sovaĝ⭑·/·a

sovaĝ⭑·a

   1.
          Proksim⭑·a al⭑ natur⭑·o kaj⭑ mal·proksim⭑·a al⭑ civiliz⭑·o.

        a)
                Ne⭑ hejm⭑·ig·it·a: li viv⭑·is kun⭑ sovaĝ⭑·aj azen⭑·oj .

        b)
                Ne⭑ kultiv⁽⁺⁾·at·a: sovaĝ⭑·a gren⭑·o ; ĉe⭑ la⭑ bar⭑·il·oj volv⭑·iĝ·ad·is
                supr⭑·en sovaĝ⭑·a lupol⭑·o ; fig⭑·oj kaj⭑ granat⭑·oj kresk⭑·is sovaĝ⭑·e ;
                sovaĝ⭑·a pom⭑·o eĉ⭑ en⭑ la⭑ paradiz⭑·a ĝarden⭑·o mem⭑ neniam⭑ far⭑·iĝ·os
                ananas⭑·o .

        c)
                Ne⭑ hav⭑·ant·a agrikultur⁽⁺⁾·an aŭ⭑ urb⭑·an civiliz⭑·on, si·n viv⭑-ten⭑·ant·a
                per⭑ ĉas⭑·o kaj⭑ rikolt⭑·o en⭑ la⭑ natur⭑·o: laŭ⭑ li⭑·a opini⭑·o ĉiu·j
                popol⭑·oj sovaĝ⭑·aj kaj⭑ eĉ⭑ du⭑·on·e-civiliz⭑·it·aj, en·kalkul⭑·int·e
                ankaŭ⭑ la⭑ Japan⁹·ojn, ne⭑ vid⭑·as en⭑ la⭑ kis⭑·o simbol¹·on de⭑ am⭑·o .

   2.
          {Mal·mild²·a} , krud⭑·a.

        a)
                Akr⁽⁺⁾·e kaj⭑ mal·agrabl⭑·e impres⭑·ant·a la⭑ sent⭑·um·ojn pro⭑ si⭑·a
                krud⭑·ec·o kaj⭑ mal·delikat⭑·ec·o: sovaĝ⭑·a kolor⭑·o; sovaĝ⭑·e vest⭑·it·a;
                 son⭑·as tre⭑ sovaĝ⭑·e kaj⭑ mal·delikat⭑·e ; al⭑ ĉio oni
                pov⭑·as al·kutim⭑·iĝ·i, kaj⭑ kio hieraŭ⭑ ŝajn⭑·is sovaĝ⭑·a, tio morgaŭ⭑
                aper⭑·as kiel⭑ io tut⭑·e natur⭑·a kaj⭑ bel⭑·a .

        b)
                Sen·brid⭑·e for·teg⭑·a: sovaĝ⭑·a lud⭑·o, gest⭑·o; sovaĝ⭑·e puŝ⭑·i iu·n; li
                est⭑·os hom⭑·o sovaĝ⭑·a, li⭑·a man⭑·o est⭑·os kontraŭ⭑ ĉiu·j ; jen⭑
                trankvil⭑·a, jen⭑ en⭑ la⭑ plej⭑ sovaĝ⭑·a danc⭑·o ; la⭑ grand⭑·a ŝip⭑·o
                balanc⭑·iĝ·is en⭑ rapid⭑·eg·a kur⭑·ad·o sur⭑ la⭑ sovaĝ⭑·a mar⭑·o ; vi,
                di⭑·oj, […] la⭑ sopir⭑·e pet⭑·eg·it·an pluv⭑·on […] sovaĝ⭑+torent¹·e
                verŝ⭑·as sur⭑ la⭑ ter⭑·on . {furioz⭑·a} , {impet⁸·eg·a} ,
                {sen·brid⭑·a^2}

sovaĝ⭑·i

          Abrupt²·e, sen·brid⭑·e efik⭑·i, kiel⭑ natur⭑·aĵ·o: la⭑ element¹·oj […] ekster⭑·e
          sovaĝ⭑·as . {el·ĉen⭑·iĝ·i}

sovaĝ⭑·ej·o

          Ne·civiliz⭑·it·a kaj⭑ ne·kultiv⁽⁺⁾·at·a land⭑·o: mi hazard²·e vid⭑·is du⭑ infan⭑·ojn
          lud⭑·ant·ajn en⭑ tiu sovaĝ⭑·ej·o el⭑ bala⭑·aĵ·oj ; la⭑ verd⭑·a val⭑·o rest⭑·as
          mal·antaŭ⭑·e kaj⭑ ek⭑·as sek⭑·a sovaĝ⭑·ej·o kun⭑ kakt⁸·oj kaj⭑ tolao-arbetoj ;
          ni vol⭑·as en⭑ ĉi⭑ tiu sovaĝ⭑·ej·o konstru⭑·i dom⭑·on al⭑ ni .

sovaĝ⭑·ul·o

          Tiu, kiu viv⭑·as en⭑ natur⭑·o, for⭑ de⭑ civiliz⭑·o:  est⭑·is
          sen·dub⭑·e terur⭑·a sovaĝ⭑·ul·o, ĉar⭑ la⭑ polic⭑·o propon⭑·is premi⭑·on por⭑ li⭑·a
          de·tranĉ⭑·it·a kap⭑·o .

mal·sovaĝ⭑·a

   1.
          (pri⭑ indidvidua best⭑·o:) Kitimiĝinta al⭑ hom⭑·o(j), ne⭑ plu⭑ tim⭑·ant·a
          hom⭑·o(j)n: mal·sovaĝ⭑·a leon⭑·o en⭑ kaĝ⭑·o ; Mez⭑·e sur⭑ la⭑ plank⭑·o star⭑·is la⭑
          mal·sovaĝ⭑·a kornik¹·o, turn⭑·ad·is la⭑ kap⭑·et·on ĉiu+flank⭑·en kaj⭑ observ⭑·ad·is
          Gerdan .

   2.
          (Vegetal⁸·a aŭ⭑ animal⁸·a speci⁽⁺⁾·o) Adapt³·it·a al⭑ kultiv⁽⁺⁾·ad·o aŭ⭑ bred⁸·ad·o
          kaj⭑ konsum⭑·ad·o en⭑ hom⭑·a mastr⭑·um·ad·o: mal·sovaĝ⭑·a gren⭑·o (tritik⭑·o,
          sekal⭑·o, riz⭑·o); mal·sovaĝ⭑·a rajd⭑-best⭑·o; IPBES atent⭑·ig·as, ke⭑ antaŭ⭑
          2016 mal·aper⭑·is 9% de⭑ la⭑ ras¹·oj de⭑ mal·sovaĝ⭑·aj mam⭑·ul·oj bred⁸·at·aj por⭑
          nutr⭑·ad·o aŭ⭑ labor⭑·o . {hejm⭑·ig·it·a} {sovaĝ⭑·a^1.b} {sovaĝ⭑·a^1.a}

mal·sovaĝ⭑·ig·i

   (tr)

   1.
          Ig⭑·i {mal·sovaĝ⭑·a^1} : divid⭑·ant·e si⭑·an pan⭑·on kun⭑ urs⭑·o, li
          mal·sovaĝ⭑·ig·is ĝi·n ; la⭑ grand⭑·a best⭑·o aparten⭑·is al⭑ spec⭑·o, kiu·n la⭑
          ruĝ⭑·aj hom⭑·oj neniam⭑ mal·sovaĝ⭑·ig·as .

   2.
          Adapt³·i (vegetal⁸·an aŭ⭑ animal⁸·an speci⁽⁺⁾·on) al⭑ kultiv⁽⁺⁾·ad·o aŭ⭑ bred⁸·ad·o
          kaj⭑ konsum⭑·ad·o en⭑ hom⭑·a mastr⭑·um·ad·o: laŭ⭑ la⭑ hipotez¹·o de⭑ la⭑ pruraj
          origin¹·oj de⭑ ni⭑·aj kolomb⭑·oj, oni dev⭑·as supoz⭑·i ke⭑ almenaŭ⭑ sep⭑ aŭ⭑ ok⭑
          speci⁽⁺⁾·oj est⭑·is tiom⭑ ĝis·fin⭑·e mal·sovaĝ⭑·ig·it·aj en⭑ antikv⭑·a temp⭑·o per⭑
          du⭑·on-civiliz⭑·it·aj hom⭑·oj, ke⭑ ili est⭑·as tre⭑ fekund⁽⁺⁾·aj en⭑ kapt⭑·it·ec·o .

mal·sovaĝ⭑·ig·o

          La⭑ ag⭑·o mal·sovaĝ⭑·i kaj⭑ ĝi⭑·a rezult²·o: Fakt¹·e ne⭑ la⭑ absurd¹·aj mur⭑·oj kaj⭑
          piramid¹·oj, sed⭑ tri⭑ ali⭑·aj ating⭑·oj determin²·is la⭑ kurs¹·on de⭑ la⭑
          antikv⭑·a histori⭑·o: la⭑ bronz⭑·o; la⭑ mal·sovaĝ⭑·ig·o de⭑ la⭑ ĉeval⭑·o; kaj⭑ la⭑
          fer⭑·o .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.108 2023/12/12 20:10:28 ]
     __________________________________________________________________