vidu ankaŭ la klarigojn
volv⭑·/·i
volv⭑·i
(tr)
1.
Plur⁴+foj⭑·e rond⭑-met⭑·i io·n fleks⭑·ebl·an ĉirkaŭ⭑ io ali⭑·a: vin⭑-ber⭑-branĉ⭑·oj
volv⭑·is si·n ĉirkaŭ⭑ alt⭑·aj kolon⭑·oj ; dens⭑·a vink¹·o volv⭑·iĝ·as ĉirkaŭ⭑ la⭑
mal·nov⭑·aj ruĝ⭑·aj mur⭑·oj ; ĉe⭑ la⭑ bar⭑·il·oj volv⭑·iĝ·ad·is supr⭑·en sovaĝ⭑·a
lupol⭑·o kaj⭑ flor⭑·ant·aj konvolvul²·oj ; la⭑ volv⭑·o-trunk⭑·oj de⭑ rubus¹·o
volv⭑·iĝ·is super⭑ la⭑ ofer⭑-altar⭑·o ; ili volv⭑·is tabak⭑·on en⭑ stri⭑·on da⭑
paper⭑·o kaj⭑ fum⭑·is tia·mani¹·er·e ; li trov⭑·is sovaĝ⭑·an volv⭑·o-kresk⭑·aĵ·on
kaj⭑ kolekt⭑·is de⭑ ĝi kolocint⁽⁺⁾·ojn ; karb⭑·o-nigr⭑·a nokt⭑·o volv⭑·is si·n
ĉirkaŭ⭑ kamp⭑·oj .
2.
Rond⭑+ir⭑·ig·i objekt⭑·on ĉirkaŭ⭑ ĝi mem⭑: [la⭑] skrib⭑·ist·o volv⭑·is la⭑
for·puŝ⭑·it·an dokument⭑·on kaj⭑ prezent⭑·is ali⭑·an ; li volv⭑·is la⭑
tuber⭑-ŝnur⭑·on kaj⭑ met⭑·is la⭑ ring⭑·eg·on tiel⭑ for·mit¹·an ĉirkaŭ⭑ si⭑·an
brust⭑·on ; nigr⭑·aj bukl⭑·oj volv⭑·iĝ·is sur⭑ la⭑ klin⭑·it·a nuk⭑·o ; kun⭑
manik⭑·oj supr⭑~en·volv⭑·it·aj ĝis⭑ la⭑ kubut⭑·oj ; grand⭑·aj gras⭑·aj mar⭑·aj
serpent⭑·oj si·n volv⭑·ad·is kaj⭑ montr⭑·ad·is si⭑·an abomen⭑·an blank⭑~flav⭑·an
ventr⭑·on ; volv⭑·it·a kuk⭑·o . {etend⭑·i} {rul⭑·i}
volv⭑·aĵ·o
Io volv⭑·it·a: volv⭑·aĵ·o da⭑ faden⭑·o; trik⭑·il·oj kaj⭑ volv⭑·aĵ·o ; volv⭑·aĵ·oj
ĉe⭑ lupol⭑·o ; volv⭑·aĵ·o de⭑ la⭑ piz⭑·o ; volv⭑·aĵ·oj de⭑ heder⭑·o ; la⭑ neĝ⭑·o
en·penetr⭑·is en⭑ ĉiu·jn volv⭑·aĵ·ojn ; ŝi⭑·aj pens⭑·oj est⭑·is kiel⭑
inter·konfuz⭑·it·a volv⭑·aĵ·o, nur⭑ unu⭑ faden⭑·o tir⭑·iĝ·is tra⭑ ĉiu·j ŝi⭑·aj
pens⭑·oj kaj⭑ sent⭑·oj ; kelk⭑~dek⭑·o da⭑ papirus²·aj volv⭑·aĵ·oj, kovr⭑·it·aj de⭑
ambaŭ⭑ flank⭑·oj per⭑ skrib⭑·aĵ·oj ; ocean¹·o sub⭑ la⭑ nigr⭑·aj volv⭑·aĵ·oj de⭑
la⭑ nebul⭑·oj . {boben⭑·o} , {rul⭑·aĵ·o}
rul⭑+volv⭑·aĵ·o
{Rul⭑·aĵ·o} : tiu libr⭑·o, grand⭑·a pergamen⭑·a rul⭑+volv⭑·aĵ·o […] est⭑·is
kovr⭑·it·a per⭑ bel⭑·e brod⭑·it·a mantel⭑·et·o el⭑ ruĝ⭑·a velur⭑·o, supr⭑·e sur⭑ la⭑
du⭑ rul⭑-stang⭑·oj sid⭑·is du⭑ arĝent⭑·aj kron⭑·oj .
ĉirkaŭ·volv⭑·i
(tr)
Ĉirkaŭ·ig⭑·i objekt⭑·on per⭑ io, kio volv⭑·iĝ·as ĉirkaŭ⭑·e: si⭑·an bier⭑-kruĉ⭑·on
li ĉirkaŭ·volv⭑·is per⭑ brun⭑·e-verd⭑·aj volv⭑·o-trunk⭑·oj de⭑ lupol⭑·o ; Kam⁽⁺⁾·a
kuŝ⭑·iĝ·is sur⭑ la⭑ lit⭑·o kaj⭑ ĉirkaŭ·volv⭑·is la⭑ kap⭑·on per⭑ tuk⭑·o ; ĉio·n,
kio·n [la⭑ polip²·oj] pov⭑·is en⭑ la⭑ mar⭑·o kapt⭑·i, ili ĉirkaŭ·volv⭑·ad·is
fortik⭑·e, por⭑ jam⭑ neniam⭑ ĝi·n el·las⭑·i ; la⭑ ŝtat⭑·o ĉirkaŭ·volv⭑·as la⭑
modern¹·an individu¹·on per⭑ tro⭑ mult⭑·aj lig⭑·il·oj. {vind⭑·i} .
dis·volv⭑·iĝ·i
1.
{Etend⭑·iĝ·i} de⭑ volv⭑·it·a al⭑ mal·volv⭑·it·a stat⭑·o: dis·volv⭑·iĝ·int·a lili⭑·o ;
mal·grand⭑·aj blank⭑·aj burĝon⭑·oj dis·volv⭑·iĝ·is en⭑ flor⭑·ojn ; subit⭑·e
dis·volv⭑·iĝ·is ĝi⭑·aj flug⭑·il·oj, ili mov⭑·iĝ·is pli⭑ fort⭑·e ol⭑ antaŭ⭑·e kaj⭑
port⭑·is ĝi·n vigl⭑·e antaŭ⭑·en ; la⭑ raket¹·oj flug⭑·is al⭑ la⭑ ĉiel⭑·o,
dis·volv⭑·iĝ·is kvazaŭ⭑ flor⭑·oj kaj⭑ fal⭑·is ter⭑·en kiel⭑ pluv⭑·o . {burĝon⭑·i}
, {flor⭑·i^3}
2.
{Evolu²·i} : la⭑ pasi⭑·o fum⭑·i tabak⭑·on dis·volv⭑·iĝ·is ĉiam⭑ pli⭑ mult⭑·e ;
potenc⭑·e dis·volv⭑·iĝ·ant·a, vigl⭑·a urb⭑·o ; kun⭑ ĉiu monat⭑·o la⭑ infan⭑·o pli⭑
dis·volv⭑·iĝ·is, kaj⭑ en⭑ la⭑ daŭr⭑·o de⭑ kelk⭑·e da⭑ jar⭑·oj […] far⭑·iĝ·is
grand⭑·a knab⭑·in·o ; supr⭑·e, kie ĉio bel⭑·a dis·volv⭑·iĝ·as kaj⭑ alt⭑·iĝ·as,
ŝi⭑·a anim⭑·o ebl⭑·e ek·son⭑·os per⭑ tiel⭑ plen⭑·a fort⭑·o, ke⭑ ĝi super·son⭑·os la⭑
mi⭑·an ; [tia] lingv⭑·o rest⭑·os ĉiam⭑ rigid⭑·a kaj⭑ neniam⭑ dis·volv⭑·iĝ·os .
{progres⭑·i} , {prosper⭑·i}
dis·volv⭑·i
(tr)
1.
Etend⭑·i io·n volv⭑·it·an ĉirkaŭ⭑ si mem⭑: dis·volv⭑·i tol⭑+rul⭑·aĵ·on,
standard⭑·on; dis·volv⭑·iĝ·int·a lili⭑·o ; dis·volv⭑·iĝ·int·a flor⭑·o ; jen⭑ man⭑·o
est⭑·as etend⭑·it·a al⭑ mi, kaj⭑ en⭑ ĝi est⭑·as skrib⭑+rul⭑·aĵ·o kaj⭑ li
dis·volv⭑·is ĝi·n antaŭ⭑ mi, kaj⭑ ĝi est⭑·is skrib⭑-kovr⭑·it·a intern⭑·e kaj⭑
ekster⭑·e .
2.
Pli·vast⭑·ig·i, pli⭑+ampleks⭑·ig·i; re·al·ig⭑·i ĉio·n, kio est⭑·as far⭑·ebl·a:
dis·volv⭑·i ĉiu·jn si⭑·ajn kapabl⭑·ojn, vigl⭑·an propagand¹·on, si⭑·an
program¹·on, la⭑ popol⭑·an instru⭑·ad·on; la⭑ uz⭑·ad·o de⭑ Esperant⭑·o
dis·volv⭑·as ĉe⭑ la⭑ infan⭑·oj la⭑ interes⭑·on al⭑ fremd⭑·aj popol⭑·oj kaj⭑
gust⭑·on al⭑ geografi⭑·o; konserv⭑·i por⭑ la⭑ intern⭑·a ide⭑·o de⭑ la⭑
Esperant⭑·ism·o la⭑ ebl⭑·on tut⭑·e liber⭑·e dis·volv⭑·iĝ·i ; la⭑ mal·grand⭑·a piz⭑·o
dis·volv⭑·iĝ·as bon⭑·eg·e ; la⭑ industri⭑·o pli⭑ kaj⭑ pli⭑ dis·volv⭑·iĝ·as; la⭑
program¹·o glat⭑·e dis·volv⭑·iĝ·is. {efektiv⭑·ig·i} , {evolu²·i} , {plen⭑·um·i}
, {pli·grand⭑·ig·i} , {pli·fort⭑·ig·i} , {akcel⭑·i} , {kresk⭑·ig·i} ,
{progres⭑·ig·i} .
el·volv⭑·i
(tr)
1.
Dis·volv⭑·i, dis·fald⭑·i: oni pov⭑·is vid⭑·i blank⭑~ruĝ⭑·an piz⭑·an flor⭑·aĵ·on,
plen⭑·e el·volv⭑·iĝ·int·an ; el⭑ ĉi⭑ tiu pens⭑·o el·volv⭑·iĝ·is pens⭑·o ali⭑·a ;
lern⭑·ant·oj plen⭑·e el·volv⭑·is si⭑·ajn talent⭑·ojn .
2.
Klar⭑·e kaj⭑ detal⭑·e prezent⭑·i tem⭑·on por⭑ ĝi·n kon⭑·ig·i kaj⭑ kompren⭑·ig·i:
el·volv⭑·i argument⭑·on, plan⭑·on.
3.
Esprim⭑·i io·n kiel⭑ {sum⭑·on} de⭑ mult⭑·aj {term⁽⁺⁾·oj} , {produt⁽⁺⁾·on} de⭑
mult⭑·aj {faktor²·oj} , oft⭑·e eĉ⭑ kiel⭑ {seri⭑·on} aŭ⭑ ne·fini⁽⁺⁾·an produt⁽⁺⁾·on:
el·volv⭑·i funkci¹·on en⭑ potenc⭑·o-seri⭑·on, laŭ⭑ potenc⭑·oj de⭑ la⭑ variabl⁽⁺⁾·o;
el·volv⭑·aĵ·o de⭑ {eksponencial⁽⁺⁾·o} ĝis⭑ la⭑ du⭑·a ord⭑·o est⭑·as
.
el·volv⭑·ant·o
(de⭑ eben⭑·a {kurb⭑·o} ) La⭑ kurb⭑·o, kies⭑ {el·volv⭑·at·o} ĝi est⭑·as:
el·volv⭑·ant·o de⭑ cirkl⁸·o. {evolvent⁽⁺⁾·o.}
el·volv⭑·at·o
(de⭑ eben⭑·a {kurb⭑·o} ) La⭑ ar⭑·o de⭑ ĉiu·j ĝi⭑·aj {kurb⭑·ec·o-centr⭑·oj} : la⭑
el·volv⭑·at·o de⭑ {cikloid⁽⁺⁾·o} est⭑·as mem⭑ cikloid⁽⁺⁾·o. {evolut⁽⁺⁾·o.}
en·volv⭑·i, volv⭑·e~kovr⭑·i
(tr)
1.
Tut⭑·e kovr⭑·i objekt⭑·on per⭑ io, kiu volv⭑·iĝ·as ĉirkaŭ⭑ ĝi: la⭑ mal·grand⭑·a
knab⭑·o en·volv⭑·is io·n en⭑ pec⭑·on da⭑ paper⭑·o ; la⭑ glav⭑·o de⭑
[…], en·volv⭑·it·a en⭑ vest⭑·o ; ili en·volv⭑·iĝ·u en⭑ si⭑·an hont⭑·on kiel⭑ en⭑
vest⭑·on ; ŝi est⭑·is tut⭑·e nud⭑·a, kaj⭑ tial⭑ ŝi en·volv⭑·is si·n en⭑ si⭑·ajn
dens⭑·ajn long⭑·ajn har⭑·ojn ; oni ŝi·n met⭑·is en⭑ la⭑ nigr⭑·an ĉerk⭑·on, ŝi
kuŝ⭑·is en·volv⭑·it·a en⭑ blank⭑·a tol⭑·aĵ·o .
2.
Tut⭑·e kovr⭑·i: la⭑ nokt⭑·o en·volv⭑·is la⭑ ter⭑·on per⭑ nigr⭑·a vual⭑·o; tondr⭑·is
la⭑ kanon¹·oj, […] la⭑ ŝip⭑·oj star⭑·is en·volv⭑·it·aj en⭑ fum⭑·o de⭑ pulv⭑·o ;
ni⭑·a ter⭑·o kuŝ⭑·is en·volv⭑·it·a en⭑ flav⭑·et·a nebul⭑·o ; freŝ⭑·a aer⭑·o en·volv⭑·is
li·n . {en·hav⭑·i} , {en·ten⭑·i} , {ampleks⭑·i} .
en·volv⭑·aĵ·o
1.
Io, kio en·volv⭑·as: liber⭑·ig·it·a el⭑ la⭑ en·volv⭑·aĵ·o .
2.
(de⭑ famili⭑·o de⭑ eben⭑·aj {kurb⭑·oj} ) Tia eben⭑·a kurb⭑·o, ke⭑ ĉe⭑ ĉiu ĝi⭑·a
punkt⭑·o tanĝ⁽⁺⁾·as ĝi·n iu kurb⭑·o de⭑ la⭑ famili⭑·o, kaj⭑ ĉiu kurb⭑·o el⭑ la⭑
famili⭑·o tanĝ⁽⁺⁾·as ĝi·n en⭑ almenaŭ⭑ unu⭑ punkt⭑·o: la⭑ {el·volv⭑·at·o} de⭑
kurb⭑·o est⭑·as la⭑ en·volv⭑·aĵ·o de⭑ ĝi⭑·aj ort⁸·ant·oj. {envelop⁽⁺⁾·o}
kun·volv⭑·i
(tr)
Kun⭑·e volv⭑·i: pren⭑·is si⭑·an mantel⭑·on kaj⭑ kun·volv⭑·is ĝi·n ;
kun·volv⭑·int·e la⭑ libr⭑·on, kaj⭑ re·don⭑·int·e ĝi·n al⭑ la⭑ sub·ul⭑·o, li
sid⭑·iĝ·is ; la⭑ flor⭑·o kun·volv⭑·as si⭑·ajn foli⭑·ojn ; ŝi rapid⭑·e de·met⭑·is
la⭑ antaŭ·tuk⭑·on, kun·volv⭑·is ĝi·n kaj⭑ met⭑·is en⭑ tir⭑-kest⭑·on ; glob⭑·e
kun·volv⭑·it·a tuk⭑·et·o ; har⭑·oj, tre⭑ supr⭑·aĵ·e komb⭑·it·aj, kun·volv⭑·it·aj sur⭑
la⭑ mal·antaŭ⭑·o de⭑ la⭑ kap⭑·o en⭑ form⭑·o de⭑ bul⭑·o ; ŝi⭑·aj nigr⭑·aj har⭑·oj
est⭑·is kun·volv⭑·it·aj en⭑ pez⭑·aj plekt⭑·oj .
mal·volv⭑·i
(tr)
1.
Dis·volv⭑·i: la⭑ kripl⭑·a roz⭑+arb⭑·et·o lev⭑·is si⭑·ajn branĉ⭑·ojn, mal·volv⭑·is
si⭑·ajn foli⭑·ojn kaj⭑ aper⭑·ig·is plej⭑ ĉarm⭑·an roz⭑·on ; li […] mal·volv⭑·is
la⭑ tuk⭑·on kaj⭑ montr⭑·is la⭑ juvel⭑·ojn .
2.
{El·volv⭑·i^2} : mal·volv⭑·iĝ·as eg⭑·e strang⭑·a kaj⭑ interes⭑·a rakont⭑·o ; la⭑
aŭtor⭑·o tamen⭑ mal·volv⭑·as si⭑·an rakont⭑·o-faden⭑·on ne⭑ lini⭑·e .
[artikol⭑-versi⁹·o: 1.54 2023/10/21 16:50:36 ]
__________________________________________________________________