vidu ankaŭ la klarigojn
viv·/·i

viv·i

   (ntr)

   1.
          Posed·i la kapabl·ojn si·n nutr·i kaj re·produkt·i, percept¹·i si·an
          ĉirkaŭ·aĵ·on kajkoncern·e best·ojnankaŭ si·n mov·i: viv·ant·a
          organism¹·o ; viv·ant·a verd·aĵ·o ; la viv·ant·a Di·o ; viv·ant·a ekzempl·o
          .

        a)
                Uz·i tiu·jn kapabl·ojn dum la temp·o inter nask·iĝ·o kaj mort·o:
                tre long·e viv·u li! ; kio viv·as, neces·e dev·as iam mort·i ;
                ĉu la mal·jun·ul·o ankoraŭ viv·as ? [la] generaci·o viv·ant·a ;
                viv·u, progres·u, sed lern·i ne ĉes·u ; nek viv·i nek mort·i ;
                li ne viv·os pli, ol unu tag·on ; kiu viv·os, tiu vid·os (tio·n
                oni sci·os nur post kelk·a temp·o) .

        b)
                Uz·i tiu·jn kapabl·ojn laŭ ia·j kondiĉ·oj, ia manier·o: mi viv·as
                kun li en grand·a amik·ec·o ; ili ambaŭ est·is tiel
                mal·agrabl·aj […], ke oni ne pov·is viv·i kun ili ; ni viv·is
                kelk·ajn semajn·ojn en la dom·o de ŝi·aj ge·patr·oj ; hom·oj ja
                ne pov·as viv·i en la akv·o ; viv·i en la land·o kiel fremd·ul·o
                ; nur por vi mi viv·as ; [ĉu] ili viv·as feliĉ·e unu kun la
                ali·a ? li viv·as kiel urs·o, ne vizit·ant·e iu·n ajn hom·on ; mi
                est·is feliĉ·a, viv·is en la nun·o kaj ne pens·is pri est·ont·ec·o
                ; li viv·as en si·aj libr·oj (ignor²·ant·e ĉio·n ali·an) per si·a
                tut·a anim·o ; viv·i sen·de·pend·an viv·on ; viv·i en ĝoj·o kaj
                plezur·o ; li viv·as en ĝu·o kaj bru·o . {kondut·i} , {loĝ·i}

          {veget·i^1}

   2.
          Hav·ig·i al si la rimed·ojn por si·n nutr·i: la grand·aj blank·aj
          limak·oj […] viv·is de foli·oj de lap⁸·oj ; la av·o de la kapitan·o
          viv·is per ofic·o nur serv·ist·a ; ili viv·is nur per li·a stipendi⁴·o ;
          [ŝi] viv·as el la mar·o ; tut·e sen rimed·oj por viv·i ; financ¹·e UEA
          viv·as ĉef·e el la kotiz¹·oj de la individu¹·aj membr·oj ; viv·i per
          sistem·o de el man·o al buŝ·o ; pastr·o viv·as de preĝ·oj, advokat¹·o de
          leĝ·oj ; fast·as sufiĉ·e, kiu viv·as mal·riĉ·e (fast·o ne taŭg·as por
          tiu·j, kiu·j oft·e mal·sat·as).

   3.
          Daŭr·e {rest·i} vigl·a, bon+stat·a, memor·at·a: la bon·aĵ·o kaj bel·aĵ·o ne
          forges·iĝ·as, ĝi viv·as en legend·oj kaj kant·oj ; ŝi sol·a viv·is en
          li·aj pens·oj ; viv·u la frat·ec·o de l’ popol·oj ; viv·ant·a sent·o ;
          viv·ant·a lingv·o ; viv·ant·a inter·naci·a kolektiv³·o ; la Inter·naci·a
          Lingv·o est·as viv·ant·a re·al·aĵ·o ; viv·ant·a instru·o ; la river·o,
          en·forĝ·it·a en ŝton·o, viv·as ; la viv·ant·aj zorg·oj penetr·is en la
          hejm·on ; Ordon·o vi·a viv·os tut·e sol·a / De nun en mi·a cerb·o, ne
          miks·it·a / Kun io mal·pli ind·a ; li·a nom·o […] viv·is en la buŝ·o de
          la popol·o .

   {ekzist·i} , {est·i} .

viv·o

   1.
          Spontane³·a aktiv·ec·o propr·a al organiz¹·it·aj est·aĵ·oj: al li·a viv·o
          est·is far·it·a fin·o ; li for·kur·is de la batal·o, ĉar li domaĝ·is
          si·an viv·on ; mi·a mal·feliĉ·a patr·o fin·is la viv·on per mem·mort·ig·o ;
          post·tomb·a viv·o ; ŝi sav·is al li la viv·on, kiam li preskaŭ sen
          viv·o est·is pel·at·a de la ond·oj ; unu hor·o pov·as decid·i inter viv·o
          kaj mort·o ; perd·i la viv·on ; saĝ·o est·as font·o de viv·o por si·a
          posed·ant·o .

   2.
          Sin⁸-sekv·o de la ag·oj, per kiu·j evident¹·iĝ·as tiu {aktiv·ec·o} : ni
          uz·u bon·e la viv·on, ĉar la viv·o ne est·as long·a ; la kutim·o oft·e
          lud·as grav·an rol¹·on en la viv·o ; la ĉiu+tag·a viv·o ; li ankoraŭ
          neniam en si·a viv·o est·is serioz·a ; per flor·oj kaj bal·oj mi
          plen·ig·os vi·an tut·an viv·on ; mi·a tut·a pas·int·a viv·o, al mi ŝajn·as,
          est·is nur ia mir·ind·a sonĝ·aĵ·o ; [li] ofer·is si·an tut·an viv·on al
          grand·a afer·o ; viv·o glat·e ne flu·as, ĉiam bat·as kaj sku·as ; hom·o
          lern·as la tut·an viv·on .

   3.
          Uz·ad·o de tiu aktiv·ec·o laŭ ia·j kondiĉ·oj, ia manier·o: ordinar·a,
          diboĉ·a, societ·a, mal·feliĉ·a, honest·a viv·o ; la antikv·a grek⁸·a viv·o
          ; privat·a viv·o .

   4.
          {Vigl·ec·o} , {viv·ec·o} : li ek·sent·is nov·an viv·on ; viv·o kaj mov·ad·o
          reĝ·is mal·supr·e sur la strat·o ; lingv·o ne pov·as est·i simpl·a
          kolekt·o da vort·oj, sed dev·as hav·i cement·on kaj viv·on ; la ruĝ·aj
          radi·oj de l’ vesper·a sun·o [bril·as] kontraŭ la mal·grand·aj
          ond·et·oj, don·ant·e kolor·on, bril·on, viv·on al ĉio ; jam vek·iĝ·is la
          grand+urb·a viv·o ; la vang·oj de la reĝ·id·o ricev·is viv·on, tamen
          li·aj okul·aj rest·is ferm·it·aj .

viv·a

   1.
          Viv·ant·a: viv·a kankr·o ; ĉiu viv·a est·aĵ·o, de la plej mal·grand·a
          fung·o ĝis la plej dis·volv·it·a best·o ; viv·aj flor·oj ; mi en·glut·os
          ili·n viv·aj ; viv·an  mal·viv·an mi vi·n hav·os! ! li est·is la viv·a
          portret·o de si·a patr·in·o .

   2.
          Karakteriz¹·at·a per rapid·a kaj ard³·a viv·o, {vigl·a^2} : viv·aj
          esprim·aj okul·oj ; viv·a gaj·a parol·ad·o ; kun viv·a mal·pacienc·o
          inter·romp·is li·n sinjor·in·o Ann·et·o ; mi est·as ankaŭ ia+foj·e iom
          viv·a kaj ĵaluz·a ; la danc·oj ir·is [jam] en pli viv·a takt¹·o ; plej
          viv·a simpati¹·o ; la viv·a kiel fajr·er·o knab·in·o am·is la sol·ec·on ;
          ŝi li·n viv·e inter·romp·is ; ŝi prezent·is al si tut·e viv·e li·ajn
          saĝ·ajn okul·ojn . {energi·a} , {vigl·a^2}

   3.
          Okaz·ant·a kun ĉe·est·aj hom·oj, sen per·ad·o per telekomunik⁽⁺⁾·o 
          registr·aĵ·o: viv·a muzik·o (far·at·a de sur·lok·aj muzik·ist·oj) ; viv·a
          intervju³·o (kun rekt·a renkont·iĝ·o de intervju³·ant·o kaj
          intervju³·at·o).

          Rim.: Tio aper·as kiel mal·lert·a traduk·o de la angl·a esprim·o „
           “ kc, kiu·n oni tiu+lingv·e ne konfuz·us kun „
           “. En Esperant·o oni, por evit·i konfuz·on,
          prefer·e uz·u unu el „ {ĉe·est·a} “, „ {rekt·a} “ „ {aktual⁴·a} “, „
          {sen·per·a} “ por ĉi tiu signif·o.

viv·aĵ·o

          Io viv·ant·a, viv·a {est·aĵ·o} , kontrast¹·e al la {sen·viv·aĵ·o} :
          _fenologio_ [est·as] scienc·o pri sezon·aj influ·oj je viv·aĵ·oj ; el
          ĉiu·j viv·aĵ·oj [...] en·konduk·u po unu par·o [...] en la arke⁽⁺⁾·on, ke
          ili rest·u viv·aj kun vi ; la {anim·o} […] kondut·as kiel viv·aĵ·o, mi
          atribu¹·as al ĝi nutr·ad·on kaj digest·on, sed tamen mi ne pov·as
          pri·skrib·i ĝi·an form·on ; la genetik⁽⁺⁾·a inform¹·o en ĉiu·j viv·aĵ·oj
          est·as kod⁹·it·a […] en molekul¹·o de DNA (desoksiribonukleata acid·o)
          ; oni nom·as mutaci⁽⁺⁾·o la fenomen¹·on, ke jen aper·as nov·a spec·o de
          viv·aĵ·oj kapabl·a ten·i si·n viv·a kaj dis·flor·i kiel spec·o ;
           […] viv·as sub ekstrem·aj cirkonstanc·oj
          […], krom mal·varm·eg·o la bakteri²·o el·ten·as acid·on, mal·sek·ec·on kaj
          varm·eg·on, ―  tre fort·a radi·ad·o […] ne mort·ig·as tiu·jn viv·aĵ·ojn
          . {arĥe⁽⁺⁾·o} , {bakteri²·o} , {eŭkariot⁽⁺⁾·o} {kre·aĵ·o} , {kresk·aĵ·o} ,
          {natur·aĵ·o} , {organism¹·o} {viv·ul·o}

viv·ec·o

          Rapid+ag·ec·o, rapid+mov·ec·o, viv+ard³·ec·o: kun ekster·ordinar·a viv·ec·o,
          kiu·n ebl·e envi·us  dek-kvin-jar·a knab·in·o, ŝi el·salt·is el la
          vagon·o ; ĝi ĉiam ekzist·isinter·romp·is kun viv·ec·o Mari·o
           . {lert·ec·o} , {verv³·o^2} , {vigl·ec·o}

viv·em·a

   1.
          Montr·ant·a instinkt¹·on, vol·on konserv·i si·an viv·on: tiu et·ul·o, kiu·n
          ŝi sent·as en si·a intern·aĵ·o tiel mov·iĝ·ant·an kaj tiel viv·em·an,
          est·os for·las·it·a de si·a nask·iĝ·o ; subit·e vek·iĝ·is en li la
          instinkt¹·o de la viv·em·o, tio tamen ne est·is vol·o […], sed ia
          instinkt¹·a […] re·ag·o . {per·sistem·a} , {rezist⁴·em·a} , {tenac⁽⁺⁾·a}

   2.
          Kiu vol·as ĝu·i, el·ĉerp·i la ebl·ec·ojn de la viv·o; viv+am·a: mez·e sur
          la mur·o pend·is portret·o de bel·a jun·a kaj viv·em·a vir·in·o ; [li
          est·is] kiel jun·a bird·o, ĉiam vigl·a kaj kun viv·em·a bril·o en la
          okul·oj .

viv·ig·i

   (tr)

          Don⁽⁺⁾·i viv·on  viv·ec·on al: ebl·e mi pov·os li·n iom·et·e re·konsci·ig·i,
          kaj li·n viv·ig·i sufiĉ·e da temp·o, por ke li pov·u don·i […]
          klar·ig·ojn ; mult·aj foir·an·oj […] viv·ig·is la ordinar·an sen·hom·an
          land-voj·on ; feliĉ·a mi est·us tiam, se amik·a anĝel·o vol·us viv·ig·i
          mi·an mal·plen·an hejm·on kaj fleg·i mi·n ; dum li·a for·est·o ŝi ne
          enu·is, […] sed li·a aper·o tuj viv·ig·is ŝi·n ; viv·ig·a fajr·o .

viv+pov·a, vivipova

          Sufiĉ·e fort·a ĉe la nask·iĝ·o por viv·i plu·e: ni dezir·as kre·i
          viv+pov·an organiz¹·on ; taŭg·a kaj vivipova lingv·o . {en·radik·iĝ·int·a}

vi~vu⁽⁺⁾·o, vivukrio

          Kri·o por dezir-esprim·i al iu long·an viv·on: la hom·oj […] ĝust·e nun
          ili lev·iĝ·is kun plen·aj glas·oj kaj toast⁽⁺⁾·is vi~vu⁽⁺⁾·on al la nov·a jar·o
          ;  sign·e lev·is la man·on, kaj kvar potenc·aj vivukrioj
          ek·son·is ; la ceter·ajn vort·ojn sufok·is […] la tondr·a vivukrio de
          mi·aj kamarad·oj . {hura⁽⁺⁾·o} , {tost³·o}

viv·ul·o

   1.
          Viv·ant·o, iu kiu ankoraŭ ne mort·is: kiu trov·iĝ·as inter la
          viv·ul·oj, tiu hav·as ankoraŭ esper·on, ĉar  al hund·o viv·ant·a
          est·as pli bon·e, ol al leon·o mort·int·a ; la ŝip·o kur·ad·as sen·halt·e
          tra ond·oj, […] viv·ul·oj mal·est·as sur ĝi ; la viv·ul·o est·is
          roz+kolor·a kiel ... viv·ul·o, dum la mal·viv·ul·o est·is pal·a kiel ...
          mal·viv·ul·o, kaj tio sufiĉ·is por plen·e ili·n diferenc·ig·i ; la
          nombr·o de viv·ul·oj mal·kresk·is, kaj ili·aj loĝ·ej·oj est·is for·las·it·aj
          ; el·pel·i iu·n el la mond·o de la viv·ul·oj (mort·ig·i) . {mal·viv·ul·o}

   2.
          {Viv·aĵ·o} , precip·e {animal⁸·o} : sed est·as ja la ombr·oj de la
          arb·oj kaj de la viv·ul·oj ; la zoolog⁷·o […] zorg·as pri akvari¹·aj
          viv·ul·oj […] en la litov⁽⁺⁾·a urb·o  ; N.B.N. ne nur
          aplik³·ebl·as al la vegetal⁸·a kaj animal⁸·a regn·oj, sed ankaŭ al ĉiu·j
          viv·ul·oj, inkluziv²·e bakteri²·ojn .

bon~viv·ant·o, gaj~viv·ant·o

          Hom·o kiu volont·e ĝu·as la plezur·ojn de viv·o: nek  , nek
           , kutim·iĝ·is al la ĝoj·oj de la bon~viv·ant·oj ; li est·is
          sufiĉ·e gras·a, kaj se li nur aspekt¹·us pli gaj·a, li est·us bon·eg·a
          specimen¹·o de bon~viv·ant·o . {epikur⁽⁺⁾·an·o^2} , {ĝu·em·ul·o} ,
          {hedonist⁽⁺⁾·o} , {sibarit⁽⁺⁾·o}

de·viv·a

          Far·it·a, okaz·int·a en la viv·o-temp·o de koncern·a person·o, kontrast¹·e
          al {post·mort·a} : de·viv·a portret·o de Petr·o la 1ª; nun la franc·oj
          plej+part·e sekv·as la de·viv·an el·don·on (de Molier⁽⁺⁾·a komedi¹·o) .

dum·viv·a

          Daŭr·ont·a dum la tut·a viv·o: la jun·ul·in·o est·is en·skrib·it·a por
          dum·viv·a rent·o da dek mil frank·oj ; virg·ul·in·oj, si·n dediĉ·int·e al
          dum·viv·a serv·o al  ; kiel li pun·iĝ·as? – per dum·viv·a
          mal·liber·o ; dum·viv·aj membr·oj .

ĝis·viv·i

   (tr)

          Viv·i ĝis iu moment·o; ating·i per si·a viv·o: ni ne sci·as, ĉu ni
          ĝis·viv·os la morgaŭ·on ! la pli·mult·o de ni ne ĝis·viv·os tiu·n
          moment·on, kiam montr·iĝ·os la frukt·oj de ni·a ag·ad·o ; ili·aj ombr·oj
          star·u nun antaŭ ni·aj okul·oj, kvazaŭ part·o-pren·ant·e en tiu grand·a
          fest·o, kiu·n ili prepar·is, sed ne ĝis·viv·is .

kun·viv·i

          Viv·i kun, komun·e kun, en grup·o, en komun·um·o, en famili·o...: tiel
          kun·viv·os kun vi vi·aj fil·oj ; edz·oj, kun·viv·ad·u kun vi·aj edz·in·oj
          laŭ·sci·e, don·ant·e honor·on al la vir·in·o ; mi tiel kun·viv·iĝ·is kun
          mi·a situaci·o, ke mi·a tut·a pas·int·a viv·o, al mi ŝajn·as, est·is nur
          ia mir·ind·a sonĝ·aĵ·o ; ĉiu rakont·os, kio·n li tra·viv·is, ĉe tio oni
          pov·as tre bon·e ĉio·n kun·viv·i spirit·e ; inter hom·oj ĉiu+gent·aj
          frat·e kun·viv·ant·aj sur neŭtral²·a baz¹·o ; ili […] ge·edz·iĝ·is kaj
          feliĉ·e kun·viv·is hav·ant·e mult·ajn id·ojn .

kun·viv·o, kun·viv·ad·o

          Viv·ad·o en komun·a lok·o, loĝ·ej·o, establ⁴·o: jun·ul·o pren·as por
          kun·viv·ad·o jun·ul·in·on ; ili ne postul·is grand·ajn spac·ojn, sed nur
          soci³·an kun·viv·ad·on ; ni kun·ven·as ĉiu+jar·e […], por varm·ig·i en ni
          per reciprok·a renkont·iĝ·o kaj kun·viv·o la am·on kaj entuziasm·on por
          la ide·o, kiu·n la Esperant·ism·o en si en·hav·as ; post ok tag·oj ni·a
          ge·edz·a kun·viv·o est·os kon·it·a de ĉiu·j hom·oj ; Johan·o komenc·is
          rakont·i pri si·aj ge·kamarad·oj kaj la kun·viv·o kun ili .

kun·viv·ant·o

          Tiu, kiu viv·as kutim·e kaj daŭr·e kun ali·a: vi est·is la ĉiu+tag·a
          kun·viv·ant·in·o de hom·o kler·a, tio signif·as mult·e ; {kamarad·o} ,
          {kun·ul·o} , kun·ir·ant·o, kun·vojaĝ·ant·o, voj-kun·ul·o, {sam+sort·ul·o} ,
          kun·viv·ul·o, kun·viv·ant·o ; ŝi pov·us eventual¹·e edz·in·iĝ·i al si·a
          kun·viv·ant·o ; onkl·in·o de  est·is kun·viv·ant·in·o de Lant⁽⁺⁾·i, la
          fond·int·o de SAT . {kamarad·o} , {koleg·o} , {kun·ul·o}

long+viv·a

          Kiu long·e viv·is (rilat·e al si·a spec·o):  , la
          plej long+viv·a vir·o en la histori·o, viv·is 120 jar·ojn ; ili
          harmoni¹·e viv·is laŭ la princip·o de moder·ec·o kaj ĝeneral¹·e est·is
          long+viv·ul·oj ; mi est·as pesimist²·o kaj dub·as, ke prognoz¹·oj de
          statistik¹·aj ofic·ej·oj pri la long+viv·ec·o de la loĝ·ant·ar·o sur ni·a
          ter-glob·o est·as prav·aj .

mal·viv·a

          Ne posed·ant·a viv·on:

        a)
                Ne aparten·ant·a al la mond·o de la viv·aĵ·oj, sen·viv·a, en kiu
                mal·est·as kaj neniam est·is viv·o: mal·viv·a substanc²·o (ekz-e
                metal·o, vitr·o); la mal·viv·a natur·o (kontrast¹·e al la
                organik⁹·a mond·o de biologi¹·aj est·aĵ·oj); la {Mal·viv·a Mar·o} ;
                la sun·o lev·iĝ·is el la mar·o, kviet·e kaj varm·e fal·is ĝi·aj
                radi·oj sur la mal·varm·an mal·viv·an ŝaŭm·on de la mar·o .

        b)
                {Mort·int·a} : li·a fil·o mort·is kaj est·as nun mal·viv·a ;
                {mal·viv·e nask·it·a^1} infan·o; „La mal·viv·aj anim·oj“ (roman¹·o
                de Go⁽⁺⁾-gol⁽⁺⁾·o);

        c)
                Sen·efik·a, mal·vigl·a, ne·kapabl·a funkci¹·i, sent·i: li·a kor·o,
                rilat·e al am·o, jam est·is mal·viv·a ; fid·o, ne hav·ant·a
                far·ojn, est·as en si mem mal·viv·a ; la buton·o est·is mal·viv·a,
                la sonor·il·o est·is difekt·it·a ; mal·viv·a {liter·o^2} ; afer·o
                {mal·viv·e nask·it·a} ; mal·viv·a sezon·o (kiam la turism²·a viv·o
                mal·est·as); Pilat⁽⁺⁾·o rigard·is la ĉef·pastr·on per mal·viv·aj
                okul·oj (sen·esprim·aj, en kiu·n ne vid·ebl·is viv·o) kaj nud·ig·is
                la dent·ojn por esprim·i rid·et·on ; ŝi·aj okul·oj est·is
                ĉirkaŭ·it·aj de mal·hel·aj rond·oj, la pupil·oj est·is kvazaŭ
                mal·viv·aj .

mal·viv·ul·o

          Mort·int·o  sen·viv·a est·aĵ·o percept¹·at·a kvazaŭ ul·o (kiel Gol⁽⁺⁾·em·o 
           ): Ĉu mal·viv·ul·oj lev·iĝ·os kaj glor·os Vi·n? .

mal·viv·o

          La stat·o de ĉio kio ne est·as viv·aĉu mort·int·a, ĉu neniam
          viv·int·a: la mort·o est·as trans·ir·o el la viv·o en la mal·viv·on;
          Bon·an maten·on, Majstr·o! Sid·iĝ·u, mi pet·as. || Kiel vi fart·as post
          kvin×dek-jar·a mal·viv·o? .

por·viv·aĵ·o, por·viv·o

          Rimed·oj por si·n nutr·i, {viv-pan·o} : ili eksterm·ad·is la produkt·ojn
          de la ter·o kaj ne rest·ig·ad·is por·viv·aĵ·on ĉe la Izrael-id·oj; la
          mal·riĉ·ul·o dev·as klopod·i per ung·oj kaj dent·oj por gajn·i si·an
          por·viv·on . {viv-ten·i}

post·viv·i

   (tr)

   1.
          Plu viv·i, ekzist·i post io okaz·o  temp·o: Jen ni ĝi·n fest·is, kaj
          la nep·osol·a post·viv·ant·o de la famili·o, vir·o, kiu port·as la
          glor·an nom·on de si·a av·one ĉe·est·is la solen·an kun·ven·on ; ali·aj
          post·viv·int·oj de tiu masakr⁽⁺⁾·o est·is trans·port·it·aj al Babel⁽⁺⁾·o, kie
          ili est·is sklav·oj

        a)
                Viv·i ankoraŭ post ies mort·o: ŝi je dek jar·oj post·viv·i si·an
                edz·on; post·viv·i si·n mem (ankoraŭ viv·i perd·int·e si·ajn
                intelekt⁴·ajn fort·ojn, si·an glor·on  aŭtoritat·on; ceter·e,
                kp la rimark·on ĉe {trans·viv·i^2} ).

        b)
                Ekzist·i ankoraŭ post ies mort·o, post la fin·o de io: tiel
                kant·is la brav·a  , kaj li·a kant·o, plen·a de larm·oj,
                post·viv·is la egipt⁽⁺⁾·an regn·on ; La sun-radi·o post·viv·os ja ni·n
                ĉiu·jn! .

   2.
          {Trans·viv·i^1} : la mal·jun·a av·et·o dis·romp·iĝ·is en pec·ojn, kaj ni
          est·as kulp·aj pri tio: tio·n mi ne pov·as post·viv·i .

re·viv·ig·i

          Far·i, ke iu jam mort·int·a viv·u de·nov·e: re·viv·ig·i dron·int·on; Jesu³·o
          re·viv·ig·is Lazar⁽⁺⁾·on; jen est·as tiu vir·in·o, kaj jen est·as ŝi·a fil·o,
          kiu·n  re·viv·ig·is ; Ĉiu·j rimed·oj van·e est·is uz·it·aj por
          re·viv·ig·i Klar·on; ŝi mort·is kaj rest·is mort·int·a. .

re·viv·iĝ·i

          Re·ven·i en la viv·on, ek·viv·i de·nov·e; {re·lev·iĝ·i} : ili mort·is kaj
          ne re·viv·iĝ·os, ili est·as mal·viv·ul·oj kaj ne re·lev·iĝ·os ; kred·i je
          la re·viv·iĝ·o de la mort·int·oj; ĉi tiu scen·o re·viv·iĝ·is en li·a
          memor·o;

re·viv·iĝ·o

          Re·ven·o al viv·o, {re·lev·iĝ·o} : se vi est·as en dub·o pri la
          re·viv·iĝ·o, pens·u, ke Ni kre·is vi·n el polv·o .

sen·viv·a

          Perd·int·a la viv·on: sen·viv·a korp·o; est·as feliĉ·o, ke la mal·jun·a
          av·in·o jam ne viv·is, ali·e li sen·viv·ig·us ŝi·n. {mal·viv·a} ,
          {mort·int·a}

sen·viv·aĵ·o

          {Objekt·o} sen·viv·a, kontrast¹·e al la {viv·aĵ·oj} :  la sen·viv·aĵ·oj,
          kiu·j produkt·as son·on, ĉu flut·o, ĉu harp·o, se ili ne don·as
          diferenc·on en la son·oj, kiel oni sci·os, kio est·as flut·at·a 
          harp·at·a ? la vort·oĝi“ (uz·at·a special·e porbest·ojsen·viv·aĵ·oj“) en·hav·as en si io·n mal·al·tig⁸·an ; ŝi antaŭ·vid·is la
          moment·on en kiu ŝi fal·os kiel sen·viv·aĵ·o en la brak·ojn de si·a
          mal·amik·o .

sen·viv·iĝ·i

          Sen·iĝ·i je viv·o, {mort·i} : en tiu tag·o […] sen·viv·iĝ·os la kor·o de
          la reĝ·o ; kial mi ne mort·is tuj el la uter·o, ne sen·viv·iĝ·is post
          la el·ir·o el la ventr·o ? antaŭ ol ŝi·aj okul·oj sen·viv·iĝ·os ;
          vid·ant·e ke ŝi·a fi·lin·o iom post iom sen·viv·iĝ·as, sinjor·in·o de
          Prelongo el·pens·is ĉiu+tag·e ia·jn distr·aĵ·ojn .

super·viv·i

   (tr)

   1.
          {Trans·viv·i^1} : la mal·jun·ul·o kulp·ig·os si·n pri la mort·o de si·a
          fil·o, kajli est·as mal·san·a, (...) — li ne super·viv·os la
          (funebr·an) sci·ig·on

   2.
          {Post·viv·i^1} : kiam la hom·o, kiu·n mi am·is, est·is mort·ant·a, mi
          pens·is, ke mi li·n ne super·viv·os... mi super·viv·is... ; oni pov·as
          esper·i, ke la memor·o de grand·a hom·o per du·on-jar·o super·viv·os li·an
          mort·on .

tra·viv·i

   (tr)

   1.
          Pas·i viv·ant·e: viv·on tra·viv·i est·as art·' mal·facil·a ; tra·viv·i
          terur·an minut·on, grand·an epok·on, la jun·ec·on en mal·liber·ej·o; la
          tra·viv·it·a temp·o re·aper·is antaŭ li·aj okul·oj.

   2.
          Ek·kon·i, sent·i, spert·i dum si·a viv·o: tra·viv·i grav·an okaz·on,
          mal·feliĉ·ojn, sukces·on, bel·ajn fest·ojn; mi est·is jun·a kaj ne
          mult·on tra·viv·is; mi est·os tra·viv·int·a feliĉ·eg·an temp·on, kiu
          kompens¹·os ĉiu·jn post·ajn dolor·ojn ; dum tiu·j tra·viv·aĵ·oj.

   3.
          El·ten·i (mal·facil·aĵ·on), ne mort·i (dum iu period¹·o): lingv·o, kiu
          el·ten·is la prov·on dum du×dek kvin jar·oj, kiu en plej bon·a kaj
          ĉiam pli flor·ant·a stat·o tra·viv·is jam tut·an hom·an generaci·on;

   4.
          {Trans·viv·i^1} : se li tra·viv·os, li ebl·e far·iĝ·os ankaŭ prudent·a;
          malgraŭ mi·a moment·o de panik²·o la antaŭ·an tag·on, mi ne dub·is, ke
          li tra·viv·is la brul·eg·on.

tra·viv·o, tra·viv·aĵ·o

          {Okaz·aĵ·o} , kiu·n iu tra·viv·as, viv·e spert·as: [ŝi] rakont·is al ili
          ĉiu·jn tra·viv·aĵ·ojn de si·a jun·ec·o ; mi ne ĉe·est·is lud·on ek~de la
           -tumult·o antaŭ kvar jar·oj, tio est·is tim·ig·a tra·viv·o! .
          {event⁸·o}

trans·viv·i

   (tr)

   1.
          {Tra·viv·i^2} kaj {post·viv·i^1.b} grav·an (kaj, plej+part·e,
          mal·feliĉ·an) okaz·aĵ·on: Patr·in·o li·a am·as li·n varm·eg·e Kaj cert·e ne
          trans·viv·us li·an pun·on ; Bulgari⁽⁺⁾·o ja trans·viv·is la preskaŭ
          200-jar·an bizanci⁽⁺⁾·an jug·on (1018–1186) kaj la preskaŭ 500-jar·an
          otoman⁽⁺⁾·an jug·on (1396–1878) ; Kompren·ebl·e, la pli·mult·o de pol·ojsamkiel ĉiu·j, kiu·j trans·viv·is la holokaŭst⁽⁺⁾·on - kon·is la ver·on ;
          la sloven⁽⁺⁾·a ŝtat·o esplor·is diplomati·ajn ebl·ojn por li·n liber·ig·i,
          sci·ant·e, ke  ver+ŝajn·e ne trans·viv·os du jar·ojn en
          sudan⁸·aj mal·liber·ej·oj .

   2.
          {Post·viv·i^1} : Trans·viv·u mi·n! .

          Rim.: PV kaj la PIV-oj ilustr¹·as tiu·n signif·on per ne·atribu¹·it·a
          ekzempl·o: „ trans·viv·i si·n mem (viv·i post si·a mort·o en la memor·o
          de la hom·oj). “ La panegir⁽⁺⁾·a interpret¹·o de tiu·j vort·ar·oj est·as
          tut·e ebl·a situaci·e; tamen egal·e ebl·as interpret¹·o kompat·a 
          mok·a, ke tem·as pri politik¹·a kadavr¹·o, perd·int·a si·an glor·on kaj
          aŭtoritat·on,  pri de·menci³·ul·o perd·int·a si·ajn mens³·ajn kapabl·ojn.
          Mal·pli ambigu⁽⁺⁾·a laŭd·o est·usli·a nom·o, li·a afer·o plu viv·as (en
          ni·aj kor·oj, en ni·aj far·oj ktp)“. Ceter·e, tiel la vort·o est·as
          uz·it·a de Zamenhof·o: mi est·as pli ol mal·jun·a, ĉar mi trans·viv·is
          mi·n mem ; vd {post·viv·i^1} .

   [artikol-versi⁹·o: 1.193 2023/12/12 20:10:30 ]
     __________________________________________________________________