teori⭑·/·o

teori⭑·o

   1.
          Spekulativ³·a {rezon¹·ad·o} aŭ⭑ {klar⭑·ig·o} , kontrast¹·e kun⭑ {praktik⭑·a}
          aplik³·ad·o: ĉiu por⭑ klar⭑·ig·i la⭑ fenomen¹·on el·pens⭑·is si⭑·an teori⭑·on ;
          tio, kio en⭑ teori⭑·o ŝajn⭑·is afer⭑·o tiel⭑ facil⭑·a, en⭑ la⭑ praktik⭑·o
          montr⭑·iĝ·as tre⭑ mal·facil⭑·a kaj⭑ ne·plen⭑·um·ebl·a ; ĉu⭑ vi pens⭑·as, ke⭑ pro⭑
          ia·j teori⭑·oj mi dev⭑·as ni⭑·an tut⭑·an entrepren⭑·on […] el·met⭑·i al⭑
          mal·profit⭑·oj ? al⭑ la⭑ di⭑·oj kaj⭑ antaŭ·ul⭑·oj sufiĉ⭑·os flor⭑·oj kaj⭑
          parfum⭑·oj, kaj⭑ ke⭑ la⭑ profet⭑·oj mem⭑, kiel⭑ ordon⭑·as la⭑ moral¹·ec·o,
          dev⭑·as manĝ⭑·i horde⭑·an pan⭑·on kaj⭑ trink⭑·i akv⭑·on […], kiel⭑ argument⭑·oj
          por⭑ si⭑·a mal·ĝentil⭑·a teori⭑·o la⭑ trezor⭑·ist·o cit⭑·is la⭑ ekzempl⭑·on de⭑ la⭑
          ĉef·pastr⭑·o  , kiu viv⭑·is kiel⭑ pent⭑·o-far⭑·ant·o .

   2.
          logik¹·a-sistem⭑·a ĝeneral¹·ig·o de⭑ sci⭑·oj por⭑ klar⭑·ig·i kaj⭑ prognoz¹·i
          fenomen¹·ojn de⭑ iu kamp⭑·o de⭑ la⭑ re·al·ec⭑·o: la⭑ teori⭑·o de⭑  ;
          pruv⭑·i kelk⭑·ajn asert¹·ojn de⭑  -a relativ²·ec·--teori⭑·o ;
          anstataŭ⭑ konstru⭑·i teori⭑·on sur⭑ la⭑ firm⭑·a fundament⭑·o de⭑ esplor⭑·it·aj
          fakt¹·oj, la⭑ aŭtor⭑·o ag⭑·is invers⁴·e: li invent⁸·is la⭑ fakt¹·ojn por⭑
          prav⭑·ig·i si⭑·ajn teori⭑·ajn asert¹·ojn ! la⭑ hipotez¹·oj kaj⭑ teori⭑·oj, kiu·j
          pri·trakt⭑·as la⭑ problem¹·ojn pri⭑ la⭑ ek·est⭑·o de⭑ la⭑ lingv⭑·o ; teori⭑·o por⭑
          solv⭑·ad·o de⭑ invent⁸·aj task¹·oj, la⭑ unu⭑·a scienc⭑·o pri⭑ metod¹·o, montr⭑·is,
          ke⭑ teknik³·o evolu²·as laŭ⭑ cert⭑·aj leĝ⭑·oj ; sur⭑ ĉi⭑ tiu princip⭑·o Kanti⁽⁺⁾·o
          konstru⭑·is si⭑·an filozofi¹·an teori⭑·on pri⭑ la⭑ manier⭑·oj laŭ⭑ kiu·j ni
          kompren⭑·as la⭑ mond⭑·on . {model⭑·o^2.b} , {paradigm²·o^1} , {skem⁴·o}

teori⭑·a

   1.
          Baz¹·it·a sur⭑ teori⭑·o, eventual¹·e sen⭑ sufiĉ⭑·a atent⭑·o al⭑ praktik⭑·o:
          teori⭑·a analiz¹·o ; ĉia batal⭑·ad·o abstrakt¹·a kaj⭑ teori⭑·a ordinar⭑·e al⭑
          nenio konduk⭑·as ; tio est⭑·is nur⭑ teori⭑·aj skiz⭑·oj, pal⭑·aj sen·korp⭑·aj
          fantom⭑·oj en⭑ la⭑ region⭑·o de⭑ rev⭑·oj ; anstataŭ⭑ far⭑·i konstant⭑·ajn kaj⭑
          sen·fin⭑·ajn eksperiment¹·ojn kaj⭑ teori⭑·an rezon¹·ad·on, ni decid⭑·is
          elekt⭑·i la⭑ pret⭑·an kaj⭑ el·pro·vit⁸·an lingv⭑·on Esperant⭑·o ; mult⭑·aj
          form⭑·oj ŝajn⭑·is bon⭑·aj teori⭑·e, sed⭑ praktik⭑·o montr⭑·is ili·n
          mal·oportun⭑·aj . {kabinet⁵·a} , {princip⭑·a} , {spekulativ³·a}

   2.
          Rilat⭑·a al⭑ teori⭑·oj: teori⭑·aj verk⭑·oj ; krom⭑ don⭑·i teori⭑·ajn lekci³·ojn,
          mi ankaŭ⭑ trejn⁸·as lingv⭑·o-instru⭑·ist·ojn pri⭑ metodologi⁽⁺⁾·o .

teori⭑·i

   (tr)

          El·pens⭑·i teori⭑·on pri⭑: ni tio·n ne⭑ teori⭑·as, sed⭑ sent⭑·as ; en⭑ la⭑
          libr⭑·o la⭑ aŭtor⭑·o ne⭑ teori⭑·as pri⭑ tio kiu est⭑·as la⭑ bon⭑·a
          Esperant⭑·o-stil⭑·o ; Platon⁽⁺⁾·o eĉ⭑ teori⭑·is, ke⭑ boks¹·o pov⭑·as plen⭑·um·i kaj⭑
          ebl⭑·e anstataŭ⭑·i la⭑ milit⭑·em·an instinkt¹·on ĉe⭑ la⭑ hom⭑·o .

teori⭑·ist·o

          Hom⭑·o kiu si·n okup⭑·as pri⭑ teori⭑·oj de⭑ iu fak⭑·o: de⭑ teori⭑·ist·oj ni
          dev⭑·as atend⭑·i tre⭑ mal·mult⭑·e da⭑ bon⭑·o por⭑ ni⭑·a afer⭑·o ; la⭑
          german⭑·--aŭstr⁽⁺⁾·a marks⁽⁺⁾·ist·o  […] tiu+temp⭑·e komenc⭑·is
          akir⭑·i renom⁽⁺⁾·on kiel⭑ gvid⭑·a teori⭑·ist·o de⭑ la⭑ tut⭑+mond⭑·a social²·ism·a
          mov⭑·ad·o .

komplot²-teori⭑·o, konspir⭑-teori⭑·o, komplot²·o-teori⭑·o, konspir⭑·o-teori⭑·o

          Klar⭑·ig·o de⭑ soci³·a aŭ⭑ politik¹·a okaz⭑·aĵ·o, supoz⭑·ant·a sekret⭑·ajn ag⭑·ojn,
          {komplot²·ojn} : politik¹·aj komplot²·--teori⭑·oj apart⭑·e burĝon⭑·as en⭑
          ne·okcident⭑·aj mond⭑·o-part⭑·oj ; artikol⭑·oj[n] pri⭑ konspir⭑-teori⭑·oj […]
          ni las⭑·u al⭑ la⭑ inter·ret⭑·aj forum²·oj kaj⭑ al⭑ tiu·j, kiu·j hav⭑·as tro⭑ da⭑
          temp⭑·o por⭑ teori⭑·um·i ; rus⭑·oj, simil⭑·e al⭑ hom⭑·oj en⭑ ali⭑·aj land⭑·oj,
          entuziasm⭑·iĝ·as pri⭑ konspir⭑·o-teori⭑·oj .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.28 2024/02/02 21:20:23 ]
     __________________________________________________________________