vidu ankaŭ la klarigojn
sat·/·a

sat·a

   1.
          Kies manĝ·o-bezon·o est·as plen·e kviet·ig·it·a: en mi·a gast·ej·o la hom·o
          pov·as est·i sat·a kaj pi·a por tre mal·mult·e da mon·o ; la popol·o,
          […] sat·a post la festen·o kaj ĝoj·a, en·ir·ad·is la cirk¹·on kun
          ek·kri·oj ; [li est·is] manĝ·eg·em·a, oni pov·us pens·i, ke li neniam
          est·is sat·a ; mi pov·is pag·i la labor·ist·ojn, […] sed mal·oft·e ni
          est·is sat·aj ; vi manĝ·as, sed ne ĝis·sat·e, vi trink·as, sed ne
          ĝis·ebri¹·e ; kiu pri·labor·as si·an ter·on, tiu hav·os sat·e (sufiĉ·e) da
          pan·o ; sat·a mal·sat·an ne pov·as kompren·i .

   2.
          Kies dezir·o est·as plen·e kontent·ig·it·a:  […] mort·is en
          bon·a mal·jun·ec·o, profund+aĝ·a kaj sat·a de viv·o ; sat·a de favor·o ;
          mi est·as tiom sat·a je tiu grand·eg·a amas·o da mal·ŝat·ind·aj libr·oj,
          kiu·j super·ŝut·as mi·n ; ili est·is jam sat·aj de tiu·j amuz·oj ; la
          rom⁽⁺⁾·a popol·o neniam est·is sat·a je tiu ĉi spektakl¹·o ; la radi·ant·a
          ruĝ+vang·a vizaĝ·o rakont·as pri la sat·a viv·o, sed rapid~kur·ant·aj
          okul·oj el·montr·as mal·trankvil·ec·on ; ĉu vi sat~dorm·is ? {abund³·a} ,
          {ted·iĝ·i}

sat-

          Prefiks·o de verb·oj, indik³·ant·a plen·um·on de la ag·o ĝis plen·a
          kontent·o, satur·ec·o ktp: {sat~dorm·i} , {sat~manĝ·i} , {sat~parol·i} ,
          {sat~plor·i} , {sat~trink·i} . {el^2} , {fin-, ĝis·fin·e} , {tut-,
          tut·e}

sat·ig·i

   (tr)

   1.
          Kontent·ig·i la manĝ·o-bezon·on sufiĉ·e {nutr·ant·e} : las·u unu·e sat·ig·i
          la infan·ojn ; kuir·ist·on vapor·o sat·ig·as ; promes·o ne sat·ig·as .

   2.
          {Kontent·ig·i} la dezir·on: Di·o sat·ig·os ĉia·n vi·an bezon·on ; li·a
          anim·o ne est·as sat·ig·ebl·a ; la milit·o […] pov·is sat·ig·i li·an
          bezon·on de la glor·o ; por sat·ig·i la avid·ec·on de mi·aj help·ant·oj,
          la di·oj dev·us kre·i dek Egipt⁽⁺⁾·ojn ; vi dezir·as nur […] la sat·ig·on
          de egoism¹·a am·o ; tiu kontraŭ·star·o ekscit·eg·is ĝis la frenez·ec·o
          volupt·em·an pasi·on ĝis nun neniam sat·ig·it·an . {plen·ig·i^3} ,
          {satur·i^3}

sat·iĝ·i

   (ntr)

   1.
          Pren·i sufiĉ·an manĝ·on, ne plu sent·i mal·sat·on: maten·e vi sat·iĝ·os
          per pan·o ; la ŝip·estr·o cel·as ŝpar·i tiom je la ŝip·an·ar·a manĝ·o, ke
          la mar·ist·oj neniam sat·iĝ·as ; ĉiu·j manĝ·is kaj sat·iĝ·is ; mus·o
          sat·iĝ·is, farun·o mal·bon·iĝ·is .

   2.
          {Kontent·iĝ·i} , plen·um·i si·an dezir·on: mir·ind·e bel·a […] panoram²·o
          […], mi·aj okul·oj ne pov·is sat·iĝ·i admir·ant·e ĝi·n ; Mi ĝoj·is kaj mi
          ĝu·is, mi ne pov·isSat·iĝ·i de l’ feliĉ·o mi·a propr·a ; la et·ul·o
          baldaŭ sat·iĝ·is de la lud·o .

ĝis·sat·e

          Ĝis ating·o de sat·ec·o, laŭ·dezir·e, {laŭ·vol·e} : vi pov·as manĝ·i
          vin-ber·ojn kiom vi vol·os, ĝis·sat·e ; ; vi kaj mi ĝis·sat·e
          konversaci³·os .

mal·sat·a

          Sent·ant·a manĝ·o-bezon·on: li est·is mal·sat·a kaj soif·a, neniu don·is
          al li spes⁽⁺⁾·on ; ven·os sep jar·oj de mal·sat·o ; nur tio est·as fast·o
          […] se vi de·romp·os vi·an pan·on por mal·sat·ul·o ; ni est·as mal·sat·aj
          kiel lup·oj ; mort·i de mal·sat·o ; ĉe stomak·o mal·sat·a ne kapric·as
          palat·o ; en mal·sat·a famili·o mank·as harmoni¹·o .

mal·sat·i

   (ntr)

          Sent·i la bezon·on manĝ·i: la el·pel·it·o mal·sat·as jam la tri·an tag·on
          ; li ŝtel·as por si·n sat·ig·i, kiam li mal·sat·as ; jen pren·u ankoraŭ
          du pan·ojn kaj unu ŝink·on, por ke vi ne bezon·u mal·sat·i ! estr·o ne
          mal·sat·as ; tut·a jam sat·a, sed okul·o mal·sat·as (avid·as) . {fast·i}

ne·sat·ig·ebl·a

   1.
          Kiu·n nenio sat·ig·as, nenio sufiĉ·e nutr·as: ne·sat·ig·ebl·a soif·o ŝi·n
          konsum·is ; la ne·sat·ig·ebl·a Malt⁽⁺⁾·an·o en·sorb·is, ĉiu+tag·e post la
          vesper-manĝ·o, grand·eg·an plad·on da avel·oj .

   2.
          Kiu·n nenio kontent·ig·as: ne·sat·ig·ebl·a ambici¹·o ; mi ek·kon·is ili·an
          ne·sat·ig·ebl·an fier·on kaj dezir·on regn·i ; ne·sat·ig·ebl·aj sen·dank·ul·oj
          ! ne·sat·ig·ebl·a est·as mi·a dezir·o ĉio·n ek·vid·i, ĉio·n tra·palp·i,
          nenio·n preter·las·i ; indign·ig·is ni·n la ne·sat·ig·ebl·a postul·em·o de
          la edz·in·o .

super·sat·ec·o, tro·sat·iĝ·o

          Stat·o de tiu, kiu est·as pli ol sat·a: tro·sat·iĝ·o per manĝ·ad·o ; oni
          dir·as ke per [mal·sat·o] la spirit·o lert·iĝ·as kaj mal·e per la
          tro·sat·iĝ·o ; daŭr·ig·i […] ĝis la super·sat·ig·o .

   [artikol-versi⁹·o: 1.45 2024/02/03 18:26:33 ]
     __________________________________________________________________