vidu ankaŭ la klarigojn
valor·/·i

valor·i

   (x)

   1.
          Est·i juĝ·at·a kiel hav·ant·a ia·n kvalit¹·on  merit·on: ĉu tiu
          lern·ant·o valor·as? vi·a hieraŭ·a parol·ad·o ne mult·e valor·is; „ho, vi
          pov·as tuj el·pens·i ia·n fabel·on!“ ― „jes, sed tia·j fabel·oj […]
          nenio·n valor·as“ ; vi hav·as la tut·an mi·an dank·em·on kaj vi
          konvink·iĝ·os, ke ĝi io·n valor·as ; la pasport·on […] valor·as (
          {valid⁴·as} ) por la daŭr·o de unu monat·o ; valor·as ne la vest·o,
          valor·as la en·est·o .

   2.
          Est·i juĝ·at·a {kompar·e} kun iu  io: la kuraĝ·o valor·as pli mult·e,
          ol la nombr·o ; tiu·j kolekt·oj da predik·oj […] kun·e ne valor·as
          paĝ·on de Senek⁽⁺⁾·o ; unu paser·o ali·an valor·as ; li·a permes·o
          egal~valor·as la permes·on de la princ·o mem ; la stamp·il·oj el
          plumb·o valor·as mal·pli ol la krud·a plumb·o mem ; tiu, kiu hav·as
          nenio·n, sci·as, kio·n cend¹·o valor·as ; pli valor·as kontent·a
          spirit·o, ol grand·a profit·o ; unu amik·o mal·nov·a pli valor·as ol du
          nov·aj .

   3.
          Est·i juĝ·at·a kiel {ind·a} , {merit·a} je io: mi pens·as, ke ne
          valor·as daŭr·ig·i ĉi tiu·n konversaci³·on ; ne valor·as unu atest·ant·o
          kontraŭ hom·o en ĉia kulp·o, en ĉia krim·o ; vi konsol·is mi·n […],
          kvankam mi ne valor·as est·i egal·a al iu el vi·aj sklav-in·oj ; pas·is
          jam mult·e da jar·oj, sed ĝust·e tial valor·as aŭskult·i la histori·on
          ; ĝi est·is ŝerc·o, kiu·n ne valor·as aŭskult·i ;  se li est·as
          pek·ul·o, li io·n valor·as ; ne valor·as la pen·on ekzamen·i la afer·on
          ; ĉu valor·is tiom da ofer·oj por ating·i nur anarki³·on ? la lud·o
          kandel·on ne valor·as ; la fel·o tan·ad·on ne valor·as ; kiu nenio·n
          valor·as, plej mult·e si·n glor·as ; la diabl·o aspekt¹·as mal·bel·e, ne
          pen-valor·as li·n vid·i .

   4.
          Est·i taks·at·a je ia prez·o: tiu ŝtof·o ne valor·as pli ol dek
          frank·ojn por metr·o kvankam ĝi kost·as du·obl·e; klaĉ⁴·aĵ·o kaj
          ĉikan·aĵ·o, […] asert¹·oj, kiu·j ne valor·is  putr·an haring·on ; unu
          pokal·o da tia nektar¹·o ne valor·as du draĥm⁽⁺⁾·ojn ; ili el·spez·as por
          tiu bel·a milit·o mult·e pli ol valor·as Kanad⁸·o ; ĉiu societ·a part·o
          nominal³·e valor·as 100,00 frank·ojn ; kio mult·e kost·as, mult·e
          valor·as . {kost·i^1}

   5.
          Est·i konsider·at·a kiel egal·a je ia kvant·o; {egal~valor·i} : unu
          metr·o valor·as 100 centimetr¹·ojn; unu german·a mark·o valor·is
          proksim·um·e 6 franc·ajn frank·ojn.

valor·o

   1.
          Grad·o de ŝat·ebl·ec·o; grad·o, je kiu iu  io est·as ŝat·at·a pro si·aj
          kvalit¹·oj  merit·oj: tiu·j ĉi arĥaism·oj neniam est·os el·ĵet·it·aj
          kaj tia·mani¹·er·e neniu verk·o Esperant·a  el la plej fru·a temp·o
          iam perd·os si·an valor·on kaj kompren·ebl·ec·on la konsil·oj de
          Aĥitofel […] hav·is tia·n valor·on, kiel se oni demand·us la decid·on
          de Di·o ; se iu trov·is kapabl·an edz·in·on, ŝi·a valor·o est·as pli
          grand·a ol perl·oj ; esplor·ad·i la kompar·an valor·on de ĉiu·j
          religi·oj ; preĝ·oj ja ĉiam hav·is por vi nenia·n valor·on ; li·a voĉ·o
          hav·is grand·an valor·on ĉe la el·don·ist·o ; tiu·j objekt·oj […]
          for·pren·at·aj de ŝi, hav·is por ŝi valor·on ne sol·e material·an [ili
          est·is la] mut·aj atest·ant·oj de perd·it·a feliĉ·o ; fin+fin·e oni
          re·kon·as la valor·on de li·a talent·o ; ebl·e mi·a rimark·o hav·os
          neniu·n valor·on ; kia est·as vi·a labor·o tia est·as vi·a valor·o ;
          popol·a kutim·o hav·as valor·on de leĝ·o ; sub ter·o sklav·o kaj
          sinjor·o ne diferenc·as per valor·o ; oni bat·as la or·on, por prov·i
          ĝi·an valor·on .

   2.
          Grad·o de taks·ebl·ec·o; sum·o, je kiu io est·as mon·e taks·at·a:
          mon-paper·oj de divers·a valor·o ; vir-ŝaf·o […] hav·ant·a laŭ vi·a
          taks·ad·o la valor·on de du sikl⁽⁺⁾·oj ; li pag·u, kaj li al·don·u
          kvin·on·on de ĝi·a valor·o ; la entrepren·o est·as financ¹·e tre san·a,
          la valor·o de la akci¹·oj rapid·e re·alt·iĝ·os ; la prez·o de tiu maŝin·o
          est·as de 2000 mark·oj, sed ĝi·a ver·a valor·o ne super·as 500.

   3.
          Tio, kio·n hom·oj juĝ·as moral¹·e  estetik¹·e grav·a: urb·o de grand·aj
          spirit·aj valor·oj kaj bril·aj kultur¹·aj tradici¹·oj ; tiu ŝanĝ·o […]
          prezent·us kripl·ig·on de la intern·a valor·o de la lingv·o ; ĉiu
          lingv·o […] hav·as instituci·ojn, kiu·j fleg·as la mal·nov·ajn
          kultur¹·ajn valor·ojn ; laŭ ili, „la valor·oj de la Uni⁹·o inklud⁽⁺⁾·as la
          valor·ojn de tiu·j, kiu·j kred·as je Di·o kiel font·o de la ver·o,
          just·o, bon·o kaj bel·o, sam·e kiel la valor·ojn de hom·oj, kiu·j ne
          kun·hav·as tiu·n kred·on sed respekt·as ĉi tiu·jn universal·ajn
          valor·ojn kiel al·i-font·ajn“ .

   4.
          Io iel valor·ant·a; {valor·aĵ·o} : li est·is valor·o por la gazet·o, ni
          ŝuld·as al li kresk·on de la el·don-nombr·o ; temp·' est·as valor·o
          simil·e al or·o ; en mal·facil·a hor·o  groŝ·' est·as valor·o .
          {valor-paper·o}

   5.
          Individu¹·a element¹·o de stud¹·at·a ar·o  dat·um~tip¹·o, indik³·it·a per
          variabl⁽⁺⁾·o, konstant·o  esprim·o (formul¹·o, ekvaci²·o): determin²·i la
          valor·on de ne·kon·at·o.

valor·a

   1.
          Hav·ant·a ia·n konsider·ind·an merit·on, kvalit¹·on  prez·on: mi ne
          est·as mal·pli valor·a ol vi ; posed·o de saĝ·o est·as pli valor·a ol
          perl·oj ; la mal·grand·aPlen·a vort·ar·o de esperant·o“, kun·e kun si·aSuplement⁸·o“ [...] est·as tre valor·a norm²·ig·a vort·ar·o ; por skrib·i
          fantazi¹·aĵ·ojn la temp·o est·as tro mal·long·a kaj tro valor·a;
          mez+valor·a lern·ant·o; la ide·o de evolu²·o est·as valor·a ankaŭ en la
          astronomi¹·o.

   2.
          {Grand+valor·a} : tre valor·a trezor·aĵ·o ; la korespond·ad·o for·rab·as
          valor·an temp·on.

valor·aĵ·o

          {Valor·o^4} : la valor·aĵ·oj de la Bors·o; mi·an arĝent·on kaj mi·an
          or·on vi pren·is, kaj mi·ajn plej bon·ajn valor·aĵ·ojn vi trans·port·is
          en vi·ajn templ¹·ojn ;  komerc·is kun vi per mult·o da
          divers·aj valor·aĵ·oj, arĝent·on, fer·on, stan·on, kaj plumb·on ĝi
          al·port·ad·is al vi·a komerc·ej·o ; la bon·o oft·e ne est·as rimark·at·a
          kaj la mez+valor·aĵ·o kontraŭ·e est·as aplaŭd·at·a .

alt+valor·a, grand+valor·a

          Hav·ant·a alt·an, grand·an valor·on: ornam·it·a per or·o kaj alt+valor·aj
          ŝton·oj kaj perl·oj ; ni ne perd·u alt+valor·an temp·on, sinjor·oj ;
          kiel grand+valor·a est·as Vi·a favor·o, ho Di·o ! ili for·don·as si·ajn
          grand+valor·aĵ·ojn pro manĝ·aĵ·o ; grand+valor·ajn juvel·ojn ŝi neniam
          hav·is . {kar·a ^3} , {perl·o} , {trezor·o ^2}

egal+valor·a, sam+valor·a

          Hav·ant·a sam·an valor·on kiel...: [ili] est·is divid·it·aj laŭ du
          egal+valor·aj part·oj, kaj lot·it·aj ; ĉiu·j hom·oj est·as ja
          egal+valor·aj, kaj ĉiu·j meti·oj kaj ofic·oj est·as sam·e ŝat·ind·aj ; ni
          ricev·os lign·on de la seg·ej·o, se ni kontrakt·e promes·as liver·i al
          li sam+valor·an kvant·on da trunk·oj vintr·o ; por tiu ĉi plezur·o ja
          oni pag·as kotiz¹·on, iu+foj·e egal+valor·an al la monat·a salajr·o !
          oft·e la hom·oj supoz·as, kespirit·akajreligi·aest·as
          sam+valor·aj ; la IRK rest·is ĉiam valid⁴·aj kaj ĉie est·is proksim·um·e
          sam+valor·aj (nom·e afrank¹·o de inter·naci·a leter·o) .

egal~valor·i, sam~valor·i

          Hav·i sam·an valor·on kiel...: du·on-kron·o egal~valor·as al du ŝiling¹·oj
          kaj ses penc¹·oj ; si·an haŭt·on [li] risk·is nur kiam la premi·o
          egal~valor·is la labor·on ; ricev·i de ili rid·et·on  afabl·an
          rigard·on, egal~valor·is mult·an ĝen·on ; 1,5 miliard¹·oj da lev·oj
          egal~valor·as al 3 % de la mal·net·a en·land·a produkt·o ; ĉiu·j lingv·oj
          sam~valor·as ; en 4 monat·oj, Ĉini⁽⁺⁾·o redukt⁴·is si·ajn CO2-emisi⁽⁺⁾·ojn,
          kio sam~valor·as al tiu·j produkt·it·aj de Briti⁽⁺⁾·o en la sam·a period¹·o
          ; unu numer·o de la gazet·o sam~valor·as kiel 2 tram²-bilet³·oj ; Kaj se
          vi decid·is tiel, est·u, kiel vi ordon·as: ⫽ Est·as bon·a la re·ĝin²·o,
          kiu sun·on sam~valor·as .

   Rim.: „Egal+valor·aŝajn·as esprim·o prefer·ind·a alsam+valor·a“, ĉarsam·aesprim·as ident¹·ec·on  ne·disting·ebl·ec·on de du afer·oj, dum ĉie tie tem·as
   pri valor·o mezur·e _egal·a_ al ali·a per kompar·o.

inter·ŝanĝ-valor·o

          Inter·ŝanĝ-rilat·o de laŭ·dezir·e re·produkt·ebl·aj var⁴·oj, difin·it·a laŭ
          la kvant·o da soci³·e neces·a labor-temp·o, en ili en·ten·at·a:
          inter·ŝanĝ-valor·o ekzist·as nur en var⁴·ojn produkt·ant·a soci³·o.

lim-valor·o

          Valor·o kiu difin·as lim·on matematik¹·an, fizik·an, leĝ·an kc:
          koncern·e la alt+frekvenc⁽⁺⁾·ajn elektr¹·o-magnet·ajn kamp·ojn, la
          lim-valor·oj de el·met·iĝ·o est·as du·obl·e pli alt·aj ol tiu·j aplik³·ebl·aj
          al la publik·o . {interval⁽⁺⁾·o^3} , {limes⁽⁺⁾·o} , {limit⁽⁺⁾·o} , {norm²·o^3}

mult+valor·a, mult·e~valor·a

          {Grand+valor·a} : trov·int·e unu mult·e~valor·an perl·on, li ir·is kaj
          vend·is ĉio·n, kio·n li posed·is, kaj aĉet·is ĝi·n ; buŝ·o prudent·a
          est·as mult·e~valor·a il·o ; mult+valor·aj ŝton·oj ; ĉi tiu mal·grand·a
          pec·o da or·o en la re·al·ec·o posed·as nenia·jn mult+valor·ajn ec·ojn: ĝi
          est·as flav·a, pez·a; ne rust·as, jen ĉio .

sen·valor·a

          Hav·ant·a neniu·n valor·on, {sen·signif·a^2} : ĉio·n sen·valor·an kaj
          ne·akcept·ind·an ili eksterm·is ; literatur·e sen·valor·aj roman¹·oj ; ne
          al ĉiu sen·valor·ul·o oni ja pov·as don·i si·an protekt¹·ad·on ; kun kia
          humil·a tim·o [li] etend·ad·as al mi nun si·an sen·valor·an brokant²·aĵ·on
          ; do la art·o ŝajn·as al vi tut·e sen·valor·a ? [tia] decid·o rest·u
          praktik·e absolut·e sen·valor·a .

sen·valor·aĵ·o

          Afer·o sen valor·o, sen grav·ec·o, {bagatel·o} , sen·signif·aĵ·o: el
          sen·valor·aĵ·o vi el·tir·os la valor·aĵ·on ; ĉiu·j naci·oj […] est·as
          rigard·at·aj de Li kiel nul·o kaj sen·valor·aĵ·o ; mi·a person·o est·as
          sen·valor·aĵ·o, en kiu mi·a individu¹·ec·o ne hav·as motiv¹·on por est·i ;
          tio est·is efektiv·a sen·valor·aĵ·o, precip·e la du mal·nov·aj portret·oj
          ; las·u tiu·jn sen·valor·aĵ·ojn, kaj ven·u help·i mi·n . {el·ĵet·aĵ·o} ,
          {feĉ·o} , {for·bala·aĵ·o} , {vent·um·aĵ·o}

sen·valor·ig·i

   (tr)

          Sen·ig·i je valor·o, {van·ig·i} : ĉu vi vol·as sen·valor·ig·i Mi·an
          verdikt¹·on ; tiu·j ŝanĝ·oj […] sen·valor·ig·os tio·n, kio·n ni ĝis nun
          far·is ; neniu dev·as iam hav·i la rajt·on sen·valor·ig·i io·n, kio
          trov·iĝ·as en la Fundament·o ; nov·a el·don·o sen·valor·ig·is la mal·nov·an
          ; li far·as tri baz¹·ajn metodologi⁽⁺⁾·ajn erar·ojn, kiu·j iom
          sen·valor·ig·as la tut·on ; sen·valor·ig·i argument·on per lert·a
          kritik·o. {elimin⁽⁺⁾·i^2} , {esting·i} , {for·ig·i} , {likvid·i} ,
          {mal·for·tig⁸·i} , {mal·valid⁴·ig·i} , {nul·ig·i}

pli~valor·o

   1.
          Diferenc·o inter la fakt¹·a vend-valor·o kaj la valor·o rezult²·ant·a el
          la fiks¹·ad·o sur merkat⁴·o.

   2.
          Ating·it·a prez-diferenc·o en vend·ad·o inter real¹·a valor·o kaj
          vend·o-prez·o.

plus⁸-valor·o

   1.
          Al·don·a valor·o: ĉu tio eksces²·e ekspluat²·as aŭtor·o-rajt·ojn? la
          post·e·ul·oj neniel al·port·as kre·an plus⁸-valor·on al la art-produkt·o ;
          ne ven·is mult·aj klient¹·oj, kiu·j pret·us pag·i laart·an
          plus⁸-valor·onal·don·e al la material·a .

   2.
          (en Marks⁽⁺⁾·ism·o) Labor·o, kiu·n kapital¹·ist·oj al·propr·ig·as al si
          sen·pag·e, egal·a al la diferenc·o inter la sum·ig·it·a labor·o de
          produkt·ant·aj salajr·ul·oj kaj la salajr·o prezent·ant·a nur la
          kost·ojn de re·produkt·o de la var⁴·olabor-fort·o“: kapital¹·o est·as
          valor·o, don·ant·a plus⁸-valor·on ; klasik¹·a teori·o dir·as, ke mon·o
          est·asreal¹·ig·it·a plus⁸-valor·o”, pli simpl·e dir·ant·e, oni dev·as
          produkt·i var⁴·on kaj vend·i ĝi·n .

pli+valor·ig·i

          Pli·grand·ig·i valor·on: agrabl·aj parol·oj pli+valor·ig·as la instru·on ;
          respekt·ant·e la fundament·ajn cel·ojn de franc·aj region·aj
          natur-park·oj, la brier⁽⁺⁾·a park·o cel·as protekt¹·i kaj pli+valor·ig·i si·an
          natur·an kaj kultur¹·an hered·aĵ·ojn .

uz-valor·o

          Util·o de iu objekt·o: posed·ant·o de mon·o dev·as trov·i en merkat⁴·o
          tia·n var⁴·on, kies uz-valor·o mem hav·us original¹·an ec·on est·i font·o
          de valor·o .

ver~valor·o

          (de {propozici²·o} ) La valor·over·afals·a“, al ĝi asoci¹·it·a:
          la ver~valor·o de propozici²·o oni oft·e sign·as per simbol¹·o  
           (alternativ²·e:    ).

absolut·a valor·o

          (de {reel⁽⁺⁾·o}  ) La pli grand·a el la nombr·oj  kaj  : la
          absolut·a valor·o de  est·as  ; la absolut·a valor·o de reel⁽⁺⁾·a
          nombr·o est·as ĝi·a numer·a valor·o sen·konsider·e de ĝi·a sign·um·o ; la
          absolut·an valor·on de  oni sign·as per  (leg·u: iks⁹·o
          absolut·a). {modul¹·o} de kompleks⁽⁺⁾·o.

   [artikol-versi⁹·o: 1.147 2023/12/12 20:10:29 ]
     __________________________________________________________________