vidu ankaŭ la klarigojn
rul·/·i

rul·i

   (tr)

   1.
          Antaŭ·en·ir-ig·i objekt·on turn·ant·e ĝi·n ĉirkaŭ ĝi mem: rul·i ŝton·on,
          ŝtip·on, barel·on antaŭ si; ĉiu el la sankt·aj insekt·oj rul·is antaŭ
          si argil·an bul·et·on, tra la voj·o, al la sabl·oj ; tiam mi komenc·is
          rul·ad·i mi·n en la delikat·a liber·a sabl·o kaj turn·o-blov·is ĝi·n alt·en
          en form·o de grand·aj kolon·oj, kia danc·o tio est·is! ; zon·u vi·n per
          sak·aĵ·o, rul·u vi·n en cindr·o, funebr·u kiel pro sol·a fil·o, plor·u
          mal·dolĉ·e, ĉar subit·e ven·os sur ni·n la pere·ig·ant·o ; la mar·o rul·is
          pez·ajn ond·eg·ojn sur la bord·on ; roz·oj flor·is kaj tritik·aj spik·oj
          rul·is ond·ojn da or·o ; la buŝ·o de l' poet¹·oj pli·grand·ig·ant·e rul·as
          (re·dir·as) tiu·n ag·on . {turn·i} , {volv·i}

   2.
          Plen·um·ig·i komput⁹·il·an program¹·on: mi rul·is tiu·n test⁹·on sur ĉiu·j
          platform⁽⁺⁾·oj; la program¹·o bon·e rul·iĝ·as per plej divers·aj
          komput⁹·il·oj; ĝi ne ebl·ig·as, ke pli ol unu fremd·a program¹·o rul·iĝ·u
          sam+temp·e sur la maŝin·o ; por est·i ver·aliber·a program¹·ola
          font-program¹·o dev·as est·i dis·don·at·a kun la rul·ebl·aj program¹·oj .

rul·a

          Rilat·a al rul·ad·o: la inka⁽⁺⁾·oj lud·is per rul·aj lud·il·oj, tamen ne
          uz·is la rad·on en matur+aĝ·a kultur¹·o ; la meleagr·o […] plen~blov·is
          si·n kiel ŝip·o kun etend·it·aj vel·oj, ir·is rekt·e al la anas·id·o,
          kri·is rul+rul·e (per vibr¹·ant·a, kvazaŭ rul·iĝ·ant·a kri·o), kaj li·a
          kap·o far·iĝ·is tut·e ruĝ·a .

rul·o

   1.
          Cilindr¹·a pec·o de iu el divers·aj aranĝ·aĵ·oj, funkci¹·ant·a per
          rotaci⁹·o ĉirkaŭ si·a aks·o: la rul·o de tajp⁸·il·o (mov·ant·a la
          paper·on); la rul·o de farb⁸·il·o; la rul·o de fonograf²·o; du rul·oj,
          sur kiu·j oni ne pov·as bon·e star·i ; kalandr⁽⁺⁾·/·i = glad/rul/i:
          Glat·ig·i tol·aĵ·ojn per fort·a prem·o help·e de rul·o kaj prem·ant·a
          kest·eg·o,  inter prem-cilindr¹·oj, kun  sen varm·eg·o . romantik²·aj
          orgen·oj krom·e hav·as kresĉend⁽⁺⁾+or·ul·on, kiu ebl·ig·as al·ŝalt⁹·i iom post
          iom ĉiu·jn registr·ojn de la orgen·o per rul·o  pedal¹·o per·pied·e ;
          je antaŭ·elekt·it·a hor·o ek·son·as muzik·o mastr·um·at·a per stift⁽⁺⁾-rul·o .

   2.
          {Rul·ad·o^1} : dum la rul·oj kaj tord·oj de la post·aj kelk·aj
          minut·oj, la ten·o de  dek+foj·e mal·firm·iĝ·is, ĝis fin·e
          hazard²·a cirkonstanc·o de tiu·j oft·aj kaj vari³·aj mov·oj don·is al li
          nov·an dekstr·a+man·an fiks¹·on ; oni rul·is  // en la neĝ·o
          por li·n lav·i // kaj per tio mem... ĉef·verk·on // oni tuj sukces·is
          hav·i! // „lav·a rul·ode  .... ; mi rul-fal·is en
          ne·vid·ebl·an sen·fund·aĵ·on ; la ag·oj por ating·i tabel-element¹·ojn
          part·e est·as plen·um·at·aj dum la traduk·ad·o, kio konsider·ind·e
          pli·rapid·ig·as la rul·on de pret·aj program¹·oj ; li dezir·is de·nov·e
          vid·i cert·an vic·on de datum⁽⁺⁾·oj, kaj por ŝpar·i temp·on li re·start⁸·is
          la simul⁽⁺⁾·ad·on mez·e de ĝi·a rul·o .

   3.
          {Rul·aĵ·o} : tio·n dir·ant·e, la jun·a knab·in·o don·is al la vir·in·o
          mal·grand·an rul·on da mon+paper·et·oj ; draŝ-rul·o ; antaŭ·tag-mez·e
          lern·ant·oj met·is rul·--gazon⁽⁺⁾·on sur la asfalt¹·on .

rul·ad·o

   1.
          Rul·a mov·o: li rul·ad·is si·n sur la plank·o ; ili rul·ad·is si·ajn
          okul·ojn ; fundament·a postul·o de ring-uz·ad·o est·as rotaci⁹·o ĉirkaŭ
          la man·o  la korp·o kaj rul·ad·o ; [li] elekt·is la dat·ojn per
          rul·ad·o de ĵet-kub·o kaj el·tir·ad·o de numer·oj el ĉapel·o. ; nok⁽⁺⁾·oj el
          tritik·o […] est·as far·it·aj per la rul·ad·o de iom da past·o per la
          poleks⁽⁺⁾·o sur krad·o .

   2.
          Monoton⁶·e ripet·iĝ·ant·a bru·o kvazaŭ de io rul·iĝ·ant·a: tambur·ist·oj
          […] bat·ad·is laŭt·an rul·ad·on ; la grand·a urb·o rul·ad·is mal·supr·e
          si·ajn obtuz³·ajn mister·ajn sen·ĉes·ajn bru·ojn ; gener⁽⁺⁾·ad·o de
          trem-son·oj ĉe […] frap-instrument¹·oj: la sam·a sur·frap·ej·o est·as kiel
          ebl·e plej rapid·e ripet·e sur·frap·at·a, je knar⁴+tambur·et·o  cimbal·o
          tio est·us tiel nom·at·a rul·ad·o .

   3.
          Plen·um·ig·o de komput⁹·il·a program¹·o: special·aj reĝistr⁽⁺⁾·oj, indik³·ant·aj
          stat·on de la rul·ad·o, inter ili la reĝistr⁽⁺⁾·o en·ten·ant·a la adres·on
          de tuj plen·um·ot·a komand·o ; antaŭ rul·ad·o en modern¹·aj operaci¹·um·oj
          kutim·e neces·as agord·i adres·ojn en la program¹·o por inter·lig·i ĝi·n
          kun dinamik²·aj bibliotek¹·oj  por ebl·ig·i rul·ad·on post met·o de la
          program¹·o ek~de cert·a start⁸·a adres·o .

   4.
          Transvers⁽⁺⁾·a balanc·o, kiu·n sen·tig⁸·as ŝip·o sur la ond·oj.

rul·aĵ·o

          Io rul·e volv·it·a  volv·ebl·a, tiel ke ĝi hav·as  pov·as akcept·i
          pli-mal·pli cilindr¹·an form·on: pren·u al vi libr·on-rul·aĵ·on, kaj
          skrib·u en ĝi·n ĉiu·jn vort·ojn, kiu·jn Mi dir·is al vi pri  ;
          en la rul·aĵ·o de la libr·o est·as skrib·it·e pri mi ; oni trov·is en
          Aĥ+met·a, la reĝ·a kastel·o en la Med⁽⁺⁾·a land·o, unu skrib+rul·aĵ·on, en
          kiu est·is skrib·it·a la sekv·ant·a por·memor·aĵ·o […] ; antaŭ·e ili
          send·is teleks⁽⁺⁾·ojn, kiu·j est·is el·pres·it·aj en 3 ekzempler·oj,
          avantaĝ⁸·o est·is, ke por tio oni uz·is rul·aĵ·ojn, tiel ke oni pov·is
          tond·i tekst·ojn en neces·a format¹·o ; en  ili prepar·as la
          plej fam·ajn kankr·o-rul·aĵ·ojn el la tut·a region·o ;
          ne-japan⁹+tradici¹·aj rul-suŝi⁽⁺⁾·oj est·as ekzempl·e kaliforni⁽⁺⁾·a rul·aĵ·o
          (uz·ant·a avokad⁹·on) kaj arane·a rul·aĵ·o (uz·ant·a mol+ŝel·an krab¹·on) .
          {boben·o} , {volv·aĵ·o}

rul·iĝ·i

          Mov·iĝ·i per rul·a mov·o:

        a)
                Antaŭ·en·iĝ·i turn·iĝ·ant·e ĉirkaŭ si mem: fal·int·e li rul·iĝ·ad·is
                de branĉ·o al branĉ·o; akv·oj rul·iĝ·as (flu·as) al la mar·o ;
                oni dir·is, ke la ond·oj, rul·iĝ·ant·aj ĝis alt·e sur la sabl·on,
                for·tir·is li·n ; la mar·a nebul·o rul·iĝ·ad·is (etend·iĝ·is) super
                la akv·o ; nub·oj da fum·o el·rul·iĝ·is el la fenestr·oj.

        b)
                Antaŭ·en·iĝ·i sur rul·iĝ·ant·aj rad·oj: sur la strat·oj rapid·e
                rul·iĝ·as la ĉar²·oj .

        c)
                Volv·iĝ·i kiel rul·aĵ·o: sek·iĝ·int·a, rul·iĝ·int·a foli·o de tili·o ;
                la ĉiel·o kun·er·ul·iĝ·os kiel skrib+rul·aĵ·o .

        d)
                Transvers⁽⁺⁾·e balanc·iĝ·i sur la ond·oj: mi·a hejt·ist·o iam perd·is
                la ekvilibr²·on pro ne·atend·it·e pez·a rul·iĝ·o de la ŝip·o .
                {driv⁹·i^1} , {gir⁽⁺⁾·i} , {tang⁽⁺⁾·i}

de·rul·i

   (tr)

          For·ig·i, fal·ig·i rul·ant·e:  […] de·rul·is la ŝton·on de sur la
          apertur⁶·o de la put·o ; hodiaŭ Mi de·rul·is de vi la hont·ind·aĵ·on de
          Egipt⁽⁺⁾·uj·o .

de·rul·iĝ·i

   (ntr)

          Fal·i rul·iĝ·ant·e: sur ŝi·aj vang·oj de·rul·iĝ·is pez·aj larm·oj ; de
          temp·o al temp·o ia gut·o de·rul·iĝ·is kaj rest·is pend·ant·e inter la
          long·aj trunk·et·oj de la herb·o ; la akv·o kun furioz·a bru·eg·o
          de·rul·iĝ·as en de·flu·ej·ojn .

          Rim.: Ia+foj·e vid·ebl·as tia·j uz·oj: la inter·parol·o glat·e de·rul·iĝ·is
          kun la senc·ookaz·i“, „pas·i“, „funkci¹·i“. Tio aspekt¹·as paŭs⁽⁺⁾·aĵ·o de
          la franc·a lingv·o kaj est·as evit·ind·a.

dis·rul·i

          Mal·volv·i, etend·i rul·aĵ·on: ŝi […] el·pren·is grand·an kun·kun·rul·it·an
          fel·on kaj dis·rul·is ĝi·n ; mal·nov·aj melodi¹·oj ek·son·is, apart·aj
          takt¹·oj, bild¹·oj, rav·ant·aj bild¹·oj dis·rul·iĝ·is .

for·rul·i

          Rul·e for·ig·i, for·met·i: vi for·rul·as ŝton·on de mi·a kor·o .

kun·rul·i

          Rul·i en unu tut·ec·an rul·on: [la] pentr·ist·o en·tren·is […] grand·an
          pec·on da kun·rul·it·a tol·o ; en la tag·o, en kiu Ni kun·rul·os la
          ĉiel·ojn, kiel kun·rul·iĝ·as la skrib+volv·aĵ·oj .

kun·rul·iĝ·i

          Rul·e ĉirkaŭ si mem mov·iĝ·i  kun·prem·iĝ·i: la knab·in·o vid·is knab·on
          kun·rul·iĝ·int·an sur la benk·o .

kun·rul·o

          Sam+temp·a plen·um·o de plur⁴·aj program¹·oj, kun·uz·ant·aj komun·ajn
          rimed·ojn:  est·as ĝeneral¹+cel·a, plur⁴+paradigm²·a, traduk·it·a
          program¹-lingv·o kre·it·a de  por konsist·ig·isekur⁴·an,
          kun·rul·an, praktik·an lingv·on“ .

rul-ĵet·i

          Fal·ig·ant·e rul·ig·i: mi rul-ĵet·os vi·n de la rok³·oj .

rul+temp·a

          Rilat·a al la period¹·o de program¹-plen·um·o: rul+temp·a erar·o; pri·not·aj
          klas·oj nun pov·as aper·i antaŭ klas-, kamp-  metod¹-deklar¹·oj, oni
          mem deklar¹·as la viv·on de la pri·not·oj: dum traduk-temp·o   dum
          rul-temp·o .

rul·um·i

          En dialog¹·o kun komput⁹·il·o, ŝov·i ekran⁸·on  fenestr·on tra datum⁽⁺⁾·o
          kies ekran⁸·a prezent·o est·as tro long·a  tro larĝ·a, tiel ke
          mal·ebl·as vid·ig·i ĝi·n tut·e: la inform¹·an tekst·on rul·um·i for la
          ekran⁸·o .

          Rim.: Tia ŝov·o pens·ig·as pri la Mez+epok·aj skrib-rul·oj, kiu·jn oni
          leg·is rul·um·ant·e (trans·volv·ant·e) la pergamen·on de unu baston·et·o
          al la ali·a. Laŭ PIV, rul·um·i = volv·i (1).

rul·um~skal·o

          Spec·o de rul·um·il·o en inter·ag·a sistem·o, ekran⁸·a zon·o ĉe
          fenestr·o-rand·o, reprezent·ant·a tut·an dimensi⁴·on (vertikal·an 
          horizontal·an) de la traktat¹·a datum⁽⁺⁾·o (tekst·o, bild¹·o), kun _rul·um·a
          kursor⁽⁺⁾·o_, prezent·ant·a la kur·ant·an pozici¹·on en la datum⁽⁺⁾·o. Tiu
          rul·um·a kursor⁽⁺⁾·o est·as ŝov·ebl·a per la mus·o, kio ebl·ig·as rul·um·i la
          traktat¹·an objekt·on.

   [artikol-versi⁹·o: 1.119 2023/12/30 23:24:32 ]
     __________________________________________________________________