vidu ankaŭ la klarigojn
scienc⭑·/·o
scienc⭑·o
1.
Sistem⭑·a tut⭑·aĵ·o da⭑ kon⭑·oj baz¹·it·a sur⭑ metod¹·a raci¹·a esplor⭑·o kaj⭑
cel⭑·ant·a el·trov⭑·on de⭑ la⭑ leĝ⭑·oj de⭑ la⭑ natur⭑·o: la⭑ scienc⭑·o kaj⭑
teknik³·o far⭑·is grand⭑·eg·ajn progres⭑·ojn ; ni⭑·a viv⭑·o est⭑·as mal·long⭑·a,
kaj⭑ la⭑ scienc⭑·o est⭑·as vast⭑·a ; tia·j instru⭑·oj […] ne⭑ kontraŭ·parol⭑·as
al⭑ la⭑ scienc⭑·o ; scienc⭑·o hav⭑·as sem⭑·on enu⭑·an, sed⭑ frukt⭑·on bon⭑+ĝu⭑·an ;
scienc⭑·on oni ne⭑ mend⭑·as, kler⭑·ec·on oni ne⭑ vend⭑·as .
2.
Ekzakt⁴·a, preciz⭑·a kaj⭑ metod¹·a kon⭑·o pri⭑ iu difin⭑·it·a {fak⭑·o^3} :
fizik⭑·o est⭑·as la⭑ nom⭑·o de⭑ la⭑ scienc⭑·o mem⭑ ; scienc⭑·oj natur⭑·aj ; la⭑
akademi¹·o de⭑ scienc⭑·oj en⭑ Kopenhag⁽⁺⁾·o ; profesor¹·o de⭑ botanik¹·o […]
pri·rigard⭑·is la⭑ kresk⭑·aĵ·on, gust⭑·um·is ĝi·n, sed⭑ pri⭑ ĝi nenio est⭑·is
dir⭑·it·a en⭑ li⭑·a scienc⭑·o pri⭑ kresk⭑·aĵ·oj . {scienc⭑·o ^1}
scienc⭑·a
Rilat⭑·a al⭑ scienc⭑·o: scienc⭑·aj metod¹·oj ; scienc⭑·a nomenklatur⁽⁺⁾·o ;
far⭑·i scienc⭑·ajn eksperiment¹·ojn kaj⭑ observ⭑·ojn ; pri·trakt⭑·ad·o de⭑
scienc⭑·aj demand⭑·oj ; la⭑ profesor¹·o de⭑ botanik¹·o skrib⭑·is scienc⭑·an
verk⭑·on ; ni turn⭑·as ni·n al⭑ divers⭑·aj scienc⭑·aj societ⭑·oj kaj⭑
kongres⭑·oj .
scienc⭑·ist·o
Profesi⭑·a scienc⭑·ul·o, kutim⭑·e ofic⭑·ant·a en⭑ universitat⭑·o,
esplor⭑-institut⭑·o, eksperiment¹·ant·a, publik⭑·ig·ant·a propr⭑·ajn
el·trov⭑·ojn pri⭑ si⭑·a fak⭑·o ktp: la⭑ scienc⭑·ist·o antaŭ·en·ir⭑·is en⭑ la⭑
el·montr⭑·on de⭑ si⭑·a tez⭑·o ; [en⭑ la⭑] inter·naci⭑·a lingv⭑·ist·a kongres⭑·o
[…] part⭑·o-pren⭑·is mult⭑·aj scienc⭑·ist·oj el⭑ divers⭑·aj land⭑·oj ;
re·lig⭑·i-scienc⭑·ist·o ; german⭑·a komunik⭑·--scienc⭑·ist·o esplor⭑·is
amas⭑-komunik⭑·il·ojn laŭ⭑ uz⭑·ad·o de⭑ font⭑·oj kaj⭑ konstat⭑·is, ke⭑ en⭑ 85
el⭑~cent⭑·oj de⭑ ĉiu·j kontrol⭑·it·aj kontribu³·aĵ·oj la⭑ aŭtor⭑·oj baz¹·is si·n
sur⭑ nur⭑ unu⭑ font⭑·o, kiu·n ili ne⭑ kontrol⭑·is ; tio·n pens⭑·as kelk⭑·aj
pseŭd⁽⁺⁾·o-scienc⭑·ist·oj ; laŭ⭑ kalkul⭑·oj de⭑ scienc⭑·ist·oj, por⭑ form⭑·iĝ·o de⭑
unu⭑ milimetr²·o da⭑ kristal⭑·o, neces⭑·as 30 000 jar⭑·oj ; uson⁹·aj kaj⭑
kore⁽⁺⁾·aj scienc⭑·ist·oj enket¹·is pri⭑ la⭑ influ⭑·o de⭑ aer⭑-mal·pur⭑·aĵ·oj sur⭑ la⭑
pez⭑·on de⭑ kore⁽⁺⁾·aj beb⁸·oj .
scienc⭑·ul·o
Esplor⭑·ant·o pri⭑ fenomen¹·oj de⭑ iu fak⭑·o, pri⭑ ties⭑ de·ven⭑·oj, evolu²·oj
kaj⭑ klar⭑·ig·oj: la⭑ fond⭑·int·oj kun·vok⭑·is al⭑ Pariz⭑·o komitat⭑·on de⭑
scienc⭑·ul·oj divers⭑+land⭑·aj ; li est⭑·is lert⭑·a scienc⭑·ul·o koncern⭑·e la⭑
instru⭑·on de⭑ Mose⁽⁺⁾·o ; hom⭑·oj, aparten⭑·ant·aj al⭑ la⭑ pli⭑ bon⭑+stat⭑·aj
klas⭑·oj, mar⭑·ist·oj, Kopenhag⁽⁺⁾·aj burĝ⭑·oj kaj⭑ ankaŭ⭑ kelk⭑·e da⭑
scienc⭑·ul·oj sid⭑·is en⭑ vigl⭑·a inter·parol⭑·ad·o ĉe⭑ si⭑·aj kruĉ⭑·et·oj ;
apog⭑·is li·n […] hungar⁸·aj aktor¹·oj, sport¹·ist·oj kaj⭑ scienc⭑·ul·oj ; ne⭑
demand⭑·u scienc⭑·ul·on, demand⭑·u spert⭑·ul·on .
kvazaŭ·scienc⭑·a, pseŭdoscienc⁽⁺⁾·a
Ŝajn⭑·ig·ant·a si·n {scienc⭑·a} , tromp⭑·e scienc⭑·a: alte⭑+flug⭑·aj
kvazaŭ⭑-scienc⭑·aj fraz¹·oj ; sen·en·hav⭑·a pseŭd⁽⁺⁾·o-scienc⭑·a babil⭑·ad·o .
{esoter⁽⁺⁾·a} , {mistik²·a}
hom⭑-scienc⭑·o, hom⭑·a scienc⭑·o
Iu el⭑ la⭑ scienc⭑·oj, kiu·j hav⭑·as la⭑ hom⭑·on kiel⭑ stud¹-objekt⭑·on:
histori⭑·o, psiĥologi⁽⁺⁾·o, medicin¹·o..., kontrast¹·e al⭑ {natur⭑-scienc⭑·oj}
: konsider⭑·ant·e la⭑ freŝ⭑·an histori⭑·on de⭑ la⭑ hom⭑-scienc⭑·oj, kurioz¹·as
ke⭑ ili ĉiu·j dis·iĝ⭑·is de⭑ la⭑ filozofi¹·o ek⭑~de⭑ ĉirkaŭ⭑ du⭑ jar⭑-cent⭑·oj por⭑
kre⭑·i propr⭑·an metod¹·on kaj⭑ dokument⭑·ar·on .
natur⭑-scienc⭑·o, natur⭑·a scienc⭑·o
Iu el⭑ la⭑ scienc⭑·oj, kiu·j stud¹·as aspekt¹·ojn de⭑ la⭑ ekster⭑·a, natur⭑·a
mond⭑·o, kontrast¹·e al⭑ {hom⭑-scienc⭑·oj} : svarm¹·as popular²+scienc⭑·aj
revu²·oj pri·trakt⭑·ant·aj la⭑ problem¹·ojn de⭑ kosm⁸·o-vojaĝ⭑·oj, de⭑ la⭑
teknik³·o kaj⭑ de⭑ la⭑ natur⭑-scienc⭑·oj ĝeneral¹·e .
natur⭑+scienc⭑·ist·o
Fak⭑·ul·o pri⭑ {natur⭑-scienc⭑·o} .
soci³-scienc⭑·o, soci³·o-scienc⭑·o, soci³·a scienc⭑·o
Iu el⭑ la⭑ scienc⭑·oj, kiu·j stud¹·as hom⭑·ajn soci³·ojn: {sociologi¹·o} ,
{etnologi⁹·o} kaj⭑ ceter⭑·aj: en⭑ soci³-scienc⭑·oj krom⭑ kvant⭑·a metodologi⁽⁺⁾·o
ekzist⭑·as kvalit¹·a metodologi⁽⁺⁾·o, kaj⭑ modern¹·a tendenc¹·o baz¹·iĝ·as sur⭑
ĝust⭑·a uz⭑·o de⭑ ambaŭ⭑ .
ter⭑-scienc⭑·o, ter⭑·o-scienc⭑·o
Iu el⭑ la⭑ scienc⭑·oj, kiu·j stud¹·as la⭑ planed⭑·on ter⭑·o: {meteorologi²·o}
, {geografi⭑·o} , {geologi¹·o} , {sismologi⁽⁺⁾·o} kaj⭑ ali⭑·aj: meteologi⁽⁺⁾·o
est⭑·as ter⭑-scienc⭑·o, kiu stud¹·as la⭑ atmosfer¹·ajn fenomen¹·ojn .
veter⭑-scienc⭑·o
Tiu part⭑·o de⭑ {meteorologi²·o} , kiu esplor⭑·as la⭑ veter⭑·on: tiu·j
hom⭑·oj […] ne⭑ tim⭑·is entrepren⭑·i tia·jn mar⭑-vetur⭑·ad·ojn! pri⭑
geografi⭑·o, pri⭑ veter⭑-scienc⭑·o ili preskaŭ⭑ nenio·n sci⭑·is .
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.125 2024/01/24 06:29:09 ]
__________________________________________________________________