vidu ankaŭ la klarigojn
tem·/·o

tem·o

   1.
          Tio, pri kio oni parol·as, skrib·as, verk·as, pens·as; pri·parol·aĵ·o,
          pri·trakt·aĵ·o, pri·pens·aĵ·o: por ke oni pov·u facil·e trov·i la
          proverb·ojn, trakt·ant·ajn pri ĉia dezir·at·a tem·o, la laŭ·en·hav·e
          divid·it·aj grup·oj da proverb·oj est·os numer·it·aj, kaj en la fin·o de
          la verk·o est·os pres·it·a alfabet·a registr·o de tem·oj ; mi ŝanĝ·is la
          tem·on de la parol·ad·o ; mi·a kor·o plen·iĝ·is per bon·a tem·o, mi
          kant·os pri reĝ·o ; ili tio·n ne dir·is laŭt·e, ili ja hav·is sufiĉ·e
          da ali·aj tem·oj por parol·ad·o ; don·i tem·on por poem¹·o ; la princ·o
          direkt·is la inter·parol·ad·on al ali·aj tem·oj ; ŝanĝ·i la tem·on ;
          liber·aj amik·aj inter·parol·ad·oj pri ĉiu·j ebl·aj tem·oj ; la tem·o
          est·as tiel ampleks·a, ke kiom ajn mult·e mi parol·us, mi ne
          klar·ig·us  la cent·on·on de tio, kio dev·as est·i klar·ig·at·a ; mi
          trans·ir·as al la ver·a tem·o de mi·a hodiaŭ·a parol·ad·o ; vast·aj kaj
           est·as la tem·oj, kiu·jn ni dev·os pri·diskut¹·ad·i ;
          dir·i kelk·e da vort·oj pri tiu tem·o ; pardon·u al mi la mal·agrabl·an
          tem·on, kiu·n mi elekt·is ; brul·ant·a tem·o ;  ne tuŝ·is
          tiam la tem·on pri gajn·o kaj perd·o ; pri la lingv·aj tem·oj li ne
          ŝat·is insist¹·ad·i ; iom post iom, komenc·ant·e de afer·oj simpl·aj kaj
          trans·ir·ant·e al pli alt·aj tem·oj ; li verk·as pri tiu tem·o, est·ant·e
          ne special·ist·o ; li re·ven·is al si·a tem·o ; tiu vort·o star·as
          ekster la tem·o de ni·a parol·ad·o . {objekt·o ^3} {kamp·o ^1.d} ,
          {punkt·o ^4} , {region·o ^3}

   2.
          La mal·pli inform¹·a part·o de komunik·aĵ·o, kiu ne en·ten·as nov·an
          inform¹·on, sed serv·as kiel de·ir·a punkt·o por la nov·a, la interes·a
          part·o ( {rema⁽⁺⁾·o} ), kiu·n la tem·o lig·as kun la kun·tekst·o: ĉar tem·o
          kutim·e est·as kon·at·aĵ·o, kaj rema⁽⁺⁾·o est·as nov·aĵ·o, tial ne·mal·oft·e la
          tem·o est·as determin²·it·a difin·e, kaj la rema⁽⁺⁾·o, ne·difin·e: „_Sur la
          ter·o_ kuŝ·as ŝton·o“ , „_Antaŭ la dom·o_ star·as arb·otem·i

   (ntr)

   1.
          Hav·i kiel tem·on: la diskut¹·o tem·is pri ŝanĝ·o en la regul·ar·o; pri
          milit·oj kaj lert·aĵ·oj politik¹·aj tem·is ja la tut·a instru·ad·o .

   2.
          La tem·o, la demand·o est·as pri, la afer·o koncern·as: tem·as en tiu
          ĉapitr·o pri tut·e ali·a afer·o; [ambaŭ·kaz·e] tem·as pri la sam·a afer·o
          ; tem·as pri mi·a fi·lin·o  ; ja ne tem·as pri komplot²·' / por
          vi·n iel ajn ofend·i ; ili flustr³·as kaj susur⁶·as / kvazaŭ tem·us pri
          mister·' .

tem·ar·o

          Tut·o de divers·aj, oft·e parenc·aj tem·oj: antaŭ ol parol·i pri la
          tem·ar·o, ni ekzamen·u la vers-teknik³·on ; la tem·ar·o est·as vast·a kaj
          koncern·is kaj de·ven·on de la Majstr·o, kaj evolu²·on de la lingv·o,
          inkluziv²·e problem¹·ojn de re·form·oj kaj Id⁽⁺⁾·o-kriz·on, kaj problem¹·on
          de de·nask·aj esperant·ist·oj, kaj hilel⁽⁺⁾·ism·on-hom·ar·an·ism·on, ktp, ktp
          ; la tip¹·a  -a kaj  -a (uson⁹·a kaj brit⁹·a
          televid⁸-kompani¹·oj) tem·ar·o (reg·ist·ar·e inspir·it·a, ne ne·u tiu+foj·e!),
          kiu·n mi oft·e vid·as televid⁸·e ; „Scienc·o kaj Kultur¹·o“ […] en·hav·as
          divers·ajn aktual⁴·ajn scienc·ajn artikol·ojn […] kaj abund³·an
          literatur·an kaj kultur¹·an tem·ar·on .

ekster·tem·a

          Ne kongru⁽⁺⁾·a kun la ceter·a tem·o, la pri·parol·on de·voj·ig·ant·a: tio
          est·as tut·e ali·a afer·o kaj ekster·tem·a ; li ating·as la pint·on per
          kontribu³·o ekster·tem·a ; diskut¹·oj pri land·o-nom·oj en Esperant·o
          est·as ne nur ted·aj por la leg·ant·o, sed ankaŭ ekster·tem·aj por la
          verk·o . {flank·aĵ·o^2} , {parentez·o^1}

pri·tem·i

   (tr)

          {Koncern·i} , hav·i kiel tem·on: roman¹·o, kiu pri·tem·as ekskluziv²·e la
          viv·on de E-klubo ; la vort·ointim·a” […] ne nur […] pri·skrib·as
           pri·tem·as erotik³·on ; kvankam ĉef·e biografi²·o, ĉi tiu libr·o
          ankaŭ detal·e klar·ig·as […] mond·ajn event⁸·ojn de la pri·tem·at·a
          period¹·o ; la en·hav·o de ĉi tiu verk·o pri·tem·as la viv·on en
          Transilvani⁽⁺⁾·o dum tiu period¹·o .

tem·o kun variaĵojvariaĵoj pri tem·o

          {Kompon¹·aĵ·o} el melodi¹·o, tiel~nom·at·a tem·o, kaj {vari³·aĵ·oj}
          konserv·ant·aj la skem⁴·on de la tem·o sed vari³·ig·ant·aj ĝi·n
          divers+manier·e:  ‐ Tem·o kaj Vari³·aĵ·oj por Sol·a
          Violonĉel·o ; la iel popular²·aj Simfoni¹·aj vari³·aĵ·oj pri tem·oj de
           .

   [artikol-versi⁹·o: 1.117 2023/12/12 20:10:29 ]
     __________________________________________________________________