de⭑ sen·rilat⭑·a hom⭑·o“ ;
mi menci³·as tiu·n ŝajn⭑·e tut⭑·e sen·rilat⭑·an fakt¹·on, ĉar⭑ […] .
sen·rilat⭑·e al⭑
(prepozici⭑·aĵ·o)
Ne⭑ hav⭑·ant·e rilat⭑·on al⭑..., {sen·de·pend⭑·e je⭑} ...: popol⭑·oj pov⭑·us
proksim⭑·iĝ·i, inter·parol⭑·i, amik⭑·iĝ·i tut⭑·e sen·rilat⭑·e al⭑ la⭑ ŝtat⭑·o,
religi⭑·o, naci⭑·o, kultur¹·o de⭑ la⭑ hom⭑·oj .
ekvivalent⁽⁺⁾·o-rilat⭑·o, ekvivalent⁽⁺⁾-rilat⭑·o, rilat⭑·o de⭑ ekvivalent⁽⁺⁾·o
{Intern⭑·a rilat⭑·o} sam⭑+temp⭑·e {refleksiv⁽⁺⁾·a} , {simetri¹·a} kaj⭑
{transitiv²·a} : en⭑ la⭑ ar⭑·o de⭑ ĉiu·j hom⭑·oj la⭑ rilat⭑·o „x est⭑·as
parenc⭑·o de⭑ y“ est⭑·as ekvivalent⁽⁺⁾·o-rilat⭑·o; part⭑·a ekvivalent⁽⁺⁾-rilat⭑·o
est⭑·as transitiv²·a kaj⭑ simetri¹·a, sed⭑ ne⭑ refleksiv⁽⁺⁾·a . {kvocient²·a
ar⭑·o.}
ident¹·o-rilat⭑·o
(en⭑ ar⭑·o ) {Intern⭑·a rilat⭑·o} , konsist⭑·ant·a el⭑ ĉiu·j par⭑·oj
kun⭑ : la⭑ ident¹·o-rilat⭑·on en⭑ oni foj⭑·e sign⭑·as per⭑
; la⭑ ident¹·o-rilat⭑·o est⭑·as bild¹·ig·o. {ident¹·o-bild¹·ig·o.}
intern⭑·a rilat⭑·o
(en⭑·e de⭑ ar⭑·o ) {Rilat⭑·o} de⭑ al⭑ . Rimark⭑·ind·aj ec⭑·oj de⭑
intern⭑·a rilat⭑·o: {refleksiv⁽⁺⁾·a} , {mal·refleksiv⁽⁺⁾·a} , {simetri¹·a} ,
{mal·simetri¹·a} , {transitiv²·a} ; Specif⁹·aj intern⭑·aj rilat⭑·oj:
{ekvivalent⁽⁺⁾·o-rilat⭑·o} , {ord⭑·o-rilat⭑·o} ,
invers⁴·a rilat⭑·o
(de⭑ {rilat⭑·o} inter⭑ kaj⭑ ) Rilat⭑·o inter⭑ kaj⭑ ,
kies⭑ element¹·ojn oni ricev⭑·as ali⭑·ig·ant·e ĉiu·n par⭑·on de⭑ al⭑ ties⭑
{invers⁴·a par⭑·o} : la⭑ invers⁴·an rilat⭑·on de⭑ oni sign⭑·as per⭑
; la⭑ invers⁴·a rilat⭑·o de⭑ egal⭑·as al⭑ . Oni
dir⭑·as ankaŭ⭑: {invers⁴·o} de⭑ rilat⭑·o; {invers⁴·a bild¹·ig·o.}
n-argumenta rilat⭑·o
(inter⭑ element¹·oj de⭑ ar⭑·oj ) {Sub·ar⭑·o} de⭑ la⭑ {kartezi⁽⁺⁾·a
produt⁽⁺⁾·o} : du⭑+argument⭑·a rilat⭑·o (t.e.
{rilat⭑·o ^4.b} ); la⭑ tri⭑+argument⭑·a rilat⭑·o „ situ⁸·as inter⭑
kaj⭑ “, difin⭑·it·a inter⭑ la⭑ punkt⭑·oj de⭑ rekt⭑·o.
ord⭑·o-rilat⭑·o
{Intern⭑·a rilat⭑·o} sam⭑+temp⭑·e {refleksiv⁽⁺⁾·a} , {mal·simetri¹·a} kaj⭑
{transitiv²·a} : en⭑ ar⭑·o de⭑ sub·ar⭑·oj de⭑ la⭑ rilat⭑·o est⭑·as
ord⭑·o-rilat⭑·o; ord⭑·o-rilat⭑·on oni oft⭑·e sign⭑·as per⭑ (leg⭑·u: mal·pli⭑
grand⭑·a ol⭑, aŭ⭑ pli⭑ mal·grand⭑·a ol⭑) kaj⭑ ĝi⭑·an invers⁴·on per⭑ (leg⭑·u:
pli⭑ grand⭑·a ol⭑). {ord⭑·o ^6} ; Ec⭑·oj de⭑ ord⭑·o-rilat⭑·o: {tut⭑·ec·a} ,
{part⭑·a} .
Rim.: Kun⭑·e kun⭑ ord⭑·o-rilat⭑·o oni oft⭑·e konsider⭑·as ĝi⭑·an
mal·vast⭑·ig·it·an versi⁹·on, nom⭑·e la⭑ rilat⭑·on „ kaj⭑ “. Tia
rilat⭑·o ne⭑ est⭑·as ord⭑·o-rilat⭑·o laŭ⭑ la⭑ ĉi⭑-supr⭑·a difin⭑·o, sed⭑ oni oft⭑·e
nom⭑·as ĝi·n „strikt⁽⁺⁾·a“, „mal·vast⭑+senc⭑·a“ aŭ⭑ „rigor³·a ord⭑·o-rilat⭑·o“. Ĝi
est⭑·as mal·refleksiv⁽⁺⁾·a, mal·simetri¹·a kaj⭑ transitiv²·a.
Rim.: Kiam⭑ neces⭑·as evit⭑·i ambigu⁽⁺⁾·ec·on inter⭑ la⭑ refleksiv⁽⁺⁾·a rilat⭑·o
kaj⭑ ĝi⭑·a mal·vast⭑·ig·aĵ·o, ebl⭑·as uz⭑·i klar⭑·ig·an lingv⭑·aĵ·on de⭑ la⭑ tip¹·o „
est⭑·as strikt⁽⁺⁾·e pli⭑ grand⭑·a ol⭑ “ , aŭ⭑ „ est⭑·as
pli⭑ grand⭑·a ol⭑ , aŭ⭑ egal⭑·a (al⭑ ĝi)“ ( ).
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.87 2023/10/21 05:38:06 ]
__________________________________________________________________