vidu ankaŭ la klarigojn
vigl⭑·/·a
vigl⭑·a
1.
Freŝ⭑·a, gaj⭑·a, kiel⭑ pro⭑ ĵus⭑·a vek⭑·iĝ·o el⭑ bon⭑·a dorm⭑·o: li bon⭑·e manĝ⭑·is,
li bon⭑·e dorm⭑·is, li far⭑·iĝ·is vigl⭑·a ; li vek⭑·iĝ·is post⭑ kvar⭑·on-hor⭑·o,
jam⭑ iom⭑ pli⭑ vigl⭑·a ; ĉio star⭑·as klar⭑·e kaj⭑ plastik⁴·e antaŭ⭑ mi⭑·a
anim⭑·o, mi sent⭑·as mi·n tiel⭑ vigl⭑·a ; li pov⭑·is sid⭑·i long⭑·e kaj⭑ per⭑
si⭑·a vigl⭑·a imag⭑·o prezent⭑·i al⭑ si la⭑ plej⭑ strang⭑·ajn bild¹·ojn pri⭑
tio, kiel⭑ la⭑ strat⭑·o antaŭ⭑·e kred⭑·ebl·e aspekt¹·is ; li vid⭑·is si⭑·an
patr⭑·on de·nov⭑·e vigl⭑·a kaj⭑ san⭑·a, li aŭd⭑·is li·n rid⭑·ant·a tiel⭑, kiel⭑ li
ĉiam⭑ rid⭑·ad·is, kiam⭑ li est⭑·is en⭑ tre⭑ bon⭑·a humor⭑·o ; vigl⭑·a humor⭑·o .
{mal·dorm⭑·a}
2.
Rapid⭑+ag⭑·a, {rapid⭑+mov⭑·a} ; plen⭑·a je⭑ ekscit⭑·o kaj⭑ viv⭑·o: la⭑ kuz⭑·oj
est⭑·is du⭑ vigl⭑·aj knab⭑·oj ; kelk⭑·e da⭑ scienc⭑·ul·oj sid⭑·is en⭑ vigl⭑·a
inter·parol⭑·ad·o ĉe⭑ si⭑·aj kruĉ⭑·et·oj ; li est⭑·is jen⭑ vigl⭑·a, jen⭑
mal·bon⭑+humor⭑·a, sed⭑ ŝi ne⭑ kuraĝ⭑·is dir⭑·i eĉ⭑ unu⭑ vort⭑·on ; mov⭑·iĝ·em·aj,
tre⭑ vigl⭑·aj okul⭑·oj ; li kun⭑ ĉiu moment⭑·o far⭑·iĝ·ad·is pli⭑ vigl⭑·a kaj⭑
ricev⭑·is ruĝ⭑·ajn vang⭑·ojn, kiam⭑ li parol⭑·is pri⭑ la⭑ tag⭑·o de⭑ la⭑
fianĉ⭑·iĝ·o ; li⭑·a vigl⭑·a karakter⭑·o plaĉ⭑·is ĉe⭑ la⭑ unu⭑·a vid⭑·o, li tamen⭑
ne⭑ mult⭑·e far⭑·is, li hav⭑·is tro⭑ mult⭑·e da⭑ fest⭑·oj ; [li] danc⭑·is kun⭑
vigl⭑·aj salt⭑·oj . {aventur⭑·em·a} , {viv⭑·a^2}
3.
Rapid⭑·e kaj⭑ aktiv⭑·e progres⭑·ant·a; {diligent⭑·a} , {energi⭑·a} : ili
est⭑·as vigl⭑·aj: antaŭ⭑ ol⭑ ven⭑·as al⭑ ili la⭑ akuŝ⭑·ist·in·o, ili jam⭑ est⭑·as
nask⭑·int·aj ; ili est⭑·is tre⭑ diligent⭑·aj kaj⭑ vigl⭑·aj, la⭑ mal·jun⭑·aj
ge·edz⭑·oj, neniu·n hor⭑·on ili pas⭑·ig·is en⭑ sen·labor⭑·ec·o ; potenc⭑·e
dis·volv⭑·iĝ·ant·a, vigl⭑·a urb⭑·o . {fervor⭑·a}
4.
{Atent⭑·e} pri·gard⭑·ant·a, observ⭑·em·a: mi ne⭑ pov⭑·us mem⭑ gard⭑·i tiel⭑
mult⭑·e~nombr⭑·ajn brut⭑·ar·ojn kaj⭑ tial⭑ mi elekt⭑·is vigl⭑·ajn hund⭑·ojn kaj⭑
saĝ⭑·ajn paŝt⭑·ist·ojn ; gard⭑·ist·oj vigl⭑·aj, kiel⭑ hund⭑·oj .
vigl⭑·e
En⭑ vigl⭑·a manier⭑·o; kun⭑ impet⁸·o, diligent⭑·o ktp: la⭑ labor⭑·o est⭑·as
far⭑·at·a vigl⭑·e kaj⭑ sukces⭑·as en⭑ ili⭑·aj man⭑·oj ; la⭑ pep⭑·ant·aj bird⭑·oj
[…] vigl⭑·e salt⭑·ad·is de⭑ branĉ⭑·o sur⭑ branĉ⭑·on ; la⭑ knab⭑·o fajf⭑·is tiel⭑
vigl⭑·e, kiel⭑ mal·grand⭑·a bird⭑·o ; vigl⭑·e kaj⭑ bon⭑+humor⭑·e li en·ir⭑·is ; la⭑
mal·grand⭑·a knab⭑·in·o […] aspekt¹·is vigl⭑·e kaj⭑ saĝ⭑·e, ŝi est⭑·is fi·lin⭑·o
de⭑ la⭑ urb⭑·estr·o ; apenaŭ⭑ li en·frot⭑·is al⭑ ŝi la⭑ ŝmir⭑·aĵ·on en⭑ la⭑
pied⭑·on, la⭑ mal·jun⭑·ul·in·o lev⭑·iĝ·is kaj⭑ ek·ir⭑·is mult⭑·e pli⭑ vigl⭑·e ol⭑
antaŭ⭑·e ; li·n tre⭑ vigl⭑·e okup⭑·is la⭑ pens⭑·o, kia·jn profit⭑·ojn oni
hav⭑·us, se⭑ oni posed⭑·us tia·jn okul⭑-vitr⭑·ojn ; la⭑ freŝ⭑·a font⭑·a akv⭑·o
vigl⭑·e el·ŝpruc⭑·ad·is . {fort⭑·e^1} , {fervor⭑·e}
vigl⭑·i
(ntr)
1.
Rapid⭑·e {ag⭑·i} , kun⭑ freŝ⭑·a spirit⭑·o, kun⭑ atent⭑·o: mi pet⭑·as,
rapid⭑·ig·u, ke⭑ ili iom⭑ pli⭑ vigl⭑·u ; la⭑ viv⭑·o vigl⭑·is antaŭ⭑ la⭑
mal·ferm⭑·it·aj fenestr⭑·oj ; sur⭑ la⭑ Esperant⭑·a libr⭑·o-merkat⁴·o vigl⭑·as
plur⁴·aj el·don⭑·ej·oj japan⁹·aj ; fort⭑·e vigl⭑·is en⭑ ŝi la⭑ dezir⭑·o divid⭑·i
kun⭑ iu ali⭑·a la⭑ ĉef⭑·ajn spert⭑·ojn de⭑ la⭑ viv⭑·o . {bol⭑·i^3} , {fervor⭑·i}
2.
{Mal·dorm⭑·i} kaj⭑ atent⭑·e gard⭑·i: jen⭑ mi vigl⭑·os (vigl⭑·e pri·zorg⭑·os,
pri·gard⭑·os) super⭑ ili por⭑ mal·bon⭑·o, ne⭑ por⭑ bon⭑·o ; do⭑ vigl⭑·u (
{atent⭑·u} , est⭑·u {pret⭑·a} ), ĉar⭑ vi ne⭑ sci⭑·as, kiam⭑ ven⭑·os la⭑
dom⭑·o-mastr⭑·o ; se⭑ la⭑ dom⭑-mastr⭑·o sci⭑·us, [kiam⭑] ven⭑·os la⭑ ŝtel⭑·ist·o, li
vigl⭑·us ; [li] trov⭑·is ili·n dorm⭑·ant·aj, […]: ĉu⭑ vi do⭑ ne⭑ hav⭑·is
fort⭑·on vigl⭑·i kun⭑ mi eĉ⭑ unu⭑ hor⭑·on ? mi vigl⭑·is, kiel⭑ vir⭑·o
kutim⭑·int·a al⭑ subit⭑·aj danĝer⭑·oj en⭑ kamp⭑·oj kaj⭑ arb⭑·ar·oj .
vigl⭑·o, vigl⭑·ec·o
Impet⁸·o, freŝ⭑+humor⭑·ec·o, atent⭑·em·o, intens⁴·o de⭑ sent⭑·oj: la⭑ amuz⭑·iĝ·ad·o
est⭑·is en⭑ plen⭑·a vigl⭑·ec·o ; jun⭑·a princ⭑·o tromp⭑·is la⭑ vigl⭑·ec·on de⭑ la⭑
pastr⭑·oj ; kiom⭑ da⭑ vigl⭑·o, kiom⭑ impet⁸·a viv⭑·em·o !
vigl⭑·ig·a
Kiu don⭑·as vigl⭑·on, fort⭑·on, em⭑·on: kiel⭑ la⭑ pluv⭑·o est⭑·as […] vigl⭑·ig·a
! abund³·a fajr⭑·o brul⭑·is sur⭑ la⭑ kamen⭑·o, plen⭑·ig·ant·e la⭑ ĉambr⭑·on per⭑
vigl⭑·ig·a varm⭑·o ; la⭑ freŝ⭑·a, vigl⭑·ig·a aer⭑·o de⭑ la⭑ […] mont⭑·ar·o .
{tonik⁽⁺⁾·a}
vigl⭑·ig·i
(tr)
Instig⭑·i al⭑ pli⭑ da⭑ ag⭑·ad·o, kre⭑·i pli⭑ viv⭑·an etos⁹·on: vigl⭑·ig·it·a de⭑
vin⭑·o ; li kun·ven⭑·ig·is ili·n […] kaj⭑ vigl⭑·ig·is ili⭑·an kor⭑·on, dir⭑·ant·e:
est⭑·u kuraĝ⭑·aj kaj⭑ fort⭑·aj, ne⭑ tim⭑·u ; mi opini⭑·as konven⭑·a […],
vigl⭑·ig·i vi·n per⭑ re·memor⭑·ig·o ; en⭑ Ital⁸·uj·o […] la⭑ aer⭑·o vigl⭑·ig·as,
dum⭑ en⭑ nord⭑·o, la⭑ mal·varm⭑·a, griz⭑·a, kvazaŭ⭑ plumb⭑·a tag⭑·o ni·n prem⭑·as
al⭑ la⭑ ter⭑·o ; li·n ne⭑ vigl⭑·ig·us la⭑ esper⭑·o [pri⭑ io] pli⭑ bon⭑·a ol⭑ tio,
kio jam⭑ ekzist⭑·as ; ni ĉiu+jar⭑·e kun·ven⭑·as […] por⭑ vigl⭑·ig·i en⭑ ni la⭑
am⭑·on al⭑ la⭑ ide⭑·o Esperant⭑·ism·a . {admon⭑·i} , {agit²·i} , {instig⭑·i}
vigl⭑·iĝ·i
(ntr)
Ek·ag⭑·i iom⭑ viv⭑·e, verv³·e, rapid⭑·e: la⭑ popol⭑·o vigl⭑·iĝ·is de⭑ la⭑ vort⭑·oj
de⭑ [la⭑] reĝ⭑·o ; nun⭑ la⭑ bov⭑·in·oj vigl⭑·iĝ·is, mi aŭd⭑·is ili·n rapid⭑·e
trot⭑·ant·ajn mal·antaŭ⭑ mi ; last⭑·a+temp⭑·e interes⭑·o pri⭑ la⭑ lingv⭑·o
sufiĉ⭑·e vigl⭑·iĝ·is ; li⭑·a konscienc⭑·o […] nun⭑ subit⭑·e vigl⭑·iĝ·is ; la⭑
komenc⭑·e trankvil⭑·a protest¹·o pli·vigl⭑·iĝ·is, kiam⭑ grup⭑·o de⭑ jun⭑·aj
art⭑·ist·oj prezent⭑·is si⭑·an protest¹·on . {agit²·iĝ·i} , {vek⭑·iĝ·i^2}
mal·vigl⭑·a
Sen·fort⭑·a, sen·energi⭑·a, ne·ag⭑·em·a: ho⭑ mal·saĝ⭑·ul·oj kaj⭑ kor⭑·e mal·vigl⭑·aj
[…] ! ĝoj⭑·a li ven⭑·is al⭑ mi, rapid⭑·e salt⭑·ant·e, sed⭑ mal·ĝoj⭑·a,
mal·vigl⭑·a li for·ir⭑·is . iam⭑ cert⭑·e ŝi est⭑·is bel⭑·a, sed⭑ nun⭑ aspekt¹·is
lac⭑·a kaj⭑ mal·vigl⭑·a . {flegm⭑·a} , {mal·diligent⭑·a} , {pigr⁽⁺⁾·a}
mal·vigl⭑·i
(ntr)
Ne⭑ aŭ⭑ ne⭑ rapid⭑·e ag⭑·i, mal·hav⭑·i gaj⭑·on aŭ⭑ impet⁸·on: kaj⭑ kiam⭑ la⭑
fianĉ⭑·o mal·fru⭑·is, ili ĉiu·j mal·vigl⭑·is kaj⭑ dorm⭑·is ; ju⭑ pli⭑ alt⭑·aj la⭑
pland⭑·um·oj est⭑·iĝ·is, des⭑ pli⭑ mal·vigl⭑·is la⭑ paŝ⭑·oj de⭑ la⭑ jun⭑·ul·o ;
last⭑·a+temp⭑·e urb⭑·o-centr⭑·oj mal·vigl⭑·as, ĉar⭑ ek⭑~de⭑ plur⁴·aj jar⭑·oj est⭑·as
mal·ferm⭑·at·aj grand⭑+vend⭑·ej·oj ekster⭑ la⭑ urb⭑·oj .
mal·vigl⭑·o, mal·vigl⭑·ec·o
Mank⭑·o je⭑ intens⁴·o, fort⭑·o, energi⭑·o, ag⭑·em·o: ŝi fal⭑·is en⭑ rigid⭑·an
mal·vigl⭑·ec·on ; ne⭑ montr⭑·is […] mal·gaj⭑·on pro⭑ la⭑ mal·vigl⭑·o de⭑
si⭑·a edz⭑·o .
mal·vigl⭑·ig·i
(tr)
Sen·ig⭑·i je⭑ em⭑·o al⭑ ag⭑·ad·o, mal·gaj⭑·ig·i, mal·for·tig⁸·i: [la⭑ hund⭑·ojn]
mal·vigl⭑·ig·is la⭑ varm⭑·eg·o kaj⭑ ili kuŝ⭑·is el·ig⭑·int·e la⭑ lang⭑·on, bru⭑·e
spir⭑·is kaj⭑ neniel⭑ atent⭑·is la⭑ verd⭑+dors⭑·ajn lacert⭑·ojn ; la⭑ recesi⁽⁺⁾·o
mal·vigl⭑·ig·is alt⭑·iĝ·on de⭑ la⭑ prez⭑·oj, kaj⭑ dum⭑ 1999 nur⭑ tri⭑+foj⭑·e oni
registr⭑·is inflaci⁹·on . {brems⁵·i} , {brid⭑·i}
mal·vigl⭑·iĝ·i
(ntr)
Iĝ⭑·i dorm⭑·em·a, mal·atent⭑·a, ne⭑ ag⭑·em·a: la⭑ mal·feliĉ⭑·ul·in·o pli⭑ kaj⭑ pli⭑
mal·fort⭑·iĝ·is, mal·vigl⭑·iĝ·ant·e, mal·gras⭑·iĝ·ant·e, iom⭑ post⭑ iom⭑ si·n
klin⭑·ant·e al⭑ la⭑ tomb⭑·o ; kapt⭑·ant·e la⭑ pas⭑·em·an ombr⭑·on tie enu⭑·is la⭑
ĉeval⭑-gard⭑·ant·oj kun⭑ la⭑ mal·vigl⭑·iĝ·int·aj ĉeval⭑·oj ; jen⭑ mi aŭd⭑·is:
[…mult⭑·ajn ted⭑·ajn vort⭑·ojn], feliĉ⭑·e ŝi iom⭑·et·e mal·vigl⭑·iĝ·as [nun⭑] .
re·vigl⭑·ig·i
(tr)
Re·don⭑·i freŝ⭑·an ag⭑·em·on aŭ⭑ konsci⭑·on: li re·vigl⭑·ig·as la⭑ anim⭑·on de⭑ si⭑·a
sinjor⭑·o ; la⭑ feliĉ⭑·a ide⭑·o pri⭑ la⭑ famili⭑·aj festen⭑·oj […] iom⭑
re·vigl⭑·ig·is li·n kaj⭑ iom⭑ post⭑ iom⭑ li⭑·a mal·bon⭑·a humor⭑·o mal·aper⭑·is .
{vek⭑·i}
re·vigl⭑·iĝ·i
(ntr)
Post⭑ mal·vigl⭑·o re·hav⭑·i pli⭑ da⭑ verv³·o, da⭑ ag⭑·em·o: rigard⭑·u, kiel⭑
re·vigl⭑·iĝ·is mi⭑·aj okul⭑·oj, kiam⭑ mi gust⭑·um·is iom⭑ el⭑ ĉi⭑ tiu miel⭑·o ;
las⭑·u mi·n liber⭑·a, por⭑ ke⭑ mi iom⭑ re·vigl⭑·iĝ·u ; post⭑ ĉiu nov⭑·a silent⭑·a
temp⭑·o, se⭑ ĝi eĉ⭑ daŭr⭑·us dek⭑·on da⭑ jar⭑·oj, aper⭑·os nov⭑·a re·vigl⭑·iĝ·o .
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.36 2023/10/21 16:50:36 ]
__________________________________________________________________