sign⭑·/·o

sign⭑·o

   1.
          Io ajn⭑ percept¹·ebl·a (strek⭑·o, desegn⭑·aĵ·o, figur⭑·o, bild¹·o, objekt⭑·o,
          gest⭑·o), kio el·vok⭑·as en⭑ la⭑ spirit⭑·on ide⭑·on pri⭑ ali⭑·a afer⭑·o; ekster⭑·a
          disting⭑·il·o: far⭑·i sign⭑·ojn per⭑ la⭑ okul⭑·oj, […] per⭑ la⭑ lip⭑·oj ; li
          […] kun⭑ rid⭑·et·o sur⭑ la⭑ lip⭑·oj per⭑ la⭑ okul⭑·oj inter·ŝanĝ⭑·ad·is kun⭑ la⭑
          koleg⭑·oj sign⭑·ojn de⭑ inter·kompren⭑·iĝ·o ; li farad⁽⁺⁾·is sign⭑·ojn per⭑ la⭑
          man⭑·o, lev⭑·ad·is la⭑ ĉapel⭑·on kaj⭑ kri⭑·ad·is al⭑ ili ; li […] respond⭑·ad·is
          ŝi⭑·ajn sign⭑·ojn per⭑ ali⭑·aj sign⭑·oj, kiu·j esprim⭑·ad·is li⭑·an absolut⭑·an
          ne·kompren⭑·ad·on ; la⭑ hom⭑·oj pren⭑·is tio·n kiel⭑ bon⭑·an sign⭑·on, kaj⭑
          rapid⭑·is cert⭑·iĝ·i […] ; vid⭑·ant·e en⭑ tiu ĉi⭑ renkont⭑·o mal·bon⭑·an
          sign⭑·on, sinjor⭑·in·o Ann⭑·et·o vol⭑·is jam⭑ re·ir⭑·i ; ĉie oni vid⭑·is sign⭑·ojn
          de⭑ mal·ĝoj⭑·o ; eĉ⭑ sign⭑·o ne⭑ rest⭑·is, kie urb⭑·o est⭑·is ; kongres⭑·oj
          far⭑·at·aj sub⭑ la⭑ sign⭑·o de⭑ la⭑ verd⭑·a standard⭑·o ; la⭑ verd⭑·a stel⭑·o
          ĉes⭑·os est⭑·i mal·kuraĝ⭑·a sign⭑·o de⭑ silent⭑·o, ĝi far⭑·iĝ·os sign⭑·o de⭑
          labor⭑·o ; sign⭑·o kaj⭑ atent⭑·ig·il·o ; star⭑·ig·u al⭑ vi gvid⭑·ajn ŝton⭑·ojn,
          aranĝ⭑·u al⭑ vi voj⭑-sign⭑·ojn, atent⭑·u la⭑ voj⭑·on, laŭ⭑ kiu vi ir⭑·is ;
          memor⭑-sign⭑·o ; la⭑ Vatikan⁽⁺⁾·o prefer⭑·as pra⭑·an komunik⭑·il·on: blank⭑·an
          fum⭑-sign⭑·on .

   2.
          Element¹·o de⭑ konvenci²·a ar⭑·o da⭑ esprim⭑·il·oj uz⭑·at·aj por⭑ prezent⭑·i
          inform¹·ojn; precip⭑·e liter⭑·o de⭑ {alfabet⭑·o} , {cifer⭑·o} ,
          {interpunkci⭑·aj} sign⭑·oj, la⭑ son⭑·oj de⭑ parol⭑·o: demand⭑·o-sign⭑·o (?);
          kri⭑-sign⭑·o aŭ⭑ ek·kri⭑·a sign⭑·o (!); egal⭑·o-sign⭑·o (=); pli⭑·o-sign⭑·o (  );
          la⭑ Ĥin⁽⁺⁾·oj labor⭑·u mult⭑·ajn jar⭑·ojn super⭑ la⭑ lern⭑·ad·o de⭑ si⭑·a skrib⭑·a
          lingv⭑·o kun⭑ ĝi⭑·aj 40000 divers⭑·aj sign⭑·oj ; hav⭑·i ankoraŭ⭑ sign⭑·on de⭑
          demand⭑·o (demand⭑·o-sign⭑·on, do⭑: est⭑·i tut⭑·e ne·cert⭑·a). {datum⁽⁺⁾·o}
          {signal⭑·o} , {simbol¹·o}

   3.
          (de⭑ {nombr⭑·o} ) {sign⭑·um·o} , la⭑ ec⭑·o de⭑ nombr⭑·o est⭑·i {pozitiv¹·a} aŭ⭑
          {negativ²·a} : pozitiv¹·a aŭ⭑ plus⁸·a, negativ²·a aŭ⭑ minusa sign⭑·o de⭑
          variabl⁽⁺⁾·o (ĝi⭑·a pozitiv¹·ec·o, negativ²·ec·o), de⭑ funkci¹·o (la⭑ sign⭑·o de⭑
          ĝi⭑·a valor⭑·o); se⭑ la⭑ sign⭑·o de⭑ kontinu⁴·a funkci¹·o ŝanĝ⭑·iĝ·as inter⭑ 
          kaj⭑  , tiu nepr⭑·e {nul⭑·iĝ·as} ĉe⭑ iu punkt⭑·o de⭑ interval⁽⁺⁾·o 
          ; produt⁽⁺⁾·o est⭑·as pozitiv¹·a, se⭑ kaj⭑ nur⭑ se⭑ la⭑ du⭑ faktor²·oj hav⭑·as
          sam⭑·an sign⭑·on; la⭑ kartezi⁽⁺⁾·a pri·sign⭑·a regul⭑·o (regul⭑·o lig⭑·ant·a la⭑
          nombr⭑·on da⭑ strikt⁽⁺⁾·e pozitiv¹·aj radik⭑·oj de⭑ polinom⁽⁺⁾·o kaj⭑ la⭑ nombr⭑·on
          da⭑ sign⭑·o-ŝanĝ⭑·oj en⭑ la⭑ vic⭑·o de⭑ ĝi⭑·aj koeficient¹·oj) .

          Rim.: Tem⭑·as kompren⭑·ebl·e pri⭑ metafor¹·a uz⭑·o de⭑ la⭑ tipografi¹·a senc⭑·o
          de⭑ vort⭑·o „sign⭑·o“, ĉar⭑ pozitiv¹·ec·o kaj⭑ negativ²·ec·o de⭑ nombr⭑·o pov⭑·as
          est⭑·i indik³·it·aj per⭑·e de⭑ la⭑ {plus⁸·o} aŭ⭑ {minuso} , kiu aper⭑·as en⭑
          ĝi⭑·a cifer⭑·a prezent⭑·o. Ĉar⭑ pozitiv¹·ec·o kaj⭑ negativ²·ec·o ne⭑ est⭑·as per⭑
          si mem⭑ matematik¹·aj objekt⭑·oj, oni oft⭑·e prefer⭑·as parol⭑·i pri⭑ la⭑
          {sign⭑·um·o} de⭑ nombr⭑·o, t.e. pri⭑ la⭑ valor⭑·o, kiu·n al·pren⭑·as ĉe⭑ ĝi la⭑
          koncern⭑·a funkci¹·o. La⭑ pli⭑ tradici¹·a form⭑·o „sign⭑·o“ rest⭑·as tamen⭑
          uz⭑·at·a, precip⭑·e en⭑ kun·met⭑·aĵ·oj, kiel⭑ sam⭑+sign⭑·a, kontraŭ·sign⭑·a,
          sign⭑·o-ŝanĝ⭑·o...

sign⭑·i

   (tr)

   1.
          Est⭑·i sign⭑·o pri⭑, {montr⭑·i} : sign⭑·i la⭑ voj⭑·on; li⭑·a fizionomi¹·o sign⭑·is
          plen⭑·an sen·zorg⭑·ec·on; tia obstin⭑·o kaj⭑ sen·kritik⭑·o sign⭑·as ia·n
          ne·scienc⭑·em·an spirit⭑·o-stat⭑·on.

   2.
          Far⭑·i sign⭑·on al⭑ iu, {atent⭑·ig·i} iu·n per⭑ sign⭑·o: mi sign⭑·is al⭑ la⭑
          fiakr²·ist·o; ni sign⭑·as la⭑ fremd⭑·ajn son⭑·ojn per⭑ liter⭑·oj en⭑ kramp⭑·oj ;
          ĉiu dev⭑·as sur⭑ si⭑·a propr⭑·a fingr⭑·o sign⭑·i tiu·jn ĉi⭑ punkt⭑·ojn ; ili
          gest⭑·e sign⭑·is al⭑ si⭑·aj kompani¹·an·oj en⭑ la⭑ ali⭑·a ŝip⭑·et·o, ke⭑ ili ven⭑·u
          kaj⭑ help⭑·u ili·n ; Johan⭑·o kap⭑-sign⭑·is al⭑ li adiaŭ⭑·on ; por⭑ la⭑ sign⭑·ad·o
          de⭑ numeral⁽⁺⁾·oj ord⭑·aj oni al·don⭑·as la⭑ fin⭑·iĝ·on de⭑ la⭑ adjektiv⭑·o .
          {signal⭑·i} , {mark⭑·i} , {gest⭑·i}

   3.
          Disting⭑·ig·i iu·n aŭ⭑ io·n per⭑ sign⭑·o, {signif⭑·i} : tiu verk⭑·o sign⭑·as
          epok⭑·on en⭑ la⭑ dram¹·a literatur⭑·o; tiu decid⭑·o sign⭑·as grav⭑·an paŝ⭑·on en⭑
          la⭑ histori⭑·o de⭑ ni⭑·a mov⭑·ad·o; la⭑ verd⭑·an standard⭑·on tre⭑ alt⭑·e ni
          ten⭑·os: ĝi sign⭑·as la⭑ bon⭑·on kaj⭑ bel⭑·on .

sign⭑·ar·o

          Ar⭑·o da⭑ sign⭑·oj (sign⭑·o-repertuar¹·o), oft⭑·e kun⭑ la⭑ implic⁽⁺⁾·at·a numer⭑·ad·o
          (kod⁹·o): kompren⭑·iĝ·il·o, simil⭑·an al⭑ la⭑ mar⭑·a sign⭑·ar·o ; sign⭑·ar·o,
          kon⭑·at·a kiel⭑ „la⭑ pafos⁽⁺⁾·a silab⭑·ar·o” ; la⭑ Universal⭑·a sign⭑·ar·o […]
          Unikod⁽⁺⁾·o . {alfabet⭑·o} , {tip¹·ar·o}

sign⭑·um·o

   1.
          La⭑ ec⭑·o de⭑ reel⁽⁺⁾·o est⭑·i {pozitiv¹·a} aŭ⭑ {negativ²·a} : la⭑ absolut⭑·a
          valor⭑·o de⭑ reel⁽⁺⁾·a nombr⭑·o est⭑·as ĝi⭑·a nombr⭑·a valor⭑·o sen·konsider⭑·e de⭑
          ĝi⭑·a sign⭑·um·o ; kompleks⁽⁺⁾·a kon⭑-jug⭑·it·o de⭑ kompleks⁽⁺⁾·a nombr⭑·o est⭑·as
          don⭑·it·a per⭑ ŝanĝ[o de⭑] la⭑ sign⭑·um·o de⭑ la⭑ imaginar⁽⁺⁾·a part⭑·o .

   2.

        a)
                La⭑ {sign⭑·um~funkci¹·o} aŭ⭑ bild¹·o per⭑ tiu funkci¹·o: la⭑ produt⁽⁺⁾·o de⭑
                reel⁽⁺⁾·o per⭑ ĝi⭑·a sign⭑·um·o egal⭑·as al⭑ ĝi⭑·a absolut⭑·a valor⭑·o.

                Rim. 1: En⭑ trov⭑·iĝ·as por⭑ tiu termin⭑·o traduk⭑·oj, kiu·j
                suspekt⭑·ig·as, ke⭑ oni kompren⭑·as ĝi·n kun⭑ la⭑ senc⭑·o {sign⭑·o ^3}
                ; tiom⭑ pli⭑, ke⭑ oni don⭑·as la⭑ senc⭑·on de⭑ funkci¹·o al⭑ ali⭑·a
                termin⭑·o, nom⭑·e „sign⭑·um~funkci¹·o“. Tio pov⭑·as est⭑·i prov⭑·o lert⭑·e
                evaku⁽⁺⁾·i la⭑ termin⭑·on sign⭑·o, kiu ne⭑ montr⭑·as al⭑ difin⭑·it·a
                matematik¹·a objekt⭑·o kaj⭑ kies⭑ ambigu⁽⁺⁾·ec·o pov⭑·as ĝen⭑·i. Ja⭑ oni
                leg⭑·as en⭑ , ke⭑ „se⭑  est⭑·as negativ²·a nombr⭑·o,  hav⭑·as
                negativ²·an sign⭑·on, sed⭑ pozitiv¹·an sign⭑·um·on“, sed⭑ tem⭑·as pri⭑
                vort⭑-lud⭑·o: neniu dir⭑·us „  hav⭑·as negativ²·an sign⭑·on“ por⭑
                signif⭑·i, ke⭑ minuso star⭑·as antaŭ⭑  ! Do⭑ en·tut⭑·e ŝajn⭑·as, ke⭑
                la⭑ mal·oft⭑·aj uz⭑·--okaz⭑·oj de⭑ la⭑ mis·gvid⭑·a „sign⭑·o“ ne⭑ prav⭑·ig·as
                re·form⭑·on de⭑ jam⭑ tradici¹·a kaj⭑ inter·naci⭑·a terminologi⁽⁺⁾·o, sed⭑
                aprob⭑·ind·as la⭑ streb⁶·o al⭑ pli⭑ rigor³·a lingv⭑·aĵ·o,
                anstataŭ⭑·ig·ant·e la⭑ termin⭑·on „sign⭑·o de⭑ nombr⭑·o“ per⭑ „sign⭑·um·o
                de⭑ nombr⭑·o“, kiam⭑ tio·n ebl⭑·ig·as la⭑ kun·tekst⭑·o.

                Rim. 2: Nombr⭑·o-prezent⭑·o −123 konsist⭑·as el⭑ 4 {sign⭑·oj^2} ,
                kaj⭑ ĉiu el⭑ ili est⭑·as „nombr⭑·a sign⭑·o“. Rezerv⭑·i la⭑ signif⭑·on
                de⭑ „nombr⭑·a sign⭑·o“ nur⭑ al⭑ la⭑ unu⭑·a est⭑·as tradici¹·a, sed⭑
                ne·logik¹·a kaj⭑ evit⭑·ind·a escept⭑·o.

        b)
                Funkci¹·o, kiu ĵet⭑·as {permut⁽⁺⁾·on} al⭑  , se⭑ ĝi est⭑·as {par⭑·a}
                , kaj⭑ al⭑  ali⭑·e: sign⭑·um·o est⭑·as la⭑ nur⭑·a homomorfi⁽⁺⁾·o de⭑ la⭑
                {simetri¹·a grup⭑·o} al⭑ la⭑ grup⭑·o  , kiu ĵet⭑·as la⭑
                du⭑+element¹·ajn {cikl²·ojn} al⭑  .

   3.
          {Sub·skrib⭑·o} : ĉifr³·ad·o, publik⭑·--ŝlos⭑·il·a ĉifriko inkluziv²·as
          cifer⭑·ec·ajn sign⭑·um·ojn .

sign⭑·um~funkci¹·o

          Funkci¹·o ĵet⭑·ant·a reel⁽⁺⁾·on al⭑  , se⭑ la⭑ reel⁽⁺⁾·o est⭑·as pozitiv¹·a, al⭑
           , se⭑ ĝi est⭑·as  , al⭑  , se⭑ ĝi est⭑·as negativ²·a; bild¹·o
          per⭑ tiu funkci¹·o: Pruv⭑·u ke⭑ la⭑ sign⭑·um~funkci¹·o est⭑·as nek⭑ sur·ĵet⭑·a,
          nek⭑ dis·ĵet⭑·a.

antaŭ·sign⭑·o

          Sign⭑·o anonc⭑·ant·a io·n anticip³·e: kiam⭑ plen⭑·um·iĝ·os super⭑ vi ĉi⭑ tiu·j
          antaŭ·sign⭑·oj, tiam⭑ far⭑·u, kio·n bon⭑~trov⭑·os vi⭑·a man⭑·o, ĉar⭑ Di⭑·o est⭑·as
          kun⭑ vi ; ĉar⭑ ŝi hav⭑·is tut⭑·an man⭑·on plen⭑·a de⭑ roz⭑·oj, ŝi don⭑·is al⭑ li
          ankaŭ⭑ unu⭑ el⭑ ili, kaj⭑ tio ŝajn⭑·is al⭑ li bon⭑·a antaŭ·sign⭑·o ; li
          nenio·n dir⭑·is, li ne⭑ plend⭑·is, kaj⭑ tio est⭑·as mal·bon⭑·a antaŭ·sign⭑·o ;
          antaŭ·sign⭑·o de⭑ la⭑ mort⭑·o ; bon⭑·eg·a knab⭑·o, sed⭑ tre⭑ em⭑·a kred⭑·i
          spirit⭑·ojn, sonĝ⭑·ojn kaj⭑ antaŭ·sign⭑·ojn .

kontraŭ·sign⭑·a

          (p.p. {nombr⭑·oj} ) Hav⭑·ant·aj mal·sam⭑·an {sign⭑·on ^3} : produt⁽⁺⁾·o de⭑ du⭑
          kontraŭ·sign⭑·aj faktor²·oj est⭑·as negativ²·a; ĉiu kvant⭑·um~stat⭑·o pov⭑·as
          en·ten⭑·i 0, 1 (spin⭑·o 1/2) aŭ⭑ du⭑ elektron⁽⁺⁾·ojn (du⭑ kontraŭ·sign⭑·aj
          spin⭑·oj) .

kri⭑-sign⭑·o

          {Interpunkci⭑·a} {sign⭑·o} (!) uz⭑·at·a fin⭑·e de⭑ ordon⭑·aj kaj⭑ ek·kri⭑·aj
          fraz¹·oj: li est⭑·is liber⭑·a sen⭑ kri⭑-sign⭑·o ; mi daŭr⭑·ig·is per⭑ „vintr⭑·ajn
          fest⭑·ot-ag⭑·ojn“ ― kri⭑-sign⭑·o ― „kaj⭑ feliĉ⭑·an nov⭑·an jar⭑·on“ .

krom·sign⭑·o

          Skrib⭑-sign⭑·o kiu ne⭑ aparten⭑·as al⭑ la⭑ baz¹·a sign⭑·ar·o (alfabet⭑·o) de⭑
          skrib⭑·aĵ·o, ne⭑ funkci¹·as sol⭑·e, sed⭑ help⭑·as kompren⭑·i aŭ⭑ ĝust⭑·e
          interpret¹·i la⭑ skrib⭑·aĵ·on, preciz⭑·ig·ant·e aŭ⭑ modif³·ant·e ĝi⭑·an valor⭑·on;
          inter·ali⭑·e:

        a)
                {Diakrit⁽⁺⁾·o} : tajp⁸·i latin⁽⁺⁾·ajn liter⭑·ojn kun⭑ divers⭑·aj
                krom·sign⭑·oj .

        b)
                Krom·sign⭑·o {vokaliz⁽⁺⁾·a} , indik³·ant·a vokal⭑·on en⭑ konsonant⭑·a
                skrib⭑·o: strikt⁽⁺⁾·e parol⭑·ant·e, la⭑ vokaliz⁽⁺⁾·aj krom·sign⭑·oj est⭑·as
                ne⭑ diakrit⁽⁺⁾·oj, sed⭑ spec⭑·o de⭑ vokal⭑-liter⭑·oj.

        c)
                Krom·sign⭑·o modif³·ant·a la⭑ valor⭑·on de⭑ {muzik⭑·a not⭑·o^2} : la⭑
                muzik⭑·a krom·sign⭑·o ♯ ; por⭑ indik³·i du⭑·on-ton⭑·ojn, oni dev⭑·as
                al·don⭑·i krom·sign⭑·ojn (dies⁹·on kaj⭑ bemol⁹·on) .

kruc⭑·o-sign⭑·i, kruc⭑-sign⭑·i

          (tr)
          Man⭑·e sign⭑·i krist⭑·an·an kruc⭑·on per⭑ gest⭑·o vertikal⭑·e mal·supr⭑·an, post⭑·e
          horizontal⭑·an.

        a)
                (tr)
                {Ben⭑·i} per⭑ tia kruc⭑·o-sign⭑·o direkt⭑·at·a al⭑ iu aŭ⭑ io: kaj⭑ li
                kruc⭑·o-sign⭑·is ili·n, unu⭑ post⭑ ali⭑·a, ar⭑·on post⭑ ar⭑·o, kun⭑ am⭑·o
                tiel⭑ grand⭑·a, kvazaŭ⭑ ili est⭑·us li⭑·aj infan⭑·oj ; — Sufiĉ⭑·e jam⭑,
                Krist⭑·o est⭑·as kun⭑ vi, kruc⭑·o-sign⭑·u vi·n. — Sed⭑ mi ne⭑
                kruc⭑·o-sign⭑·is mi·n .

        b)
                (ntr)
                Al·vok⭑·i ben⭑·on per⭑ tia kruc⭑·o-sign⭑·o sur⭑ si mem⭑, de⭑ frunt⭑·o al⭑
                brust⭑·o kaj⭑ tra⭑ la⭑ ŝultr⭑·oj; kruc⭑·o-sign⭑·i si·n: la⭑ servut⭑·ul·oj
                turn⭑·iĝ·ad·is kaj⭑ kaŝ⭑·e kruc⭑-sign⭑·ad·is .

man⭑-sign⭑·i

   (ntr)

          Far⭑·i sign⭑·on per⭑ la⭑ man⭑·o: la⭑ vir⭑·o […] man⭑-sign⭑·is al⭑ la⭑ jun⭑·ul·in·o
          kaj⭑ jam⭑ est⭑·is for⭑ ; mi de⭑ mal·proksim⭑·e vid⭑·is mi⭑·an kamarad⭑·on, kiu
          amik⭑·e man⭑-sign⭑·is al⭑ mi .

okul⭑-sign⭑·i

          Atent⭑·ig·i iu·n per⭑ okul⭑-mov⭑·o: la⭑ major²·o okul⭑-sign⭑·is al⭑ mi ke⭑ mi ĉes⭑·u
          parol⭑·i . {palpebr⭑·um·i}

pied⭑·o-sign⭑·o, paŝ⭑·o-sign⭑·o, sekv⭑·o-sign⭑·o

          Sign⭑·o post·las⭑·it·a de⭑ pied⭑·o de⭑ hom⭑·o aŭ⭑ best⭑·o sur⭑ la⭑ ter⭑·o. ĉu⭑ ni ne⭑
          ir⭑·ad·is en⭑ la⭑ sam⭑·aj pied⭑·o-sign⭑·oj ; [mi], la⭑ ombr⭑·o […] kiel⭑ vi
          sci⭑·as, de⭑ mi⭑·a infan⭑·ec·o ĉiam⭑ ir⭑·is laŭ⭑ vi⭑·aj pied⭑·o-sign⭑·oj ; sekv⭑·u la⭑
          paŝ⭑·o-sign⭑·ojn de⭑ pi⭑·ul·oj ; ŝi mal·rapid⭑·ig·is si⭑·ajn paŝ⭑·ojn, sur⭑ ŝi⭑·aj
          […] vang⭑·oj aper⭑·is ruĝ⭑·aj makul⭑·oj, tio est⭑·is sekv⭑·o-sign⭑·oj de⭑
          varm⭑·eg·o . {spur⁸·o^1}

post⭑·e~sign⭑·o

          {Post·sign⭑·o} : ne⭑ rest⭑·os post⭑·e~sign⭑·o de⭑ la⭑ abund³·ec·o en⭑ la⭑ land⭑·o,
          pro⭑ tiu mal·sat⭑·o ; la⭑ vent⭑·o ili·n for·port⭑·is, kaj⭑ ne⭑ rest⭑·is
          post⭑·e~sign⭑·o post⭑ ili ; por⭑ for·ig⭑·i la⭑ last⭑·ajn post⭑·e~sign⭑·ojn de⭑ la⭑
          ekscit⭑·o, li ir⭑·is al⭑  .

post·sign⭑·o

          Sign⭑·o post·las⭑·it·a de⭑ io pas⭑·int·a aŭ⭑ okaz⭑·int·a: nun⭑ ekzist⭑·as plu⭑
          nenia post·sign⭑·o de⭑ la⭑ tur⭑·o nek⭑ de⭑ la⭑ preĝ⭑·ej·o ; Egipt⁽⁺⁾·o est⭑·as
          klar⭑·a post·sign⭑·o de⭑ la⭑ man⭑·o de⭑ Oziris⁽⁺⁾·o ; ili jam⭑ mal·aper⭑·is, eĉ⭑ ne⭑
          las⭑·int·e post·sign⭑·on ; [li] rimark⭑·is sur⭑ si⭑·a lit⭑·o post·sign⭑·on de⭑
          mal·grand⭑·a pied⭑·o ; Jung⭑·o lav⭑·as la⭑ ŝtup⭑·ar·on, neni⭑·ig·ant·e la⭑
          post·sign⭑·ojn de⭑ la⭑ hieraŭ⭑·aj okaz⭑·int·aĵ·oj . {spur⁸·o^1}

prem⭑-sign⭑·o

          Sign⭑·o, kiu·n la⭑ prem⭑·o de⭑ mal·mol⭑·a objekt⭑·o las⭑·as en⭑ pli⭑ mol⭑·a
          substanc²·o; pli⭑ ĝeneral¹·e, spur⁸·o de⭑ ink⭑·o, gras⭑·o ks, las⭑·it·a de⭑ unu⭑
          objekt⭑·o al·prem⭑·it·a al⭑ ali⭑·a: vaks⭑·a prem⭑-sign⭑·o de⭑ ŝlos⭑·il·o; sekv⭑·i la⭑
          prem⭑-sign⭑·ojn de⭑ ĉas⭑-best⭑·o; [la⭑ poŝ⭑-tuk⭑·o] sufiĉ⭑·e net⭑·e montr⭑·is
          prem⭑-sign⭑·on de⭑ polm⁽⁺⁾·o ; scienc⭑·ist·oj re·konstru⭑·is la⭑ histori⭑·on de⭑
          tiu pied⭑-prem⭑-sign⭑·o kaj⭑ nun⭑ esper⭑·as, ke⭑ iam⭑ trov⭑·ebl·os pli⭑·aj
          fosili⁽⁺⁾·aĵ·oj, ebl⭑·e komplet²·a skelet¹·o .

sam⭑+sign⭑·a

          (p.p. {nombr⭑·oj} ) Hav⭑·ant·aj la⭑ sam⭑·an {sign⭑·on ^3} : la⭑ sum⭑·o de⭑
          sam⭑+sign⭑·aj nombr⭑·oj est⭑·as sam⭑+sign⭑·a kiel⭑ ili.

skrib⭑-sign⭑·o

          {Sign⭑·o^2} en⭑ si⭑·a skrib⭑·a form⭑·o, liter⭑·o aŭ⭑ interpunkci⭑·a sign⭑·o de⭑
          skrib⭑·at·a lingv⭑·o: skrib⭑·at·a per⭑ arab⁸·aj skrib⭑-sign⭑·oj ; kojn⭑·o-form⭑·aj
          skrib⭑-sign⭑·oj (laŭ⭑ [nov⭑·a+siri⁸·a] skrib⭑-sistem⭑·o, tio est⭑·as unu⭑ el⭑ la⭑
          skrib⭑·oj de⭑ la⭑ unu⭑·a jar⭑-mil⭑·o a.K.) ; skrib⭑-sign⭑·oj, kiu·j nun⭑
          form⭑·iĝ·is sub⭑ la⭑ krajon⭑·o de⭑ la⭑ mal·jun⭑·ul·o .

sub·sign⭑·o

          {Krom·sign⭑·o} met⭑·at·a sub⭑ liter⭑·o aŭ⭑ matematik¹·a simbol¹·o por⭑ indik³·i
          special⭑·an vol⭑-or⭑·on: mi uz⭑·os super·sign⭑·ajn bovl⁸·ojn por⭑ trans·skrib⭑·i
          la⭑ du⭑·on-vokal⭑·ojn anstataŭ⭑ la⭑  -e pli⭑ tradici¹·ajn sub·sign⭑·ojn
          ĉe⭑  kaj⭑  .

super·sign⭑·o

          {Krom·sign⭑·o} met⭑·at·a super⭑ liter⭑·o aŭ⭑ matematik¹·a simbol¹·o por⭑ indik³·i
          special⭑·an fonetik¹·an valor⭑·on, matematik¹·an operaci¹·on kaj⭑ tiel⭑ plu⭑:
          Esperant⭑·o uz⭑·as tri⭑ super·sign⭑·ojn: ĉapel⭑·on super⭑ ĉ, ĥ, ĝ, ĵ, ŝ;
          super·punkt⭑·on en⭑ i, j; kaj⭑ lun⭑-ark⭑·on super⭑ ŭ; la⭑ for·ig⭑·o de⭑ la⭑
          super·sign⭑·oj kaj⭑ de⭑ la⭑ akuzativ⭑·o, kio·n mi antaŭ⭑  jar⭑·oj
          propon⭑·is, […] dev⭑·as aper⭑·i kiel⭑ tut⭑·e ne⭑ akcept⭑·ebl·a, ĉar⭑ ĝi
          prezent⭑·us kripl⭑·ig·on de⭑ la⭑ intern⭑·a valor⭑·o de⭑ la⭑ lingv⭑·o, por⭑ plaĉ⭑·i
          al⭑ ĝi⭑·aj ekster⭑·aj rigard⭑·ant·oj ; mi ek·send⭑·is kelk⭑·ajn mesaĝ⁹·ojn en⭑
          bel⭑·a, super·sign⭑·o-hav⭑·a Esperant⭑·o .

tra·sign⭑·o

          {Krom·sign⭑·o} met⭑·at·a tra⭑ aŭ⭑ en⭑ liter⭑·o aŭ⭑ ali⭑·a simbol¹·o por⭑ indik³·i
          special⭑·an valor⭑·on: la⭑ unu⭑·a tra·sign⭑·o est⭑·as la⭑ akut²·o; kred⭑·ebl·e vi
          kon⭑·as la⭑ dan⁸·an-norveg⁸·an liter⭑·on ø, kiu pov⭑·as est⭑·i konsider⭑·at·a
          kiel⭑ o kun⭑ tra·akut²·o .

sign⭑·o-bild¹·o

   1.
          Ĉiu el⭑ divers⭑·aj grafik⁹·aj aspekt¹·oj kiu·jn pov⭑·as akcept⭑·i unu⭑ sign⭑·o:
          en⭑ iu·j tip¹·ar·oj la⭑ sign⭑·o-sign⭑·oj de⭑ tut⭑·e divers⭑·aj sign⭑·oj, kia·j
          est⭑·as la⭑ liter⭑·oj I, l kaj⭑ la⭑ cifer⭑·o 1, est⭑·as ident¹·aj; en⭑ iu·j
          tip¹·ar·oj la⭑ sub⭑·a part⭑·o de⭑ la⭑ sign⭑·o-sign⭑·o de⭑ g est⭑·as ferm⭑·it·a, en⭑
          ali⭑·aj ĝi est⭑·as mal·ferm⭑·it·a, sed⭑ ambaŭ⭑ prezent⭑·as unu⭑ sam⭑·an sign⭑·on:
          la⭑ liter⭑·on g; sam⭑~pi⭑·o est⭑·as plej⭑+part⭑·e prezent⭑·it·a en⭑ modern¹·a
          skrib[o] per⭑ sign⭑·o-bild¹·o simil⭑·ant·a π ob⁽⁺⁾-likv⁸·it·a dekstr⭑·en, kiu
          est⭑·as la⭑ kaŭz⭑·o por⭑ ĝi⭑·a nom⭑·o en⭑ nov⭑+grek⁸·a lingv⭑·o . {sign⭑·ar·o} ,
          {tip¹·ar·o}

   2.
          La⭑ pres⭑·ant·a surfac⁸·o de⭑ pres⭑-tip¹·o: okul⭑·o ‐ intern⭑·a „mal·plen⭑·aĵ·o“ de⭑
          cert⭑·aj sign⭑·o-bild¹·oj, flank⭑·aĵ·o ‐ distanc¹·o inter⭑ la⭑ sign⭑·o-bild¹·o kaj⭑
          la⭑ flank⭑·a rand⭑·o de⭑ la⭑ pres⭑-tip¹·o . {tip¹·o}

optik¹·a sign⭑·o-re·kon⭑·o (OSR)

          Leg⭑·ad·o de⭑ skrib⭑·o per⭑ optik¹·a komput⁹·il·a procez⁽⁺⁾·o: tiu procedur²·o
          nom⭑·iĝ·as optik¹·a sign⭑·o-re·kon⭑·o: la⭑ komput⁹·il·o analiz¹·as ĉiu·n bild¹·on de⭑
          liter⭑·o apart⭑·e kaj⭑ decid⭑·as, kiu liter⭑·o est⭑·as ; tip¹·ar·oj adapt³·it·aj
          por⭑ optik¹·a sign⭑·o-re·kon⭑·o .

sign⭑·o-ŝanĝ⭑·o , sign⭑·um~ŝanĝ⭑·o

   1.
          (de⭑ {bild¹·ig·o} ) Ŝanĝ⭑·iĝ·o de⭑ la⭑ {sign⭑·o^3} de⭑ ĝi⭑·aj valor⭑·oj laŭ⭑ la⭑
          valor⭑·o de⭑ la⭑ argument⭑·o: la⭑ funkci¹·o  prezent⭑·as
          sign⭑·o-ŝanĝ⭑·on ĉe⭑  kaj⭑ ali⭑·an ĉe⭑  .

   2.
          Unu⭑+lok⭑·a operaci¹·o ĵet⭑·ant·a entjer⁽⁺⁾·on, reel⁽⁺⁾·on aŭ⭑ kompleks⁽⁺⁾·an nombr⭑·on
          al⭑ ĝi⭑·a kontraŭ⭑·o: la⭑ simbol¹·o de⭑ sign⭑·um~ŝanĝ⭑·o est⭑·as „  “ (la⭑
          unu⭑+lok⭑·a minuso) .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.167 2023/12/12 20:10:27 ]
     __________________________________________________________________