ŝtat⭑·/·o

ŝtat⭑·o

          Politik¹·a form⭑·o de⭑ organiz¹·it·a soci³·o kun⭑ propr⭑·a teritori²·o kaj⭑
          {reg⭑·ist·ar·o} : Frederik⁽⁺⁾·o la⭑ Du⭑·a mult⭑·e pli·grand⭑·ig·is ne⭑ nur⭑ la⭑
          teritori²·on kaj⭑ la⭑ potenc⭑·on de⭑ la⭑ prus⁽⁺⁾·a regn⭑·o kontraŭ⭑ la⭑ ali⭑·aj
          regn⭑·oj, sed⭑ ankaŭ⭑ la⭑ pov⭑·on de⭑ la⭑ prus⁽⁺⁾·a ŝtat⭑·o kontraŭ⭑ la⭑ prus⁽⁺⁾·aj
          regn⭑·an·oj;

          Rim.: kontrast¹·e al⭑ {regn⭑·o} , ŝtat⭑·o oft⭑·e implic⁽⁺⁾·as rilat⭑·on al⭑ si⭑·aj
          ŝtat⭑·an·oj, kaj⭑ ne⭑ nepr⭑·e est⭑·as sen·de·pend⭑·a.

ŝtat⭑·a

          Aparten⭑·ant·a al⭑ la⭑ ŝtat⭑·o, administr⭑·at·a de⭑ la⭑ ŝtat⭑·o, rilat⭑·a al⭑ la⭑
          ŝtat⭑·o.

ŝtat⭑·an·o

          An⭑·o de⭑ ŝtat⭑·o: ne⭑ ĉiu ŝtat⭑·an·o est⭑·as plen⭑+rajt⭑·a {civit³·an·o} .
          {reg⭑·at·o}

ŝtat⭑·et·o

   1.
          Mal·grand⭑·a {ŝtat⭑·o} , laŭ⭑ teritori²·o aŭ⭑ loĝ⭑·ant·ar·o: 25 kvadrat¹·aj
          kilometr⭑·oj, 11 000 loĝ⭑·ant·oj, 12 parlament¹·an·oj, kvin⭑+person⭑·a
          reg⭑·ist·ar·o ‐ jen⭑ la⭑ cifer⭑·oj, kiu·j pri·skrib⭑·as tiu·n ŝtat⭑·et·on
          [Tuval⁽⁺⁾·o], kiu est⭑·as inter⭑ la⭑ plej⭑ mal·grand⭑·aj de⭑ la⭑ mond⭑·o kiel⭑
          Vatikan⁽⁺⁾·o, Andor⁽⁺⁾·o, Monak⁽⁺⁾·o aŭ⭑ Liĥtenŝtejn⁽⁺⁾·o ; „mikroŝtat⁽⁺⁾·oj“ ‐ per⭑
          tiu termin⭑·o mi cel⭑·as la⭑ sep⭑-dek⭑·on da⭑ ŝtat⭑·et·oj, kies⭑ are⁹·o est⭑·as
          mal·pli⭑ ol⭑ mil⭑·o da⭑ kvadrat¹·aj kilometr⭑·oj ; {mikroŝtat⁽⁺⁾·o}

   2.
          {Sub·ŝtat⭑·o} : svis⁽⁺⁾·aj {kanton²·o} j est⭑·as ŝtat⭑·et·oj (vd {sub·ŝtat⭑·o} )
          ; Skot⁽⁺⁾-land⭑·o, Kimri⁽⁺⁾·o, Manks⁽⁺⁾~insul⭑·o (kiu jam⭑ de·long⭑·e hav⭑·as propr⭑·an
          antikv⭑·an parlament¹·on), kaj⭑ Manik⁽⁺⁾·aj (Angl⭑·o-normand⁽⁺⁾·aj) Insul⭑·oj, […]
          est⭑·as kvazaŭ⭑ feŭd²·aj ŝtat⭑·et·oj en⭑·e de⭑ la⭑ brit⁹·a regn⭑·o .

ŝtat⭑·ism·o

          Em⭑·o mult⭑·ig·i la⭑ administr⭑·ajn kaj⭑ ekonomi¹·ajn task¹·ojn plen⭑·um·ot·ajn
          de⭑ la⭑ ŝtat⭑·a organiz¹·aĵ·o. {liberal²·ism·o}

ŝtat⭑·ist·o

          Ŝtat⭑-re·gant⭑·o, precip⭑·a aŭ⭑ iu el⭑ la⭑ precip⭑·aj estr⭑·oj de⭑ ŝtat⭑·o:
          prezid⭑·ant·o, ĉef·ministr¹·o...: vi est⭑·as sam⭑+temp⭑·e ŝtat⭑·ist·o kaj⭑ budha
          sacerdot⁴·o. Ĉu⭑ vi opini⭑·as, ke⭑ religi⭑·o kaj⭑ ŝtat⭑·o dev⭑·as kaj⭑ pov⭑·as
          est⭑·i instituci⭑·e kun·lig⭑·it·aj? .

al·ŝtat⭑·ig·o

          Trans·met⭑·o de⭑ io el⭑ privat⭑·a en⭑ ŝtat⭑·an posed⭑·on aŭ⭑ administr⭑·ad·on.
          {de·ŝtat⭑·ig·o}

bufr⁽⁺⁾·o-ŝtat⭑·o

          Ŝtat⭑·o kuŝ⭑·ant·a inter⭑ pli⭑ grand⭑·aj ŝtat⭑·oj, evit⭑·ant·a mal·amik⭑·aĵ·ojn
          inter⭑ ili: tiam⭑, Belgi⁽⁺⁾·o est⭑·is fond⭑·at·a kiel⭑ bufr⁽⁺⁾·o-ŝtat⭑·o inter⭑ la⭑
          batal⭑·em·aj najbar⭑·aj land⭑·oj: Nederland⁸·o, Germani⁽⁺⁾·o kaj⭑ Franci⁽⁺⁾·o .

de·ŝtat⭑·ig·o

          Rezign³·o far⭑·e de⭑ ŝtat⭑·o posed⭑·i aŭ⭑ administr⭑·i io·n: de·ŝtat⭑·ig·o de⭑ la⭑
          Eklezi¹·o. {al·ŝtat⭑·ig·o}

inter·ŝtat⭑·a

          Rilat⭑·a al⭑ plur⁴·aj ŝtat⭑·oj, al⭑ ili⭑·aj rilat⭑·oj: la⭑ strang⭑·a fremd⭑·ul·o
          pli⭑ koncern⭑·as la⭑ jugland⭑·an hered⭑-rajt⭑·on ol⭑ la⭑ inter·ŝtat⭑·an pac⭑·on ;
          disting⭑·u inter⭑ simpl⭑·a „kontrakt⭑·o“ (inter·konsent⭑·o pri⭑ konkret²·e
          plen⭑·um·ebl·aj aŭ⭑ plen⭑·um·end·aj afer⭑·oj) kaj⭑ „traktat¹·o“ (inter·ŝtat⭑·a
          inter·konsent⭑·o); ekzempl⭑·e la⭑ „Traktat¹·o de⭑  “. .

membr⭑·o-ŝtat⭑·o

          Ŝtat⭑·o, kiu an⭑·as en⭑ inter·naci⭑·a {organiz¹·aĵ·o} : post⭑ atribu¹·o de⭑ la⭑
          patent⭑·o, neces⭑·as traduk⭑·o al⭑ la⭑ oficial⭑·aj lingv⭑·oj de⭑ la⭑
          membr⭑·o-ŝtat⭑·oj en⭑ kiu·j la⭑ patent⭑·o est⭑·u valid⁴·a. .

sub·ŝtat⭑·o

          Membr⭑·a ŝtat⭑·o en⭑ feder⁸·a {ŝtat⭑·o} .

urb⭑·o-ŝtat⭑·o

          {Civit³·o} : la⭑ pra·grek⁸·aj urb⭑·o-ŝtat⭑·oj est⭑·is demokrati⁸·aj (escept⭑·e de⭑
          vir⭑·in·oj kaj⭑ sklav⭑·oj!), sed⭑ ili konstant⭑·e inter·milit⭑·is ; ek⭑~de⭑ la⭑
          epok⭑·o de⭑ la⭑ ital⁸·aj urb⭑·o-ŝtat⭑·oj komenc⭑·e de⭑ la⭑ modern¹·a era⁽⁺⁾·o,
          okcident⭑·a Eŭrop⭑·o ŝajn⭑·as est⭑·i ĉiam⭑ kapabl⭑·a […] de⭑ komerc⭑·aj
          en·nov⭑·ig·oj . aper⭑·as „protodemokratiaj“ reĝim³·oj ĉe⭑ la⭑ sojl⭑·o de⭑ la⭑
          modern¹·a epok⭑·o, ekzempl⭑·e la⭑ island⁸·a parlament¹·o ek⭑~de⭑ la⭑ jar⭑·o 930,
          la⭑ ital⁸·aj, german⭑·aj aŭ⭑ svis⁽⁺⁾·aj urb⭑·o-ŝtat⭑·oj .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.45 2023/12/22 23:27:53 ]
     __________________________________________________________________