simetri¹·/·o

simetri¹·o

   1.
          Harmoni¹·o rezult²·ant·a el⭑ proporci¹·ec·o kaj⭑ regul⭑·a aranĝ⭑·o de⭑ part⭑·oj:
          simetri¹·o est⭑·as baz¹·o de⭑ arkitektur⁸·o, sam⭑·e kiel⭑ ritm¹·o est⭑·as baz¹·o
          de⭑ poezi¹·o aŭ⭑ muzik⭑·o.

   2.
          {Simetri¹·ec·o} : simetri¹·o de⭑ la⭑ hom⭑·a korp⭑·o..

   3.

        a)
                (en⭑ {vektor⁽⁺⁾·a spac⭑·o} ) {Homomorfi⁽⁺⁾·a} {involuci⁽⁺⁾·o} : se⭑ 
                est⭑·as la⭑ ar⭑·o de⭑ ĉiu·j vektor⁽⁺⁾·oj sen·ŝanĝ⭑·aj per⭑ la⭑ simetri¹·o
                 , kaj⭑  est⭑·as la⭑ ar⭑·o de⭑ ĉiu·j vektor⁽⁺⁾·oj ŝanĝ⭑·it·aj al⭑
                si⭑·a kontraŭ·egal⭑·o per⭑  , tiam⭑ oni dir⭑·as, ke⭑  est⭑·as
                simetri¹·o kun⭑ direkt⭑·o  rilat⭑·e al⭑  . {vektor⁽⁺⁾·a
                simetri¹·o.}

        b)
                (en⭑ {afin⁽⁺⁾·a spac⭑·o} ) {Afin⁽⁺⁾·a} {involuci⁽⁺⁾·o} : la⭑ homomorfi⁽⁺⁾·o
                asoci¹·it·a al⭑ tia simetri¹·o est⭑·as mem⭑ vektor⁽⁺⁾·a simetri¹·o.
                {oblikv¹·a simetri¹·o.}

        c)
                (en⭑ {eŭklid⁽⁺⁾·a afin⁽⁺⁾·a spac⭑·o} ) Tia {bild¹·ig·o} de⭑ la⭑ spac⭑·o al⭑
                ĝi mem⭑, ke⭑ ĉiu·j {strek⭑·oj} kun·lig⭑·ant·aj punkt⭑·on kaj⭑ ĝi⭑·an
                {bild¹·on} hav⭑·as jen⭑·an ec⭑·on: ili⭑·a mez⭑·o est⭑·as konstant⭑·a
                punkt⭑·o (centr⭑·a simetri¹·o), aŭ⭑ ili est⭑·as ort⁸·aj en⭑ si⭑·a mez⭑·o
                al⭑ konstant⭑·a rekt⭑·o (aks⭑·a simetri¹·o) aŭ⭑ konstant⭑·a eben⭑·o
                (eben⭑·a simetri¹·o). {ort⁸·a simetri¹·o;} {simetri¹-aks⭑·o} ,
                {simetri¹-centr⭑·o} , {simetri¹-eben⭑·o} .

          Rim.: Ial⭑ tia·j matematik¹·aj senc⭑·oj aper⭑·as nek⭑ en⭑ , nek⭑ en⭑ , kiu·j
          atribu¹·as simil⭑·ajn al⭑ „reflekt⁸·o“. Ja⭑ tiu termin⭑·o en⭑ iu·j naci⭑·aj
          lingv⭑·oj est⭑·as oft⭑·a sinonim¹·o por⭑ „eben⭑·a simetri¹·o“, sed⭑ ne⭑ ŝajn⭑·as
          konsil⭑·ind·e tut⭑·e evaku⁽⁺⁾·i la⭑ termin⭑·on „simetri¹·o“. Ni do⭑ prefer⭑·is
          sekv⭑·i .

simetri¹·a

   1.
          Hav⭑·ant·a simetri¹·on, aranĝ⭑·it·a kun⭑ simetri¹·o: la⭑ tut⭑·a aspekt¹·o de⭑ la⭑
          sankt⭑·ej·o est⭑·as simetri¹·a; iom⭑ tro⭑ simetri¹·a parol⭑·ad·o; vaz⭑·oj
          simetri¹·e aranĝ⭑·it·aj.

   2.

        a)
                (p.p. {geometri¹·a figur⭑·o} ) Tia, ke⭑ {simetri¹·o} las⭑·as ĝi·n
                sen·ŝanĝ⭑·a; ali⭑+dir⭑·e: per⭑ iu simetri¹·o, la⭑ bild¹·o de⭑ ajn⭑·a
                punkt⭑·o de⭑ ĝi aparten⭑·as al⭑ ĝi: sfer¹·o est⭑·as simetri¹·a rilat⭑·e
                al⭑ si⭑·a centr⭑·o kaj⭑ al⭑ ĉiu rekt⭑·o aŭ⭑ eben⭑·o en·hav⭑·ant·a ĝi⭑·an
                centr⭑·on; elips¹·o est⭑·as simetri¹·a rilat⭑·e al⭑ si⭑·aj fokus⭑·a kaj⭑
                ne·fokus⭑·a aks⭑·oj.

        b)
                (p.p. {(n,p)-matric⁹·o} ) Tia, ke⭑ ĉiu ĝi⭑·a element¹·o kun⭑
                indic⁽⁺⁾·o  egal⭑·as al⭑ tiu kun⭑ indic⁽⁺⁾·o  : simetri¹·a
                matric⁹·o egal⭑·as al⭑ si⭑·a transpon⁽⁺⁾·aĵ·o.

        c)
                (p.p. {intern⭑·a rilat⭑·o}  ) Tia, ke⭑ ĝi egal⭑·as al⭑ si⭑·a
                {invers⁴·o}  : la⭑ {ident¹·o-rilat⭑·o} est⭑·as simetri¹·a;
                 est⭑·as simetri¹·a, se⭑ kaj⭑ nur⭑ se⭑ de⭑ la⭑ fakt¹·o, ke⭑  ,
                sekv⭑·as, ke⭑  ; simetri¹·ec·o est⭑·as nepr⭑·a ec⭑·o de⭑
                {ekvivalent⁽⁺⁾·o-rilat⭑·o} .

        d)
                (p.p. {bild¹·ig·o} de⭑  al⭑  , kun⭑  ) Tia, ke⭑
                ĝi ĵet⭑·as ĉiu·jn opojn kun⭑ per·mut⭑·it·aj term⁽⁺⁾·oj al⭑ la⭑ sam⭑·a
                bild¹·o: se⭑  kaj⭑  est⭑·as simetri¹·a,  por⭑ ĉiu ajn⭑  .

        e)
                simetri¹·a {diferenc⭑·o} .

mal·simetri¹·a

          (p.p. {intern⭑·a rilat⭑·o}  ) Tia, ke⭑ la⭑ {komun⭑·aĵ·o} inter⭑ ĝi kaj⭑
          ĝi⭑·a {invers⁴·o} est⭑·as sub·ar⭑·o de⭑ la⭑ {ident¹·o-rilat⭑·o} ; simb.
           : se⭑  est⭑·as mal·simetri¹·a, de⭑ la⭑ fakt¹·o, ke⭑
           kaj⭑  , sekv⭑·as, ke⭑  .

          Rim.: Pri⭑ la⭑ senc⭑-evolu²·o de⭑ tiu termin⭑·o vd rimark⭑·on sub⭑
          {antisimetri⁽⁺⁾·a} .

simetri¹·ec·o

          Ec⭑·o de⭑ io {simetri¹·a} : la⭑ simetri¹·ec·o de⭑ vizaĝ⭑·o; se⭑ solid²·o
          posed⭑·as aks⭑·an simetri¹·ec·on, ĝi ne⭑ nepr⭑·e est⭑·as {rotaci⁹·a} .

oblikv¹·a simetri¹·o

          {simetri¹·o ^3.b.}

ort⁸·a simetri¹·o

          {simetri¹·o ^3.c.}

vektor⁽⁺⁾·a simetri¹·o

          {simetri¹·o ^3.a.}

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.39 2023/10/21 07:46:47 ]
     __________________________________________________________________