universal⭑·/·a

universal⭑·a

   1.
          Koncern⭑·ant·a la⭑ tut⭑·aĵ·on de⭑ la⭑ objekt⭑·oj, {ĝeneral¹·a} : universal⭑·a
          (en⭑ ĉio) geni¹·o; universal⭑·a histori⭑·o . {univers⭑·a} .

   2.
          {Tut⭑+mond⭑·a} , {inter·naci⭑·a} :  (1681) […] hav⭑·is la⭑
          intenc⭑·on kre⭑·i universal⭑·an lingv⭑·on, fond⭑·it·an sur⭑ la⭑ ĥin⁽⁺⁾·a lingv⭑·o
          kaj⭑ ĝi⭑·aj sign⭑·oj de⭑ skrib⭑·ad·o ; la⭑ unu⭑·a el·don⭑·o de⭑ la⭑ Universal⭑·a
          Vort⭑·ar·o ; la⭑ ok⭑·a universal⭑·a kongres⭑·o de⭑ Esperant⭑·o .

   3.
          Aplik³·ebl·a en⭑ ĉiu·j situaci⭑·oj: universal⭑·a rimed⭑·o, kurac⭑·il·o,
          ŝraŭb⭑·il·o; la⭑ universal⭑·a prepozici⭑·o „je⭑“ ; [ŝi] ir⭑·is prepar⭑·i por⭑
          ŝi tas⭑·on da⭑ varm⭑·a bier⭑·o kun⭑ buter⭑·o kaj⭑ suker⭑·o, trink⭑·aĵ·on, kiu·n
          ŝi rigard⭑·is kiel⭑ la⭑ sol⭑·an ver⭑·an universal⭑·an rimed⭑·on .

universal⭑·aĵ·o

          Tio, kio est⭑·as universal⭑·a.

        a)
                Iu el⭑ la⭑ ĝeneral¹·aj ide⭑·oj, kategori¹·oj, ec⭑·oj... kiu·jn
                {realism³·o} re·gard⭑·as ekzist⭑·ant·aj, kiu·jn {nominal³·ism·o}
                rigard⭑·as ne·ekzist⭑·ant·aj: la⭑ disput⭑·o pri⭑ la⭑ universal⭑·aĵ·oj

        b)
                Iu el⭑ la⭑ ĝeneral¹·aj ec⭑·oj, kiu·j trov⭑·ebl·as en⭑ ĉiu·j lingv⭑·oj aŭ⭑
                oft⭑·e kun·de·pend⭑·e en⭑ ia⭑ nombr⭑·o da⭑ lingv⭑·oj: re·aper⭑·ant·aj
                trajt⭑·oj […] est⭑·as nom⭑·at·aj universal⭑·aĵ·oj, ĉar⭑ ili mal·kaŝ⭑·as
                al⭑ ni cert⭑·ajn universal⭑·ajn propr⭑·aĵ·ojn de⭑ la⭑ hom⭑·a lingv⭑·o ;
                montr⭑·iĝ·is, ke⭑ tia·j universal⭑·aĵ·oj en⭑ strikt⁽⁺⁾·a senc⭑·o ne⭑
                ekzist⭑·as, kaj⭑ ke⭑ la⭑ lingv⭑·oj eĉ⭑ ne⭑ tre⭑ simil⭑·as unu⭑ al⭑ la⭑
                ali⭑·a en⭑ la⭑ esprim⭑·o de⭑ spac⭑·o .

universal⭑·ism·o

          Ampleks⭑·ad·o de⭑ ĉiu·j hom⭑·oj en⭑ si⭑·a konsider⭑·o: inter·naci⭑·ig·o […]
          est⭑·as special⭑·a ekzempl⭑·o de⭑ la⭑ ĉiam⭑·a natur⭑·a inter·batal⭑·o inter⭑
          tio, kio·n oni pov⭑·as nom⭑·i „apart⭑·ism·o“, kaj⭑ „universal⭑·ism·o“ .

   [artikol⭑-versi⁹·o: 1.30 2023/10/21 16:50:28 ]
     __________________________________________________________________