vidu ankaŭ la klarigojn
sub⭑
I.
sub⭑
(prepozici⭑·o)
Prepozici⭑·o montr⭑·ant·a:
1.
a)
Pozici¹·on de⭑ objekt⭑·o rilat⭑·e al⭑ ali⭑·a, kiu est⭑·as pli⭑
alt⭑·e aŭ⭑ en⭑·e de⭑ iu supr⭑·aĵ·o, kaj⭑ tuŝ⭑·as ĝi·n: jun⭑·ul·o […]
port⭑·is […] anser⭑·on sub⭑ la⭑ brak⭑·o ; [li] ten⭑·is sub⭑ la⭑
brak⭑·o grand⭑·ajn libr⭑·ojn ; la⭑ ŝtup⭑·o de⭑ la⭑ balkon¹·o […]
ek·ŝancel⭑·iĝ·is sub⭑ li⭑·a pez⭑·o ; vir⭑·o iom⭑ klin⭑·it·a sub⭑ la⭑
pez⭑·o de⭑ bon⭑+hav⭑·ec·a pelt⭑·o ; la⭑ flor⭑·oj […] mort⭑·ad·is sub⭑
la⭑ paŝ⭑·oj de⭑ la⭑ am⭑·ant·oj . {sur⭑}
b)
Pozici¹·on de⭑ objekt⭑·o rilat⭑·e al⭑ ali⭑·a, kiu est⭑·as pli⭑
alt⭑·e sed⭑ ne⭑ tuŝ⭑·as ĝi·n: mus⭑·o […] kur⭑·as sub⭑ la⭑ lit⭑·o ;
la⭑ ministr¹·o pas⭑·ig·is la⭑ nokt⭑·on sub⭑ liber⭑·a ĉiel⭑·o ; la⭑
preĝ⭑·ej·o […] sur⭑ la⭑ mont⭑·o sub⭑ la⭑ potenc⭑·aj kverk⭑·oj ;
pli⭑ mal·supr⭑·e ol⭑ 171 klaft⭑·oj sub⭑ la⭑ supr⭑·aĵ·o de⭑ la⭑
akv⭑·o ; ekzist⭑·as nenio nov⭑·a sub⭑ la⭑ sun⭑·o ; sub⭑ Li⭑·a
ombr⭑·o ni viv⭑·os inter⭑ la⭑ naci⭑·oj ; kiam⭑ la⭑ sun⭑·o aper⭑·as
sub⭑ la⭑ stel⭑·o Siri⁸·us . {super⭑}
Rim.: Pri⭑ uz⭑·o de⭑ _sub⭑_ kun⭑ akuzativ⭑·o, vd {sub⭑ ...-n, al⭑
sub⭑} .
2.
Ekster⭑·an ŝajn⭑·on: ŝi aper⭑·is sub⭑ la⭑ form⭑·o de⭑ mal·jun⭑·ul·in·o; la⭑
ver⭑·aj ordon⭑·oj religi⭑·aj kuŝ⭑·as en⭑ la⭑ kor⭑·o de⭑ ĉiu hom⭑·o sub⭑ la⭑
form⭑·o de⭑ konscienc⭑·o ; projekt⭑·oj […] propon⭑·it·aj […] sub⭑
laŭt⭑·a […] nom⭑·o ; sub⭑ „lingv⭑·o inter·naci⭑·a“ oni pov⭑·as egal⭑·e
bon⭑·e kompren⭑·i la⭑ aŭ⭑ ali⭑·ajn propon⭑·it·ajn
projekt⭑·ojn .
3.
De·pend⭑-ec⭑·on: sub⭑ serur⭑·o promes⭑·ojn ten⭑·u, sed⭑ don⭑·int·e ne⭑
re·pren⭑·u ; [tio] est⭑·is sub⭑ li⭑·a dispon⭑·ad·o ; met⭑·is
tri⭑·on·on de⭑ la⭑ popol⭑·o sub⭑ la⭑ dispon⭑·on de⭑ ; sub⭑ vi⭑·an
protekt¹·on mi trans·don⭑·as la⭑ sankt⭑·ej·ojn ; la⭑ vir⭑·oj ekzerc⭑·iĝ·u
[…] sub⭑ la⭑ direkt⭑·o de⭑ la⭑ oficir⭑·oj ; Asiri⁽⁺⁾·o dev⭑·as pren⭑·i ni·n
sub⭑ si⭑·an re·gad⭑·on ; sub⭑ la⭑ kondiĉ⭑·o de⭑ mal·grand⭑·a al·pag⭑·o oni
konsent⭑·is send⭑·ad·i al⭑ ŝi tag⭑-manĝ⭑·ojn ; ni fin⭑·e danc⭑·is ambaŭ⭑
sub⭑ la⭑ muzik⭑·o de⭑ ; tiu skrib⭑·is sur⭑ ĝi sub⭑ la⭑
dikt⭑·ad·o de⭑ .
sub⭑ ...-n, al⭑ sub⭑
{Al⭑} lok⭑·o situ⁸·ant·a {sub⭑} : li fal⭑·is sub⭑ la⭑ rad⭑·ojn de⭑
vetur⭑·ant·a vagon⭑·ar·o ; el⭑ sub⭑ la⭑ kanap⭑·o la⭑ mus⭑·o kur⭑·is sub⭑ la⭑
lit⭑·on ; pied⭑-ir⭑·ant·oj ek·rapid⭑·is, por⭑ ven⭑·i sub⭑ tegment⭑·on ; la⭑
gast⭑·o […] sub⭑ la⭑ kap⭑·on met⭑·is la⭑ sak⭑·on kiel⭑ kusen⭑·on ; li
met⭑·is la⭑ man⭑·on sub⭑ la⭑ kusen⭑·on ; sub⭑ la⭑ tabl⭑·on antaŭ⭑ si⭑·ajn
pied⭑·ojn li est⭑·is met⭑·int·a la⭑ sak⭑·on ; humil⭑·iĝ·is sub⭑
la⭑ man⭑·ojn de⭑ la⭑ Izrael⭑-id⭑·oj ; li met⭑·os ĉiu·jn mal·amik⭑·ojn sub⭑
si⭑·ajn pied⭑·ojn .
Rim.: Pri⭑ la⭑ prepozici⭑·aj kun·aĵ⭑·oj kun⭑ _al⭑_, vid⭑·u rimark⭑·on
sub⭑ {al⭑ ĉe⭑} .
de⭑ sub⭑, de⭑~sub⭑
{De⭑} ^1,^2 lok⭑·o situ⁸·ant·a {sub⭑} : Di⭑·o dir⭑·is: kolekt⭑·iĝ·u la⭑
akv⭑·o de⭑ sub⭑ la⭑ ĉiel⭑·o en⭑ unu⭑ lok⭑·on, kaj⭑ aper⭑·u la⭑ sek⭑·aĵ·o ;
se⭑ vi ne⭑ hav⭑·os per⭑ kio pag⭑·i, oni ja⭑ pren⭑·os vi⭑·an lit⭑·aĵ·on de⭑
sub⭑ vi ; li mal·lev⭑·is la⭑ kap⭑·on kaj⭑ de⭑ sub⭑ la⭑ palpebr⭑·oj
observ⭑·is la⭑ mov⭑·ojn de⭑ la⭑ atak⭑·ant·oj ; delikat⭑·a orel⭑·et·o […]
provok⁴·e montr⭑·is si·n de⭑~sub⭑ la⭑ or⭑·aj bukl⭑·oj ; ĉu⭑ vi re·viv⭑·iĝ·is
de⭑ sub⭑ la⭑ rad⭑·o ?
el⭑ sub⭑
{El⭑} lok⭑·o situ⁸·ant·a {sub⭑} : el⭑ sub⭑ la⭑ kanap⭑·o la⭑ mus⭑·o kur⭑·is
sub⭑ la⭑ lit⭑·on ; vi eksterm⭑·os ili⭑·an nom⭑·on el⭑ sub⭑ la⭑ ĉiel⭑·o ;
vi parol⭑·os mal·alt⭑·e el⭑ sub⭑ la⭑ ter⭑·o, kaj⭑ el⭑ sub⭑ la⭑ polv⭑·o vi
murmur⭑·os vi⭑·ajn vort⭑·ojn ; mal·lert⭑·e tuŝ⭑·ant·e la⭑ klav⭑·ojn, […]
erar⭑·a ton⭑·o […] el·ir⭑·as el⭑ sub⭑ ŝi⭑·aj fingr⭑·oj ; la⭑ star⭑·ej·o
el·ŝov⭑·iĝ·as el⭑ sub⭑ ŝi⭑·aj pied⭑·oj ; li traf⭑·is el⭑ sub⭑ pluv⭑·o en⭑
river⭑·on ; eĉ⭑ el⭑ sub⭑ la⭑ ter⭑·o aper⭑·as la⭑ ver⭑·o .
II.
Vort⭑·er·o kun⭑ la⭑ sam⭑·aj signif⭑·oj:
sub⭑·a
Est⭑·ant·a sub⭑ io aŭ⭑ iu: fortik⭑·a kiel⭑ sub⭑·a muel⭑-ŝton⭑·o ; sub⭑·a
kaj⭑ supr⭑·a vest⭑·o ; sub⭑·a ĝeneral¹·a ĉef·milit⭑·estr·o ; oni
konstru⭑·is en⭑ la⭑ sub⭑·a etaĝ⭑·o rond⭑·ajn fenestr⭑·ojn ; la⭑ sub⭑·a
korp⭑·o harmoni¹·iĝ·u kun⭑ la⭑ ĉeval⭑·o, la⭑ supr⭑·a – okul⭑·oj, brak⭑·oj,
man⭑·oj – koncentr⁸·iĝ·u pri⭑ la⭑ cel⭑·o, la⭑ ark⭑·o, la⭑ sag⭑·oj ; la⭑
aŭtor⭑·o de⭑ la⭑ sub⭑·a artikol⭑·o ; sub⭑·a {indic⁽⁺⁾·o} en⭑ variabl⁽⁺⁾·o;
{sub⭑·a bar⭑·o} .
sub⭑·e
En⭑ sub⭑·a lok⭑·o: sid⭑·iĝ·u sub⭑·e apud⭑ mi⭑·a pied⭑+benk⭑·et·o ; sur⭑ la⭑
mal·fort⭑·an ŝip⭑·on prem⭑·as de⭑ ĉiu·j flank⭑·oj mont⭑·oj da⭑ glaci⭑·o,
sub⭑·e est⭑·as mar⭑·o kaj⭑ nenio pli⭑ ; nud⭑·a sub⭑·e de⭑ l'⭑ genu⭑·' ;
vid⭑·u sub⭑·e ; ĉi⭑-sub⭑·e vi trov⭑·as super·rigard⭑·on de⭑ la⭑ plej⭑
grav⭑·aj belg⁸·aj bier⭑-spec⭑·oj . {mal·supr⭑·e} .
sub·aĵ⭑·o
Sub⭑·a part⭑·o de⭑ aĵ⭑·o; baz¹·o, kiu·n oni sub·ŝov⭑·as ktp: li met⭑·is
[la⭑ telefon¹·on] ĉe⭑ la⭑ orel⭑·o kun⭑ la⭑ sub·aĵ⭑·o supr⭑·e kaj⭑ dir⭑·is
nenio·n ; la⭑ sub⭑·aj part⭑·oj montr⭑·as simil⭑·an distribu⁸·ad·on kiel⭑
ĉe⭑ la⭑ Mandaren²-anas⭑·o, nom⭑·e blank⭑·a sub·aĵ⭑·o, brust⭑·o pli⭑ brun⭑·a,
ventr⭑·o-flank⭑·oj pli⭑ hel⭑·aj .
a)
{Grund⁴·o} , {fon⁵·o} : la⭑ neĝ⭑·o krak⭑·et·is […], la⭑ korv⭑·oj
[…] farad⁽⁺⁾·is bon⭑·an efekt³·on sur⭑ la⭑ blank⭑·a sub·aĵ⭑·o .
b)
{sub·ŝtof⭑·o}
sub·ig⭑·i
(tr)
Ced⭑·ig·i antaŭ⭑ io aŭ⭑ iu, {obe⭑·ig·i} , {sub·met⭑·i} : [ili] per⭑
tim⭑·o de⭑ mort⭑·o dum⭑ la⭑ tut⭑·a viv⭑·o est⭑·is sub·ig⭑·it·aj al⭑ sklav⭑·ec·o
; la⭑ lang⭑·on neniu pov⭑·as sub·ig⭑·i ; en⭑ la⭑ gaŭl¹⁰·a milit⭑·o tiu
part⭑·o est⭑·is sub·ig⭑·it·a al⭑ la⭑ romi⁽⁺⁾·a re·gad⭑·o sub⭑ Cezar⁽⁺⁾·o .
{klin⭑·i} , {venk⭑·i} .
sub·iĝ⭑·i
(ntr)
1.
Mov⭑·iĝ·i sub⭑ io: la⭑ sun⭑·o sub·iĝ⭑·is ; la⭑ vir⭑·in·et·o de⭑ mar⭑·o
ek·tim⭑·is kaj⭑ sub·iĝ⭑·is sub⭑ la⭑ akv⭑·on .
2.
Ced⭑·i, ne⭑ rezist⁴·i, {obe⭑·i} : sub·iĝ⭑·i al⭑ la⭑ cirkonstanc⭑·oj; ili
ne⭑ sub·iĝ⭑·is al⭑ la⭑ just⭑·ec·o de⭑ Di⭑·o .
sub·iĝ⭑·o
Ag⭑·o sub·iĝ⭑·i: post⭑ la⭑ sub·iĝ⭑·o de⭑ l'⭑ sun⭑·o ; la⭑ sub·iĝ⭑·o al⭑ la⭑
eŭrop⭑·a regul⭑·ar·o baldaŭ⭑ kaŭz⭑·os kresk⭑·on de⭑ pli⭑·aj prez⭑·oj ;
strang⭑·a konsol⭑·o pro⭑ la⭑ komun⭑·a sub·iĝ⭑·o sub⭑ dolor⭑·o .
sub·iĝ⭑·em·a
Facil⭑·e sub·iĝ⭑·ant·a, {obe⭑·em·a} , ne⭑ {ribel⭑·em·a} : for·las⭑·u ĉiu·jn
pens⭑·ojn pri⭑ la⭑ mem⭑·o kaj⭑ pen⭑·u nur⭑ est⭑·i obe⭑·a kaj⭑ sub·iĝ⭑·em·a al⭑
la⭑ Vol⭑·o de⭑ Di⭑·o .
sub·ul⭑·o
Hom⭑·o de·pend⭑·ant·a de⭑ ali⭑·a, de⭑ {super·ul⭑·o} : potenc⭑·ul·oj send⭑·as
si⭑·ajn sub·ul⭑·ojn ; […] bat⭑·as per⭑ baston⭑·o unu⭑ el⭑
si⭑·aj sub·ul⭑·oj ; kiel⭑ estr⭑·o mi ne⭑ ordon⭑·is al⭑ mi⭑·aj sub·ul⭑·oj
labor⭑·i super⭑ ili⭑·aj fort⭑·oj .
ĉi⭑-sub⭑·a
{ĉi⭑-mal·supr⭑·a} : la⭑ ĉi⭑-sub⭑·a hipotez¹·o est⭑·as baz¹·it·a sur⭑
fakt¹·oj ; ĉi⭑-sub⭑·e vi pov⭑·as leg⭑·i pri⭑ original¹·a metod¹·o por⭑
re·uz⭑·i for·ĵet⭑·aĵ·ojn ; skrib⭑·u tuj⭑ al⭑ la⭑ ĉi⭑-sub⭑·a adres⭑·o .
desubismo
Politik¹·o prov⭑·ant·a influ⭑·i soci³·on de⭑~sub⭑·e, tio est⭑·as tra⭑ la⭑
amas⭑·o de⭑ ordinar⭑·aj hom⭑·oj, kontrast¹·e al⭑ {de·sup⭑-rism¹·o} : oni
pov⭑·as cel⭑·i la⭑ ĝeneral¹·an en·konduk⭑·on de⭑ Esperant⭑·o laŭ⭑ la⭑
desubisma voj⭑·o, do⭑ per⭑·e de⭑ la⭑ kresk⭑·ig·o de⭑ la⭑
Esperant⭑·o-parol⭑·ant·ar·o . {prem⭑-grup⭑·o}
ne·sub⭑·ig·ebl·a
Kiu·n oni ne⭑ pov⭑·as sub·ig⭑·i, kiu ne⭑ ced⭑·os, kiu ĉiam⭑ rezist⁴·os:
ne·sub⭑·ig·ebl·aj batal⭑·ant·oj .
ne·sub⭑·iĝ·em·a
Ne⭑ aŭ⭑ mal·facil⭑·e sub·iĝ⭑·ant·a, protest¹·em·a aŭ⭑ mal·obe⭑·em·a: li […]
sen·ĝen⭑·e uz⭑·is la⭑ jur⭑·an sistem⭑·on por⭑ mal·liber⭑·ig·i la⭑ plej⭑
ne·sub⭑·iĝ·em·ajn grand⭑+entrepren⭑·ul·ojn .
III.
sub⭑-
(prefiks⭑·o)
1.
En⭑ sub⭑·a lok⭑·o rilat⭑·e al⭑ ali⭑·a objekt⭑·o: sub·ter⭑·a; sub·jup⭑·o,
{sub·tegment⭑·o} ; {sub·vest⭑·o} ; {sub·port⭑·i} ; {sub·ten⭑·i} (ten⭑·i
est⭑·ant·e sub⭑·e); sub·skrib⭑·i (skrib⭑·i sub⭑·e); {sub·ir⭑·i} ;
{sub·kuŝ⭑·i} (kuŝ⭑·i sub⭑·e de⭑ io); sub·met⭑·i; sub·ord⭑·ig·i;
sub·akv⭑·ig·i.
2.
En⭑ sub⭑·a lok⭑·o rilat⭑·e al⭑ ali⭑·aj hom⭑·oj pli⭑ alt⭑+rang⭑·aj:
sub·leŭtenant⭑·o, sub·oficir⭑·o; sub·met⭑·i ribel⭑·ant·ojn. {vic-^1} .
3.
En⭑ mal·sufiĉ⭑·a kvant⭑·o, sub⭑ la⭑ atend⭑·at·a nivel⭑·o: {sub·taks⭑·i} ;
{sub·nutr⭑·ad·o} .
4.
Per⭑ kaŝ⭑·it·a, sekret⭑·a aŭ⭑ hipokrit⭑·a ag⭑·o: sub·aŭskult⭑·i,
sub·dir⭑·i, sub·kompren⭑·i; sub·kri⭑·i (de·ten⭑·e kri⭑·et·i); sub·prem⭑·i
rid⭑·on; sub·rid⭑·i (kaŝ⭑·e rid⭑·i); mult⭑+voĉ⭑·a sub·rid⭑·ad·o ;
mal·virt⭑·ul·o sub·rigard⭑·as (spion⭑·as) virt⭑·ul·on, kaj⭑ cel⭑·as
mort⭑·ig·i li·n ; sub·voĉ⭑·e.
5.
Inkluzivita en⭑ ali⭑·a sam⭑+struktur¹·a objekt⭑·o, aŭ⭑ iel⭑ mal·pli⭑
vast⭑·a. {sub·ar⭑·o} , {sub·arb⭑·o} , {sub·bild¹·ig·o} , {sub·grafe⁽⁺⁾·o} ,
{sub·grup⭑·o} , {sub·korp⭑·o} , {sub·modul¹·o} , {sub·ring⭑·o} ,
{afin⁽⁺⁾·a sub·spac⭑·o} , {vektor⁽⁺⁾·a sub·spac⭑·o} , {topologi⁽⁺⁾·a
sub·spac⭑·o} , {sub·vic⭑·o} .
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.142 2023/12/12 20:10:28 ]
__________________________________________________________________